Bạn Porthos ạ, những lời tôi sắp nói đây, chăc là khiến bạn ngạc nhiên, nhưng cũng làm cho bạn hiểu biết ít nhiều - Tôi thích gặp bất ngờ - Porthos nói - Tôi chịu đựng được cảm xúc mạnh, bạn đừng ngại gì cả, cứ nói đi.

- Thật khó, Porthos, khó thật. Bởi vì thật ra, phải báo cho bạn lần nữa, là tôi phải nói cho bạn biết những chuyện quá lạ lùng, không tưởng tượng nổi.

- Ô, bạn nói khéo quá làm tôi muốn nghe ngày này qua ngày khác cũng được. Thôi cứ nói đi. À tôi vừa nảy ra ý kiến này, để cho câu chuyện được dễ dàng, để giúp bạn nói ra được những chuyện lạ lùng đó, tôi sẽ đặt câu hỏi với bạn.
Tốt lắm.

- Aramis thân mến, tại sao chúng ta lại phải chuẩn bị đánh nhau?

- Nếu bạn hỏi những câu như thế mà gọi là giúp tôi kể dễ dàng thì, Porthos ạ, bạn chẳng giúp tôi được gì hết. Mà trái lại nữa. Này, đánh bạn với một con người tốt, quảng đại và trung thành như bạn, thì khi bắt đầu câu chuyện, vì cả tôi lẫn bạn, tôi phải thú tội một cách hết sức can đảm. Tôi đã đánh lừa bạn, người bạn quý mến ạ.

- Bạn đánh lừa tôi?
- Chúa ơi, phải đấy.
- Aramis đánh lừa vì muốn điều hay cho tôi?
- Tôi đã tưởng thế Porthos ạ. Tôi thật tình nghĩ thế.
Vị lãnh chúa lương thiện ở Bracieux nói:

- Thế là bạn đã giúp tôi rồi. Tôi rất cảm ơn vì nếu bạn không đánh lừa tôi thì tôi cũng bị lầm lẫn thôi. Bạn đánh lừa tôi cái gì thế?
- Tôi phục vụ cho kẻ tiếm ngôi, chống lại Louis XIV hiện đang cho quân đến kia.
Porthos đưa tay lên gãi trán:

- Kẻ tiếm ngôi là… Tôi hiểu chưa được rõ lắm.
- Đó là một trong hai kẻ đang tranh giành ngôi vua nước Pháp.
- Thế, nghĩa là bạn phục vụ một người không phải là Louis XIV?
- Bạn nói đúng ngay ý rồi.

- Do đó mà - Do đó mà chúng ta bây giờ trở thành những tên phản loạn, ông bạn đáng thương ạ.
- Trời! Trời! - Porthos thất kinh kêu lên.
- Bạn Porthos ơi, ta vẫn còn có hy vọng thoát được, cứ tin tôi đi Porthos trả lời:
- Tôi không lo về chuyện đó. Tôi giật mình là vì cái chữ phản loạn tồi tệ kia thôi.

- Ô đúng.
- Và như thế thì cái vùng đất của hầu tước mà người ta hứa cho tôi.
- Đó là của người tiếm ngôi cho.
- Chẳng giống cái gì hết, Aramis ạ.
- Bạn ơi, nếu cho tôi ra tay thì bạn được phong tới ông hoàng.
Porthos buồn bã cắn đầu móng tay và nói:

- Chuyện bạn lừa gạt tôi là thế. Lỗi thật, vì tôi đinh ninh được vùng đất đã hứa đó lắm. Ôi! Aramis thân mến ơi, biết bạn là người giữ lời nên tôi rất tin ở lời hứa đó lắm.
- Porthos đáng thương? Xin bạn tha lỗi cho tôi.
Porthos gằn giọng hỏi:

- Như thế là tôi đã gây sự với vua Louis XIV phải không?

- Bạn tốt nhất đời của tôi ơi, tôi sẽ thu xếp mọi sự, tôi chịu trách nhiệm tất cả, chỉ mình tôi thôi. Tôi là người độc nhất chủ trương âm mưu. Tôi cần đến người bạn không rời nên tôi gọi bạn đến vì nhớ lại châm ngôn xưa của chúng ta. Tất cả vì một người, một người vì tất cả. Porthos thân mến, tội ác của tôi là tính ích kỷ.

Porthos nói:
- Ồ! Tôi thích lời nói đó lắm và khi mà bạn hành động chỉ vì mình bạn thôi, thì tôi không có gì không bằng lòng bạn cả. Chuyện tự nhiên mà!

Nói xong lời thiêng liêng ấy, Porthos liền thân mật siết chặt bàn tay bạn. Aramis thấy mình nhỏ bé trước tâm hồn cao cả thực tình ấy. Đây là lần thứ hai ông thấy phải nghiêng mình trước sự hơn hẳn của tâm hồn, thật mạnh hơn cả năng lực của trí tuệ sáng láng. Ông không nói gì chỉ trả lời bằng cách ép mạnh tay lên bàn tay mơn man vỗ về của bạn. Porthos nói:

- Bây giờ chúng ta đã nói rõ với nhau hết rồi, tôi đã biết rõ vị thế của chúng ta đối với vua Louis, tôi tưởng bạn cũng nên cho tôi biết về các âm mưu chính trị đã khiến chúng ta là nạn nhân. Bởi vì tôi thấy rõ là có âm mưu chính trị đằng sau câu chuyện này.

- Bạn Porthos, d Artagnan sắp tới đây và sẽ cho bạn biết từng chi tiết một. Còn tôi, xin bạn miễn cho, tôi đang vật vã đau khổ, mệt nhọc, tôi cần phải giữ sáng suốt, minh mẫn để tìm cách lôi bạn ra khỏi bước lỡ lầm mà tôi đã lôt bạn vào. Nhưng từ nay thì rõ ràng quá rồi. Vua Louis XIV từ nay chỉ có một kẻ thù. Đó là tôi, chỉ mình tôi thôi. Tôi đã bắt ép bạn theo tôi, bây giờ tôi thả bạn ra, bạn hãy về với ông chúa của bạn. Porthos thấy không, không có gì là khó ở đây cả.

Porthos hỏi:
- Bạn tưởng thế ư.
- Chắc lắm rồi.

- Thế thì sao, nếu chúng ta ở vào một vị thế thuận lợi như thế thì sao chúng ta lại chuẩn bị đại bác, súng tay, chiến cụ đủ loại? Tôi nghĩ rằng giản dị hơn cả là nói với chưởng quan d Artagnan: "Bạn thân ơi, chúng tôi đã lầm, bây giờ phải làm lại, bạn mở cửa cho chúng tôi để chúng tôi đi, xin từ giã bạn".

- Ồ, cứ nói? - Aramis lắc dầu.
- Sao, bạn không đồng ý với kế hoạch đó à.
- Tôi thấy có một điều khó.
- Điều gì?
- Đó là khi d Artagnan đến đây mang một mệnh lệnh khiến chúng ta bị bắt buộc phải chống cự lại.
- Ồ, chống với d Artagnan? Điên à! Anh bạn d Artagnan tốt bụng đó.

Aramis lại lắc đầu lần nữa nói:

- Porthos à, nếu tôi cho đốt mồi lửa, cho đại bác nhằm bắn, nếu tôi cho báo động, nếu tôi huy động tất cả mọi người chạy ra luỹ, bức luỹ của Belle-Isle mà chúng ta xây đắp phòng thủ thật vững chắc đó, thì tất cả phải có lý do. Thôi, hãy chờ xem, hay nói đúng hơn, đừng chờ đợi gì hết cả.

- Bây giờ phải làm sao đây?
- Nếu tôi biết phải làm sao thì tôi đã nói ra rồi.
- Nhưng mà có một việc đơn giản hơn việc chống cự. Đó là kiếm một chiếc tàu, đi về Pháp.
Aramis cười buồn:

- Bạn thân mến ơi, chớ có lý luận như trẻ con thế. Phải làm người lớn để nghe lời khuyên và để hành động đúng. Này, có ai kêu đằng cảng kìa! Porthos, coi chừng thật kỹ nhé.
Porthos bước lên lan can thành rồi nói như sấm dậy:
- D Artagnan, đúng rồi.

- Vâng, tôi đây, - người chưởng quan ngự lâm trả lời và nhảy lên các bực kè đá.

Rồi ông nhanh nhẹn đi về phía thành luỹ có các bạn chờ đợi Porthos và Aramis nhận ra, phía sau d Artagnan có một sĩ quan đi theo ông sát từng bước một. Người chưởng quan dừng lại giữa bậc thềm đá thì viên sĩ quan cũng dừng lại theo.
D Artagnan kêu to với Aramis và Porthos:

- Các ông cho người lui ra, lui ra ngoài tầm tiếng nói, không ai được nghe gì hết cả.
Lệnh của Porthos được thi hành ngay. Thế rồi d Artagnan quay sang người đi theo mình.
- Thưa ông, chúng ta hiện không phải đang ở trên hạm đội của Nhà vua. Ông có quyền thật, nhưng không nên nói lời xấc xược như vừa rồi nữa.

Người sĩ quan trả lời:

- Thưa ngài, tôi không nói lời xấc xược với ngài, tôi chỉ tuân theo thật chính xác những điều người ta ra lệnh cho tôi thôi. Lệnh bảo tôi đi theo ngài, tôi đi theo. Lệnh bảo tôi đừng để ngài nói điều gì với ai mà tôi không được biết, tôi phải chen vào những buổi hội kiến của ngài.

D Artagnan nghiến hàm răng của mình trèo trẹo, chứng tỏ ông đang tức đến mức muốn nổ bùng ra, rồi tiến lại gần viên sĩ quan. Ông nói trầm giọng và nhấn mạnh lừng tiếng chứng tỏ một sự trầm tĩnh sâu xa, ẩn giấu bão táp bên trong:

- Thưa ông, khi tôi cho một chiếc xuồng đến đây thì ông muốn biết xem tôi viết gì cho những người bảo vệ Belle-Isle.

Ông đã đưa cho tôi xem lệnh là việc. Cùng lúc đó, tôi đưa cho ông tờ giấy tôi viết. Khi ông chủ xuồng trở lại mang theo thư trả lời của hai ông này (ông chỉ Aramìs và Porthos) thì ông cũng đã nghe lời chuyển đó từ đầu đến cuối. Tất cả những thứ đó đều đúng theo lệnh ông nhận, tất cả được theo dõi; thi hành đúng tăm tắp, phải thế không?

- Thưa ngài vâng, - viên sĩ quan lắp bắp nói, - đúng như vậy. Nhưng mà…
D Artagnan tiếp tục, càng nói càng cao giọng:
- Thưa ông, khi tôi có ý muốn rời tàu để đến Belle-Isle, ông đã đòi đi theo tôi, tôi nhận lời ngay, tôi đem ông đi theo rồi. Ông hiện đang ở Belle-Isle phải không?
- Thưa ngài vâng, nhưng mà.

- Nhưng mà… đây không phải là tôi nói về ông Colbert, người bắt ông theo lệnh đó, cũng không phải về thằng cha căng chú kiết nào mà ông bị buộc phải nghe theo. Đây chỉ là chuyện của một người đang làm vướng bước chân ông d Artagnan, đang đứng với ông d Artagnan, một mình, trên bậc thềm, dưới kia là mười thước nước sâu. Cái vị thế này thấy bất lợi cho người đó, thưa ông, thật là bất lợi, tôi xin báo cho ông biết như vậy.

- Nhưng thưa ngài, nếu tôi làm vướng chân ngài, - người sĩ quan nói với giọng rụt rè gần như sợ sệt, - thì đó chỉ là do nhiệm vụ của tôi.

- Thưa ông, ông và những người gửi ông đến đây đã mắc phải sai lầm là sỉ nhục tôi. Rõ ràng rồi. Tôi không thể làm gì được với những người bảo đảm cho ông, tôi không biết họ và họ cũng quá xa tôi. Nhưng ông lúc này lại đang ở trong tay tôi, tôi xin thề có Chúa làm chứng, là nếu ông bước thêm một bước trong khi tôi nhấc chân để đến với các ông kia, tôi thề là tôi sẽ vung gươm chẻ đầu ông làm hai và ném ông xuống nước. Ô, tới đâu thì tới. Trong đời tôi chỉ có sáu lần nổi giận thôi và năm lần trước kia đều có một người mất mạng đấy.

Viên sĩ quan không nhúc nhích, ông ta xanh mặt trước lời đe doạ và chỉ biết trả lời.
- Thưa ngài, chống lại lệnh ra cho tôi là có lỗi đấy.
Porthos và Aramis, đứng lặng ngắt và rùng mình trên lầu thành, kêu to lên:
- D Artagnan thân mến, hãy cẩn thận?

D Artagnan giơ tay bảo họ im rồi giơ chân bước lên bậc cấp với một dáng đe doạ rợn người, và quay mặt lại, tay cầm gươm nhìn người sĩ quan đi theo.
Người này giơ tay làm dấu thánh giá và bước lên.

Porthos và Aramis vốn biết tính d Artagnan nên kêu lên một tiếng và chạy ùa ra định ngăn nhát gươm chém xuống mà họ tưởng chừng nghe thấy rồi. Nhưng d Artagnan đã chuyển gươm sang tay trái, nói với giọng xúc động:

- Ông thật là con người can đảm. Bây giờ chắc ông sẽ hiểu những lời tôi sắp nói đây, hiểu còn hơn những lời tôi vừa nói.
- Ngài d Artagnan, xin cứ nói đi, nói đi.
- Những người ông thấy kia và ông được lệnh chống họ, những người ấy là bạn thân của tôi đấy.
- Thưa ngài, tôi biết rồi.

- Ông muốn biết là tôi có đối xử với họ đúng như lệnh dặn dò ra cho ông không.
- Tôi hiểu sự dè dặt của ngài rồi.
- Thế thì xin ông hãy để tôi nói chuyện với họ không có ai chứng kiến hết.

- Thưa ngài d Artagnan, nếu tôi theo lời ngài xin thì tôi đã thất hứa với người trên, nếu tôi không chịu thì tôi phải trái ý ngài. Tôi thấy khó xử quá. Vậy xin ngài hãy cứ nói chuyện với bạn bè, và xin đừng chê trách tôi đã vì lòng trân trọng, mến phục đối với ngài, riêng đối với ngài thôi, mà phải làm một điều xấu xa.

D Artagnan xúc động, vụt đưa tay ôm cổ người trẻ tuổi rồi bước lên phía các bạn. Người sĩ quan choàng áo ngồi lại trên bậc thềm rêu ẩm. D Artagnan kêu lên:
- Này, các bạn, tình thế rõ rồi đấv, các bạn tỏ thái độ đi.
Cả ba ôm chầm lấy nhau, giữ chặt nhau như thời trai trẻ.
Porthos hỏi:

- Lôi thôi như thế này để làm gì?
D Artagnan trả lời:
- Chắc bạn phải thấy là có chuyện rồi.
- Chuyện không to lắm đâu, chắc chắn như vậy, ông chưởng quan thân mến ạ. Bởi vì, đúng là tôi có làm gì đâu, Aramis cũng thế. - Con người tốt tuyệt vời đó vội vã nói thêm.
D Artagnan nói:

- Các bạn thấy không: chặn tất cả những ai từ Belle-Isle ra, từ ngoài vào. Tàu thuyền của các bạn đều bị tịch thu hết. Nếu các bạn muốn trốn chạy thì các bạn sẽ rơi vào những chiếc tàu tuần qua lại trên mặt biển rình mò các bạn. Nhà vua muốn chộp các bạn và chắc chắn là được.

D Artagnan giận dữ vặt vài sợi râu cằm xám. Aramis mặt tối sầm, còn Porthos thì nổi giận lên. D Artagnan nói tiếp:

- Ý kiến tôi là thế này đây: đem các bạn lên tàu tôi, giữ các bạn bên mình tôi rồi thả các bạn ra. Nhưng bây giờ tôi lại nghĩ rằng lúc tôi trở về tàu biết đâu tôi chẳng nhận được một lệnh cách chức chỉ huy của tôi, chuyển cho người khác, khiến cho cả các bạn lẫn tôi không có cách nào cứu vãn được hết.

Aramis cương quyết nói:
- Phải ở lại Belle-Isle. Tôi thì tôi trả lời là tôi chỉ đầu hàng khi biết được những gì dành cho tôi thôi.
D Artagnan lưu ý thấy Porthos không nói gì hết.

Để tôi ra dò xét thử người sĩ quan can đảm đi theo tôi kia xem sao. Con người đó thật lương thiện, thật là một kẻ thù của chúng ta xứng đáng hơn ngàn vạn người về hùa với chúng ta đấy Để hỏi thử xem hắn biết được những điều gì, lệnh ra cho hắn phải làm gì, bỏ gì…
Aramis nói:

- Cứ thử đi.
D Artagnan đi lại phía lầu, chồm ra ngoài gọi viên sĩ quan lên:
- Thưa ông, nếu tôi muốn đem các ông này đi thì ý kiến ông thế nào.
- Tôi không phản đối, nhưng tôi phải giữ họ vì có lệnh trực tiếp, lệnh bằng văn bản buộc tôi phải đích thân giữ họ.

D Artagnan kêu lên một tiếng "A!". Aramis lẩm bẩm:
- Hết rồi.
Porthos không nhúc nhích.
- Bạn đem Porthos đi, anh ấy sẽ chứng tỏ cho Nhà vua biết không có dính dáng gì đến vụ này hết. Tôi sẽ giúp anh ấy nói và bạn d Artagnan, bọn mình sẽ giúp anh ấy.
D Artagnan "hừ" một tiếng và hỏi.

- Porthos, bạn muốn đi không, bạn muốn theo tôi không? Nhà vua rộng lượng lắm.
Porthos trả lời một cách cao thượng:
- Xin để tôi suy nghĩ đã.
- Thế bạn muốn ở lại đây à?
D Artagnan tiếp lời:
- Ở đến lúc chúng ta tìm ra phương cách hay. Nhưng tôi nghĩ cũng chẳng lâu đâu vì tôi đã có ý rồi.

Aramis nói:
- Thôi chúng ta chào nhau, Porthos ạ, bạn nên ra đi.
- Không.
Aramis nghe tiếng trả lời âu sầu của bạn mà hơi chạnh lòng:
- Tuỳ ý bạn. Tuy nhiên tôi cũng tin tưởng rằng d Artagnan đã có ý kiến giải toả mà tôi nghĩ là tôi hiểu rồi đấy.

- Thử xem, - người lính ngự lâm nói xong tiến lại nghiêng tai về phía Aramis.
Người này nói nhanh vài tiếng và thấy d Artagnan gật đầu:
- Đúng thế.
- Không chạy sai vào đâu được, - Aramis vui sướng kêu lên.
- Aramis ạ, ráng thu xếp vì cơn xúc động ban đầu có thể xảy ra đấy.
- Ô đừng sợ.

D Artagnan quay sang nói với người sĩ quan:
- Cám ơn ông nghìn vạn lần. Ông vừa kết bạn ch.ết sống với ba người đấy.
- Đúng, - Aramis nói.
D Artagnan âu yếm hôn hai người bạn lâu năm, rồi giã từ Belle-Isle, theo chân có người bạn đường không rời của ông Colbert gởi đến.

Như thế là, ngoài chuyện con người đáng quý trọng Porthos tạm bằng lòng chịu cách giải thích như trên, thì rõ ràng là hình như số phận của người này người nọ không có gì thay đổi hết. Aramis tự nhủ:
"Dù sao, cũng có ý kiến giải quyết của d Artagnan rổi".

D Artagnan vừa đi về tàu, vừa suy nghĩ kỹ về ý kiến mới phát hiện. Thế mà ai cũng biết, d Artagnan suy nghĩ thì thế nào cũng ra chuyện. Còn viên sĩ quan thì im lặng trở lại với vẻ trọng nể sự suy nghĩ của người chưởng quan.

Cho nên khi bước chân xuống chiếc tàu đang neo ở cách Belle-Isle một tầm súng, d Artagnan đã liều liệu được mọi cách tấn công và phòng vệ rồi. Ông gọi mọi người phụ tá đến họp.

Tất cả là tám người, một người trưởng lực lượng hải quân, một thiếu tá trưởng pháo binh, một kỹ sư, người sĩ quan chúng ta đã biết và bốn trung uý.
Hội đồng họp nơi phòng đằng sau lái. D Artagnan đứng lên, giơ mũ ra và bắt đầu lên tiếng:

- Thưa quý vị tôi vừa đến khảo sát Belle-Isle-en-Mer, tôi thấy quân trú phòng rất mạnh và người ta chuẩn bị rất kỹ, có thể làm khó cho ta đấy. Cho nên tôi có ý bảo đi mời hai sĩ quan chính phòng thủ ở đấy đến nói chuyện, để tách họ ra khỏi quân họ. Như thế chúng ta dễ làm việc hơn. Quý vị nghĩ sao?

Người chỉ huy trưởng pháo binh đứng lên nói với giọng cương quyết:
- Thưa ngài, tôi vừa nghe ngài nói đảo ngược phòng thủ rất kỹ. Vậy ra họ muốn làm loạn à?
D Artagnan rõ ràng là bất ngờ trước câu nói đó, nhưng ông không phải là người dễ chịu thua như thế, nên cứ tiếp tục:

- Thưa ông, ông nói đúng. Nhưng ông chớ quên rằng Belle-Isle-en Mer là lãnh địa của ông Fouquet. Các vua trước có cho phép các lãnh chúa ở đấy được quyền vũ trang.
Người chỉ huy pháo binh định nói, nhưng d Artagnan ngăn lại:

- Ồ, xin ông chớ ngắt lời tôi. Chắc ông muốn nói rằng quyền được vũ trang là để chống người Anh chứ không phải chống vua ta. Nhưng nên biết rằng hiện nay không phải ông Fouquet nắm quyền ở đảo, ông Fouquet bị tôi bắt hôm kia rồi. Dân chúng và những người phòng vệ không biết gì về chuyện bắt bớ hết. Ông có thông báo cho họ thì cũng vô ích thôi. Đây là chuyện thật lạ lùng, khó tin và bất ngờ. Thường một người dân Breton chịu phục vụ chủ của người ấy, một người thôi, phục vụ cho đến khi chủ ch.ết. Thế mà người Breton này, theo tôi biết, thì chưa hề thấy được xác của ông Fouquet. Cho nên không lấy làm lạ là người ấy chống với bất cứ ai không phải là ông Fouquet hay là có chữ ký ông Fouquet.

Người chỉ huy pháo binh nghiêng mình tỏ vẻ đồng ý.
D Artagnan tiếp tục:

- Vì thế mà tôi mới phải mời hai nhân vật chính của quân đồn trú ấy đến đây với tôi. Họ sẽ gặp quý vị. Họ sẽ thấy được lực lượng của chúng ta. Họ sẽ biết nếu họ chống lại thì số phận họ sẽ phải chịu như thế nào. Chúng ta sẽ lấy danh dự nói với họ là ông Fouquet đã bị bắt rồi và mọi sự chống cự đều có hại cho họ hết. Chúng ta sẽ nói với họ là một khi phát súng đầu tiên bắn ra thì chớ có trông đợi ở sự thương xót của Nhà vua. Tôi chắc rằng, họ sẽ không chống cự nữa. Chúng ta sẽ chiếm được đảo một cách êm thấm khỏi phải tốn một giọt máu nào hết.

Người sĩ quan đi theo d Artagnan đến Belle-Isle định nói, nhưng d Artagnan ngăn lại:
- Ô, thưa ông, tôi biết ông sắp nói gì rồi. Tôi biết là có lệnh Nhà vua ngăn cấm mọi sự tiếp xúc bí mật với những người phòng thủ Belle-Isle, nhưng chính vì thế mà hôm nay tôi mới họp bộ tham mưu.

Trong khi d Artagnan vui mừng thấy mọi người chịu gửi một chiếc thuyền đi đón Porthos và Aramis thì người sĩ quan của Nhà vua rút từ trong ngực áo ra một tờ giấy có đóng dấu, đưa cho d Artagnan. Tờ giấy này có ghi số 1. Người lính ngự lâm ngạc nhiên hỏi.
- Cái gì thế này?

- Ông cứ dọc đi - Viên sĩ quan lễ độ trả lời mà không giấu được chút buồn bã.
D Artagnan mở ra và đọc:
"Cấm ông d Artagnan tập họp bất cứ hội đồng nào hay bàn bạc bất cứ việc gì trước khi chiếm được Belle- Isle, trước khi trị tội hết tù binh.
Ký: Louis"

D Artagnan cố nén một cử chỉ nóng nảy chạy khắp toàn thân rồi mỉm cười nhã nhặn:
- Thưa ông, được, tôi phải tuân theo lệnh vua.