Bầu trời xanh thăm thẳm, gió trên cao nguyên gào thét đuổi theo xe việt dã.
Trình Ca ôm máy ảnh ngồi cuộn tròn trên ghế phụ, ngắm ánh nắng kéo dài vô biên ngoài cửa sổ.

Trên quốc lộ có xe chạy tới lui, không hoang vắng như trước đó. Trên đường tới đây, hai người đều không nói chuyện, giống như người xa lạ. Anh là đội trưởng, cô là nhiếp ảnh gia.
Khoảng mười giờ rưỡi, Bành Dã mở miệng nói: “Sắp tới rồi.”

Trình Ca quay đầu sang, “ờ” một tiếng, tiếp đó không có lời để nói.
Lại qua một lúc, Trình Ca hỏi: “Người gọi điện thoại cho anh hôm qua là người trong trạm sao?”
“Đội một, Đại đội trưởng Đức Cát, hỏi có tìm được máy ảnh không, khi nào về.”

“Tôi từng nghe anh nói qua cái tên này, anh gọi anh ấy là anh cả?”
“Lúc tôi mới tới, đi theo trong đội anh ấy.”
“Ừm… Anh làm ở đây bao nhiêu năm rồi?”
“Mười một… Gần mười hai năm rồi.” Bành Dã lơ đãng híp mắt, nhất thời hơi bừng tỉnh.

Trình Ca nhìn gò má anh, nói: “Tôi không hỏi, bản thân anh cũng không nhận ra sao?”
“Không ngờ ở lâu như vậy.” Anh cười cười như tự giễu, “Em nói đúng, tôi già thật rồi.”

“Ba mươi bốn tuổi mà già cái gì?” Trình Ca nhàn nhạt nhíu mày, “Mấy nơi Bắc Thượng Quảng (1) kia, rất nhiều người đến cái tuổi này đều chưa chạm vào hai phương diện thành gia lập nghiệp. Có điều là…
Tuổi đẹp nhất của anh đều canh giữ khu không người rồi.”

(1) Bắc Thượng Quảng: Bắc Kinh – Thượng Hải – Quảng Châu.
“Không có gì đẹp hay không đẹp.” Bành Dã nói, “Tuổi đang sống đều đẹp. Bất kể em ở đâu, đang làm gì.”
Trình Ca trầm mặc, nhìn con đường vô tận phía trước.

Bành Dã: “Người trong trạm đều đang đợi em, chuẩn bị đón tiếp em.”
“Tôi đến một chuyến, đặc biệt khiến các anh tốn kém.”
Bành Dã cười nhạt: “Không có, cũng chỉ là nhà ăn không làm thức ăn nhanh mà làm bữa cơm nước đàng hoàng.”
Trình Ca “ồ” một tiếng.

Phía trước xuất hiện sân trạm bảo vệ gạch đỏ, nhà trệt đơn sơ giản dị lẻ loi thẳng đứng trên cao nguyên. Có bóng người trông thấy xe của họ, vẫy tay một cái, nhanh chóng chạy vào trong.
Bành Dã: “Đều muốn gặp em, tối qua đã rất trông ngóng.”
“Tại sao?”

“Chuyện em sắp làm, mọi người rất cảm kích.”
“Các anh nghĩ tôi quá tốt rồi.” Trình Ca vô thức gảy máy ảnh một cái, “Tôi không phải như các anh nghĩ.”
Bành Dã nhìn cô một cái, lại nhìn về phía trước, nói: “Bất kể thế nào, em đã đến rồi.”

Anh đánh tay lái, xe lệch khỏi quốc lộ, xuống đến cổng trạm bảo vệ dừng lại.
Còn chưa xuống xe, một đám người tuôn ra từ trong trạm, người đàn ông đi đằng trước khoảng chừng bốn mươi, năm mươi tuổi, lông mày rậm tóc đen, cái trán cao ngăm đen sáng bóng, vóc dáng trung bình, dáng người chắc nịch.

Bành Dã nhìn Trình Ca một cái, cô liền hiểu đó là Đức Cát.
Gương mặt Đức Cát rất dữ, nụ cười lại chất phác, ông bắt tay với Trình Ca: “Trạm trưởng đi vùng khác họp, nhờ tôi tiếp đón cô.”
Trình Ca yên lặng gật đầu, nói: “Gây thêm phiền phức cho các anh rồi.”

Đức Cát cười thuần phác, nói: “Chúng tôi đều trông cô tới.”
Bành Dã nói: “Trình Ca, ở đây đừng khách sáo quá.”

“Đúng, đừng khách sáo. Có gì cần cứ việc nói. Chỗ nhỏ, nhưng chúng tôi cố gắng đáp ứng.” Đức Cát không phải người biết nói lời xã giao, trò chuyện vài câu liền giới thiệu nhân viên trong trạm cho Trình Ca.
Ánh mắt mọi người đều tập trung trên người Trình Ca, tò mò, vui mừng, rồi lại xấu hổ.

Trình Ca cũng không thể nhiệt tình nói lời khách sáo, giới thiệu xong, mắt thấy sắp lúng túng, Bành Dã nói: “Đừng đứng đây nữa, vào trong trước đi. Để cô ấy xem chỗ một chút.”
**
Lúc vào trạm, Trình Ca nhỏ giọng hỏi: “Đại đội trưởng Đức Cát ở đây bao lâu rồi?”

Bành Dã nói: “Bắt đầu từ mười lăm tuổi, bốn mươi năm rồi. Lúc vẫn chưa có trạm bảo vệ, anh ấy đã đi theo đội tình nguyện.”
Trình Ca: “Chưa từng nghĩ tới việc rút lui sao?”
“Từng nghĩ chừng mười ngàn lần.”
“Vậy sao…”

“Luôn nghĩ bắt được nhóm nào đó thì không làm nữa, sẽ cởi bỏ trách nhiệm, nhưng…”
Trình Ca nói tiếp: “Nhưng nhóm mới ra thì muốn giải quyết nhóm đó nữa, đây là nhóm cuối cùng.”

Bành Dã cười nhạt: “Mãi mãi đều có nhóm cuối cùng mới. Thoáng một cái đã hơn bốn mươi năm.”
Trình Ca ngẩng đầu nhìn anh: “Anh cũng vậy, thoáng một cái mười hai năm sao?”

Bành Dã nhất thời câm lặng. Năm đó lúc anh tới, cho rằng hai, ba năm sẽ rời khỏi, không nghĩ chỗ này, không thể rời bỏ được.
**
Bành Dã dẫn Trình Ca đi tới chỗ ở, một hành lang dài chật hẹp, hai bên là kí túc xá.
Bành Dã nói: “Thực sự không có chỗ dư, em ở tạm vài ngày.”

Trình Ca nói: “Không sao.”
Mở cửa đi vào, căn phòng nhỏ chưa tới hai mươi mét vuông bày bàn ghế đơn giản, một cái giường tầng trong góc. Vali máy ảnh và túi máy vi tính của Trình Ca đặt ngay ngắn trên bàn, cùng một chỗ với gương, đồ dùng tắm rửa của người khác.

Trình Ca hỏi: “Chỗ các anh còn có phụ nữ?”
“Người của đội chúng tôi, tên Đạt Ngõa, đi tuần tr.a rồi.”
Trình Ca quay đầu nhìn anh: “Anh ở đâu?”
“Cửa đối diện.”
“Một mình?”
“… Cùng phòng với Tang Ương.”
“… À…” Trình Ca quay đầu đi.

Hai người lại có một lúc lâu không nói chuyện.
Gần trưa, trong phòng oi bức, Trình Ca đi tới bên cạnh bàn, định mở cửa sổ.
Cửa sổ kiểu cũ, phía trong là hàng song sắt dọc, bên ngoài là khung gỗ, trên kính in hoa văn, ánh sáng xuyên qua, nhưng không nhìn thấu.

Trình Ca đứng bên này bàn vươn tay với tới chốt cài cửa, ở dưới dễ kéo, ở trên khó làm; nhón chân cũng tốn sức, làm một hồi trên cánh tay dính một đống gỉ sắt.
Bành Dã tiến lên hất tay cô ra, rút chốt, đẩy cửa sổ, lấy móc sắt móc cố định lại.

Gió ùa vào, bên ngoài là cao nguyên màu vàng đen và núi xa.
Trình Ca vuốt vuốt tóc, ngồi xuống mở máy vi tính, nói: “Xem ảnh.”
Bành Dã đút tay trong túi đứng bên cạnh cô, cúi đầu xuống.

Máy vi tính bật lên, màn hình màu đen, không hề có thứ gì, đen toàn bộ, trừ thùng rác ở góc trên bên trái.

Trình Ca mở folder, hộp thoại phóng to, hình ảnh nhỏ một chút chiếm hết màn hình. Bành Dã liếc một cái, rất nhiều khoảnh khắc trong đoạn đường này đều được Trình Ca ghi lại. Không chỉ có anh, còn có Mười Sáu, Thạch Đầu và Ni Mã.
Tất cả đều để lại dấu vết.

Nhưng Trình Ca sẽ không cho anh xem ảnh gốc, ngoại trừ mấy tấm có thể có Cáo Đen.
Mà Bành Dã nhạy cảm phát hiện, mấy tấm ảnh nam nữ ôm nhau chụp ngược sáng màu đen trong máy ảnh Trình Ca, hoàn toàn không chép vào máy vi tính.

Trình Ca kéo ảnh xuống, giữa đường dừng lại, ngón tay bấm mở một tấm ảnh, cô mặc váy dân tộc Tạng màu xanh trắng, ngồi trong tiệm thắt tóc bím.
Trình Ca hỏi: “Ai chụp?”
Bành Dã nói: “Tôi.”
Trình Ca hỏi: “Ai cho anh chụp?”
Bành Dã nói: “Tôi.”
Trình Ca lại hỏi: “Tại sao anh chụp?”

Bành Dã nói: “Run tay.”
Trình Ca: “…”
Cô sờ túi một cái theo thói quen, mà Bành Dã đã đưa thuốc tới trước mặt cô, cô rút một điếu ra châm.

Trình Ca giẫm một chân lên ghế, một tay khẽ chạm màn hình, tay kia kẹp thuốc, thỉnh thoảng thở ra làn khói. Cô đã quen loại thuốc lá kém chất lượng này.
Cô tìm ra ảnh chụp hôm mới tới, Bành Dã lơ đãng cúi người xuống, đè thấp người, một tay vịn lưng ghế của cô, một tay chống mép bàn.

Khói tràn ngập xoang mũi Bành Dã, pha lẫn mùi thơm dầu gội đầu kém chất lượng trên tóc cô, anh phân tâm, cụp mắt nhìn cô, thấy lỗ tai óng ánh trơn bóng như ngọc trắng của cô, nho nhỏ, cong cong, gần bên ánh nắng chiếu xiên, trong suốt đến mức có thể bóp ra nước.

“Anh nói là người này sao?” Trình Ca ngẩng đầu, nhìn anh một giây, nhàn nhạt nói, “Anh nhìn đâu vậy?”
Bành Dã tự nhiên nhìn về phía màn hình: “Em nói người nào?”
Trình Ca không truy cứu mà quay đầu lại, chỉ chỉ.

Mép bên trái tấm ảnh có một người đàn ông, mặc áo gió màu đen, đeo khẩu trang và đội mũ, không đeo kính râm.
Bành Dã khẳng định: “Là hắn.”

Trình Ca phóng to tấm ảnh, pixel cực cao, phóng ra rõ ràng mắt của Cáo Đen, ánh mắt hắn bình thản tùy ý, giống như người bình thường. Gần mắt có vết sẹo rất sâu.
Trình Ca nói: “Là vết sẹo này sao?”
Bành Dã nói: “Phải. Anh Hai đã nổ súng bắn, nhưng để hắn chạy thoát.”

Trình Ca khom lưng rẩy tàn thuốc ở rìa thùng rác, hỏi: “Trong mấy người vừa rồi, ai là anh Hai?”
Bành Dã nói: “Đã mất rồi.”
Trình Ca không nói, qua một lúc, hỏi: “Cái Cáo Đen muốn tìm là cái này sao?”
Bành Dã nheo mắt nhìn tấm ảnh, cảm thấy chỗ nào đó không đúng.

Anh nói: “Có lẽ vậy.”
“Hắn cẩn thận như thế? Vì một vết sẹo trên mắt, đuổi giết tôi lâu như vậy.” Trình Ca đứng dậy đi dập thuốc trên bệ cửa sổ, lại tìm thẻ nhớ mới nhét vào máy ảnh.
Bành Dã liếc cô một cái, bấm lên trước một tấm.

Trong tấm ảnh này có mấy người đi đường, vì gió cát nên đều che kín. Mép bên phải hình chỗ giống với vị trí của Cáo Đen ở tấm tiếp theo, có một người dáng không cao, quay đầu nhìn phía bên phải hình, mặc áo gió màu xanh lá.
Bành Dã lẳng lặng bấm tấm tiếp theo.

Trình Ca ngồi trở lại, nói: “Tìm lại một lần nữa.”
Bành Dã lại thẳng người, nhìn đồng hồ đeo tay, nói: “Ăn cơm trước đã, nhóm Mười Sáu chắc sắp về rồi.”

Lời còn chưa dứt, anh nheo mắt lại, trên cánh đồng ngoài cửa sổ có hai chiếc xe đang xông tới bên này, tốc độ rất nhanh, không có chiều hướng chậm lại.
Trình Ca cũng nhìn ra bất thường.
Bành Dã xoay người đi ngay ra ngoài, Trình Ca đi theo sau. Đi tới đại sảnh, bắt gặp nhóm Đức Cát vội vàng đi ra ngoài.

“Mười Sáu trúng đạn rồi.”
Trình Ca chạy vội theo Bành Dã ra ngoài, hai chiếc xe dừng lại khẩn cấp, bụi đất bay mù mịt. Trên một chiếc xe phía trước siết chặt mấy tên săn trộm bị trói tay lại; một chiếc phía sau là của Thạch Đầu, trên xe bị thủng mấy lỗ đạn.
Bành Dã sải bước đi tới, mở cửa xe ra.

Mười Sáu sắc mặt trắng bệch, máu khắp người; Ni Mã mặt đầy nước mắt, ôm đầu anh ta thật chặt; một người phụ nữ tóc ngắn dùng tay ấn phần bụng chảy máu của Mười Sáu.

Bành Dã không nói hai lời nhảy lên xe, ra dấu tay với Đức Cát. Anh quay đầu liếc nhìn Trình Ca đang bưng máy ảnh chụp ảnh: “Lên đây!”
Trình Ca nhanh chóng nhảy lên, kéo chặt cửa xe.
Thạch Đầu đạp chân ga chạy như điên trên quốc lộ, đi như tên bắn.

Mười Sáu đã hôn mê, Bành Dã nhấn cổ anh ta một cái, nhịp tim chậm, nhiệt độ cơ thể cũng thấp. Ni Mã khóc thút thít, nước mắt rơi xuống như trân châu.
Bành Dã quát lạnh một tiếng: “Khóc cái gì mà khóc!”
Ni Mã vội vàng ngửa đầu, nuốt hết nước mắt và nước mũi trở vào.

Bành Dã hỏi: “Buộc ga-rô chưa?”
Đạt Ngõa ấn vết thương cho Mười Sáu rất bình tĩnh: “Buộc rồi.”
“Thuốc cầm máu thì sao?”
“Rắc rồi.”
Xe xóc nảy, máu của Mười Sáu không ngừng rỉ ra ngoài từ kẽ hở ngón tay của Đạt Ngõa.
Bành Dã im lặng một lúc, hỏi: “Gặp phải ai?”

“Cáo Đen, còn có nhóm mới chưa từng thấy, hai phía đánh gọng kìm.” Đạt Ngõa cúi đầu, không nhìn thấy nét mặt, giọng cũng thấp, “Anh Bảy, lại tới nhóm mới rồi… Lại tới rồi.”
“Mới chỗ hồ Ulan Ul đã đầy xác linh dương, đừng nói chi là ngày nào đó đi vùng nội địa.”

Đạt Ngõa khe khẽ run, hết sức kiềm nén tiếng hít hơi,
“Ngày càng nhiều hơn qua từng năm, vô cùng vô tận. Những tên khốn đó… Sao bắt mãi cũng bắt không hết, đuổi cũng đuổi không đi.”
Trình Ca đứng sau ống kính, trầm mặc và yên lặng.

Bành Dã không trả lời cô ấy, ngẩng đầu nhìn con đường phía trước, nói với Thạch Đầu: “Đằng trước quẹo đi trấn trên, anh cả Đức Cát thông báo cho bác sĩ trong thành phố tới gấp rồi.”

Đến bệnh viện trấn, bác sĩ, y tá đã chuẩn bị ở cổng, xe còn chưa dừng, Bành Dã đã mở cửa nhảy xuống xe, đẩy giường bệnh tới, anh và Ni Mã bế Mười Sáu hôn mê lên, mặt nạ oxy, chai dịch truyền toàn bộ vào vị trí.

Một nhóm người chạy như bay theo giường bệnh di động vào bệnh viện, cho đến phòng phẫu thuật bị chặn đứng bên ngoài.
Bành Dã đứng ở cửa phòng phẫu thuật, đưa lưng về phía mọi người, trầm mặc, im lặng.
Ánh sáng đỏ của “Đang phẫu thuật” hắt vào đỉnh đầu anh, giống như máu.

Mặt tường loang lổ đơn sơ, sống lưng anh thẳng tắp.
Trình Ca chợt hiểu, anh giống như mỗi một người nơi đây, nói chờ đến lúc bắt được ai đó sẽ đi, bắt được ai đó sẽ đi, nhưng anh mãi mãi không thể đi.
Bởi vì người đàn ông này, có tình, có nghĩa.

Bành Dã đứng một lúc lâu, mới quay đầu lại, vẻ mặt rất bình tĩnh, nói: “Tôi đi rửa tay.”
Trên tay anh dính máu Mười Sáu.
Ni Mã ngồi xổm cạnh cửa phòng phẫu thuật lau nước mắt, Đạt Ngõa cúi đầu dựa vào tường.

Trong lúc nhất thời Trình Ca rất muốn hút thuốc, băn khoăn ở bệnh viện, cô đi tới toilet.
Toilet bệnh viện trấn rất sơ sài, nam nữ chia tầng, chỗ đi tiểu không có cả cửa, do một dãy lối đi tạo thành. Trên bồn rửa tay không có gương, vòi nước cũng lỏng.

Cô đứng ở cửa toilet châm điếu thuốc, ngắm trấn nhỏ hỗn độn ngoài hàng rào. Phía sau truyền đến tiếng bước chân, Trình Ca quay đầu nhìn, là Đạt Ngõa.
Đạt Ngõa vừa gầy vừa nhỏ, màu da lại không đen. Lông mày rậm, mắt to, tóc ngắn.
Lần đầu tiên Trình Ca thấy phụ nữ dân tộc Tạng tóc ngắn.

Đạt Ngõa vào toilet rửa máu trên tay, hỏi: “Cô là nhiếp ảnh gia Trình Ca phải không?”
“Phải.”
Viền mắt Đạt Ngõa vẫn đỏ, nhưng cố gắng cười: “Hi vọng ảnh cô chụp có thể cho rất nhiều người xem.”
“Ừm.”
Đạt Ngõa lại cúi đầu chà tay.

Trình Ca thở ra một ngụm khói, im lặng mấy phút, nói: “Đừng nản lòng.”
Đạt Ngõa sửng sốt, hồi lâu mới hiểu được, mỉm cười: “Vì lời vừa rồi nói trên xe sao? Là rất tồi tệ, nhưng tôi không nản lòng.”
“Anh Bảy từng nói, nếu chúng ta không làm gì cả, tình hình sẽ càng tệ hơn.”