“Xảy ra chuyện gì thế?” A Sùng vịn ghế trước hỏi.
Vũ Lập nói một cách không chắc chắn: “Không biết nữa…”

Những người đó, có nam có nữ, có già có trẻ, người lớn tuổi hơn một chút thoạt nhìn năm mươi, sáu mươi, người trẻ nhất trông như không tới hai mươi, chia làm hai phe rõ ràng, mặt đối mặt đang tranh chấp gì đó. Khoảng cách xa, tiếng nhiều người hỗn tạp, nghe kĩ thì có thể nghe thấy mấy người giọng oang oang la rát bỏng cổ họng.

“Bắt đầu làm việc? Các người còn muốn bắt đầu làm việc? Phá sản càng sớm càng tốt đi…”
“Một đám thần kinh, muốn cãi nhau thì đi mà cãi với lãnh đạo ấy, mấy người chặn ở đây làm gì!”

“Mấy người không cần ăn cơm nhưng tôi còn muốn ăn cơm, nổi điên cái gì đó!”
“Mấy người còn làm công cho tên họ Từ, cũng không sợ tuyệt tử tuyệt tôn à!”
“Đm mày, con trai mày ch.ết rồi à? Mày cút về mua quan tài cho nó cho ông!”

Người mắng chửi người khác không chọn lời, càng mắng càng khó nghe. Tưởng Tốn nghiêng người nhìn đám người đó, nghe mấy câu, quay đầu nhìn về phía Hạ Xuyên. Hạ Xuyên khẽ nhíu mày, hỏi Vũ Lập: “Có phải chú Thủy cũng ở đây không?”

Vũ Lập sửng sốt, tìm kĩ: “Ai da, chú Thủy thực sự có ở đây kìa… À, em biết rồi!” Vũ Lập hoảng sợ, quay đầu nói với phía sau, “Hai ngày trước nghỉ Tết xong, nhà máy bắt đầu sản xuất lại, nhóm chú Thủy không cho làm, mấy ngày nay luôn thương lượng đó, bây giờ cãi nhau rồi, trực tiếp chặn đường luôn!”

Tưởng Tốn hỏi: “Phía trước là nhà máy ư?”
Hạ Xuyên nói: “Phía trước là chi nhánh số 2.”
Vũ Lập nhíu mày: “Họ cãi nhau tiếp thế này cũng không phải cách, xe chúng ta cũng không đi qua được.”
Hạ Xuyên suy nghĩ một chút, “Cậu quẹo sang bên kia đi. A Sùng, cậu dẫn chú Thủy sang đây.”

“Được!” A Sùng lập tức xuống xe, bước nhanh chui vào trong đám đông, nháy mắt đã bị đám người đông đúc che mất.
Vương Tiêu ở phía sau lo lắng hỏi: “Bọn họ sẽ không đánh nhau chứ, A Sùng có thể có chuyện không?”

Vũ Lập nói ngay: “Không đâu không đâu, A Sùng chạy trốn giỏi nhất, nếu đánh nhau thì anh ấy sẽ là người đầu tiên có thể trốn ra được.”
Tưởng Tốn không nhịn được cười một tiếng, ngay cả Hạ Xuyên cũng nhếch khóe miệng.

Xe đã quẹo vào một giao lộ, tiếng cãi nhau bên kia vẫn vang “ào ào” như thác nước. Không bao lâu, A Sùng đã quay lại, dẫn theo một người đàn ông năm mươi, sáu mươi tuổi phía sau, mặc áo jacket màu xanh đen, đầu hói, gầy còm, da sần sùi.
“A Xuyên, cháu về rồi hả?”

Hạ Xuyên xuống xe: “Vừa về ạ. Chú Thủy, phía trước xảy ra chuyện gì thế?”

Người tên chú Thủy ban nãy cãi nhau đỏ cả cổ, bây giờ vẫn chưa đỡ: “Mấy đứa khốn nạn đó, mấy ngày trước chú đi tìm từng nhà một, bảo bọn nó đón Tết xong đừng làm việc, mọi người cùng bãi công, kết quả mới mấy ngày, tất cả đã tới làm rồi. Một đám khốn nạn, rùa rụt cổ!”

Quả nhiên giống như Vũ Lập nói, Hạ Xuyên nói: “Bãi công có thể có tác dụng sao?”
“Nếu không thì làm thế nào, cứ để bọn chúng tiếp tục thải khí độc ư? Có phải để mọi người ch.ết hết là được rồi không?”

Hạ Xuyên cười: “Để bọn họ cãi nhau tiếp đi. Đi nào, bọn cháu đến nhà chú ăn cơm trưa, nhân tiện bàn bạc với chú chuyện này.”

Chú Thủy cơ trí, biết chuyện Hạ Xuyên muốn bàn bạc chắc chắn có liên quan đến việc này, nên đồng ý ngay, gọi điện thoại về nhà bảo vợ ông ấy xào thêm mấy món. Lên xe, ông ấy mới phát hiện trên xe còn có hai cô gái lạ.

Hạ Xuyên ngồi trở lại, sờ đầu Tưởng Tốn, giới thiệu với chú Thủy: “Tưởng Tốn.”
Chú Thủy quan sát Tưởng Tốn: “À, Tưởng…”
Tưởng Tốn cười nói: “Chú Thủy, gọi cháu Tiểu Tưởng là được rồi ạ.”
“Ai da, Tiểu Tưởng!”

A Sùng bên kia giới thiệu: “Cô ấy tên Vương Tiêu, tới đây du lịch ạ.”
Chú Thủy đang ngồi bên cạnh Vương Tiêu: “Tới đây du lịch? Ninh Bình ư?” Ông ấy giống như nghe được chuyện nực cười nào đó, “Ăn no rửng mỡ!”

Vương Tiêu bối rối, không biết trả lời thế nào, A Sùng giảng hòa: “Đây không phải là hôm nay bọn cháu có việc sao, cháu cứ đòi kéo cô ấy tới cùng thôi! Này Vũ Lập, lái nhanh chút đi. Nhà chú Thủy có món gì ngon? Cháu sắp ch.ết đói rồi!”

Vũ Lập lái vào một con đường nhỏ, đường hẹp, chỉ đủ một chiếc xe đi qua, may mà đối diện không hề có xe đi tới.

Chỗ nông thôn, ngoại trừ nhà ở ra thì là nhà máy, xa xa còn có thể nhìn thấy ống khói dựng đứng cao cao. Đi qua một con sông, nước sông không tính là trong veo, nhưng cũng không tính là đục ngầu.

Chú Thủy chia điếu thuốc cho Hạ Xuyên, rồi bảo Hạ Xuyên đưa cho đằng trước một điếu. Ông ấy nhận thấy Tưởng Tốn đang nhìn con sông, nói: “Đây là sông Ninh, nước bọn chú uống chính là nước sông Ninh.”
Tưởng Tốn hỏi: “Đây là nước dùng để uống ạ?”

Hạ Xuyên không hút thuốc, cầm điếu thuốc nghịch trên tay, nói: “Ừm, chính là cái này. Lúc nhỏ còn có thể xuống nước bắt cá, bây giờ không được nữa.”
Chú Thủy nói: “Ngay cả quần áo cũng không thể giặt dưới sông, nước này bẩn thành cái dạng gì rồi!”

Tưởng Tốn hỏi: “Bọn họ xả nước thải vào nước ư?”
“Đúng!” Chú Thủy nghiến răng nghiến lợi, “Xả lén vào buổi tối, lúc bọn chú không biết! Năm ngoái nước mưa xối mương thoát nước bên kia, ống bên trong lộ cả ra, bọn chúng lén lút chôn đường ống nước thải ở đó!”

Khu dân cư của thị trấn Ninh Bình ở ngay bên cạnh khu nhà máy, bên này là khu vực chính của thị trấn, nhà chú Thủy ở bờ sông bên kia, cách một con sông, xa xa là có thể nhìn thấy một khu nhà xưởng.

Trên vách tường ven đường dán rất nhiều quảng cáo nhỏ, gia đình chú Thủy mở một quầy bán đồ vặt, cơm nước đã bày trong quầy bán đồ vặt.

Nhiều người tới, vợ chú Thủy vội vội vàng vàng chuẩn bị bốn món ăn, rau đều vừa hái ngay trong ruộng phía sau, chờ mọi người ngồi xuống hết, chú Thủy chỉ rau xanh nói: “Ăn đi ăn đi, xem thử có thể ăn ra vị hóa chất không. Sống ch.ết cũng chỉ mấy năm như vậy thôi, ăn ch.ết một người tính một người!”

Vợ ông ấy đập lưng ông ấy một phát: “Ông có bệnh hả, nói chuyện kiểu gì đấy!” Bà ấy cười nói với Hạ Xuyên, “Gần đây ông ấy hay cáu kỉnh, đừng nghe ông ấy nói vớ vẩn!”
Hạ Xuyên cười: “Tính của chú Thủy cháu còn không biết ạ?”

Mấy người động đũa, đói lâu rồi, dáng ăn cũng ngấu nga ngấu nghiến. Vương Tiêu nghe lời chú Thủy, có hơi không dám ăn, kết quả thấy Tưởng Tốn vùi đầu ăn như đánh cướp, lúc này cô ấy mới bắt đầu ăn theo.
Món ăn nhà nông, tay nghề rất chính cống, nếm một miếng là không dừng được.

Vũ Lập phải lái xe nên cùng uống nước dừa với phụ nữ, ba người đàn ông còn lại cụng ly rượu. Chú Thủy còn châm một điếu thuốc, kì quái hỏi Hạ Xuyên: “Sao cháu không hút?”
Hạ Xuyên nói: “Cai rồi ạ.”
“Cai rồi ư?” Chú Thủy sửng sốt, “Ồ, cai rồi thì tốt, cháu nên cai lâu rồi.”

Hạ Xuyên vào đề tài chính: “Chú còn nhớ người tới đây làm đánh giá tác động môi trường chín năm trước không?”
“Đương nhiên nhớ chứ!”
“Nửa tháng này cháu đi tìm ông ấy.”
Chú Thủy ngẩn ra: “Tìm ông ta? Tìm rồi ư?”

Hạ Xuyên lắc cái ly trong tay: “Tìm rồi, cháu còn lấy được bản báo cáo đánh giá tác động môi trường thật năm đó.”
Chú Thủy đập ly rượu lên bàn: “Vậy còn chờ gì nữa, đi kiện ông ta ngay đi!”
“Không vội, từng bước một.” Hạ Xuyên nói khẽ.

Mấy người bàn bạc một tiếng, vợ chú Thủy lại đi xào một dĩa đậu phộng cho họ nhắm rượu. Vương Tiêu lấy máy ảnh ra định chụp ảnh, cứ đòi Tưởng Tốn đi cùng cô ấy. Tưởng Tốn chọc chọc đùi Hạ Xuyên, Hạ Xuyên vừa nghe, vừa như không có việc gì liếc cô một cái.

Tưởng Tốn nói: “Tôi đi dạo với Vương Tiêu một chút.”
Hạ Xuyên nắm ngón tay cô một cái, thấp giọng nói: “Đừng chạy lung tung, đi loanh quanh ở cửa là được.”
Tưởng Tốn cười: “Biết rồi!”

Vương Tiêu vác một cái máy ảnh SLR tới, tràn đầy hưng phấn chụp nhà, con sông, cây cối, vừa chụp vừa hỏi: “Chị Tưởng, chị có biết rốt cuộc là xảy ra chuyện gì không?”
“Biết chứ.”
“Xảy ra chuyện gì thế?”
Tưởng Tốn hỏi: “A Sùng không nói với cô à?”

Vương Tiêu bĩu môi: “Trong mười câu anh ấy nói thì tám câu toàn là đùa người khác, chỉ hai câu là thật!”
“Anh ta nói gì?”
Vương Tiêu suy nghĩ một chút: “Anh ấy nói Từ Kính Tùng có thù với họ, ý nghĩa họ sống là thay trời hành đạo, vì dân trừ hại.”

Tưởng Tốn cười: “Không khác đâu, không lừa cô.”
Vương Tiêu không tin: “Chị cũng đùa em!”
Một lát sau, người trong nhà đi ra, Vương Tiêu lập tức chạy về phía A Sùng. Hạ Xuyên đi tới bên cạnh Tưởng Tốn, hỏi: “Ngắm gì đó?”

Tưởng Tốn nói: “Không có thứ gì để ngắm, chỉ có một con sông thôi.” Dừng lại, “Tôi nhớ anh từng nói, anh từng uống nước khoáng hai tháng?”
Trí nhớ phụ nữ quá tốt, Hạ Xuyên cười: “Chuyện hơn mười năm trước rồi.”
“Xảy ra chuyện gì?”

Hạ Xuyên nhớ lại: “Hồi đó tôi còn học cấp hai, nước bị ô nhiễm không tài nào uống được, ở trên tặng nước khoáng miễn phí, đằng đẵng hai tháng, dân trong trấn mỗi ngày chỉ có thể dùng nước khoáng.”
“…” Tưởng Tốn nói, “Đây không phải là chuyện nhỏ, không ai xem trọng ư?”

“Có, có tiền là có thể sai khiến được cả ma quỷ.”
“Nhiều năm như vậy, mãi không có ai phản ánh sao?”

Hạ Xuyên nói: “Đài truyền hình tỉnh có quay tin tức, đặc biệt chú ý dân sinh. Hai năm trước dân làng gọi điện thoại xin bọn họ tới lấy tin, xe lấy tin tới, còn chưa vào khu nhà máy đã bị chặn đi về, giống như chín năm trước.”
“Giống lần của phóng viên Cao?”
“Giống như vậy.”

Chú Thủy tiễn họ lên xe, cảm xúc xem ra bình tĩnh hơn trước rất nhiều. Ông ấy lại nói mấy câu với Hạ Xuyên, vẻ mặt vô cùng nghiêm túc.
Trở lại trên xe, Vương Tiêu hỏi: “Tiếp theo chúng ta đi đâu?”
A Sùng nói: “Đến nhà lão Hạ.”

Nhà Hạ Xuyên cách nơi này không xa, lái xe chừng mười phút là tới.
Nhà nông dân cao ba tầng, tường trắng ngói đen, bề ngoài không trang trí, bên cạnh còn có mấy căn nhà nhìn như mới xây mấy năm nay, tường ngoài đều lát gạch men màu hồng hoặc màu xám, hình thù không đồng nhất.

Trước nhà có mấy thửa ruộng, trong ruộng còn trồng rau.

Hạ Xuyên mở cửa, phòng khách tầng một trống trơn, mấy cái bàn ghế chất bên tường, một chiếc xe đạp rỉ sắt và chiếc motor phủ bụi dựng bên trong. Đi vào trong là nhà bếp, bếp lò, bên cạnh là bàn ăn, bên kia bếp có một cánh cửa nhỏ, ngoài cửa là một hồ nước, gió lạnh thổi mạnh.

Hạ Xuyên bảo A Sùng và Vương Tiêu ở tầng hai, anh và Tưởng Tốn lên tầng ba.

Tưởng Tốn vào cửa, liếc mắt liền thấy ảnh học sinh bày trên bàn đọc sách, người trong ảnh để tóc chia ba bảy, mặc đồng phục. Cô vừa liếc nhìn, người bên cạnh liền lấy khung ảnh bỏ vào trong ngăn kéo. Tưởng Tốn nắm cổ tay anh: “Làm gì thế, để tôi xem một chút.”
“Có gì đẹp đâu?”

“Anh xấu hổ à?”
Hạ Xuyên buông tay ra, để mặc cô xem.

Tưởng Tốn cầm khung ảnh lên, nhìn kĩ, người trong ảnh khuôn mặt non nớt, tai trái không đeo khuyên tai dạng hạt, dây kéo đồng phục màu trắng kéo mở, áo thun bên trong một nửa nhét vào trong quần, một nửa để bên ngoài, cặp sách đeo một bên vai, chân đạp trên một chiếc xe đạp, chiếc xe đó rất giống chiếc dưới lầu.

Tùy tiện, dáng vẻ lưu manh.
Ảnh cũ thập niên 90, giống như phủ một lớp quầng sáng vàng.
Tưởng Tốn cười nói: “Để tôi nghĩ thử, lúc đó tôi vẫn còn đang học tiểu học nhỉ, anh lớp mấy?”
Hạ Xuyên đã ngồi xuống, chân tùy ý gác lên bàn, nói: “Lớp tám thì phải.”

Tưởng Tốn nói: “Vậy tôi lớp bốn.”
“Có ảnh không?”
“Trong nhà có.”
Hạ Xuyên chỉ vào giường: “Nghỉ ngơi một lát đi, hai tháng trước tôi từng tới một lần, bụi không nhiều lắm.”

Đây là phòng của anh, giường đơn một mét hai kê sát tường, còn chưa trải chăn nệm. Trên tường dán mấy tấm giấy khen, học sinh ba tốt (1), cán bộ học sinh xuất sắc… Thành tích của anh không tệ.
(1) Học sinh ba tốt: bao gồm tư tưởng phẩm đức tốt, học tập tốt, sức khỏe tốt.

Nhà không lót sàn, là nền xi măng. Nhà vệ sinh rất đơn sơ, lát gạch men màu trắng nửa mặt, vòi sen bên bồn cầu, trong bồn nước màu trắng rỉ sét loang lổ.
Tưởng Tốn ở trong nhà tắm hỏi anh: “Chú Thủy là ai vậy?”

Hạ Xuyên trả lời: “Trước đây chú ấy làm việc trong chi nhánh số 2 của Đức Thăng, năm ngoái mới thôi việc.”
“Năm ngoái mới thôi việc ư?”

Hạ Xuyên thoáng khựng lại, mới nói: “Tháng sáu năm ngoái, con trai chú ấy mới tốt nghiệp đại học, làm kiểm tr.a sức khỏe đầu vào, kiểm tr.a ra mắc bệnh ung thư.”
Tưởng Tốn sửng sốt.

“Sau đó chú Thủy tổ chức hơn một trăm người đi làm kiểm tr.a sức khỏe, trong một trăm người, sáu người bị bệnh ung thư.”
Tưởng Tốn đóng vòi nước, hỏi: “Tại sao không đăng bài lên mạng?”
“Đăng rồi bị xóa ngay, vô dụng.” Hạ Xuyên hỏi, “Em đang làm gì đó?”

Tưởng Tốn trả lời: “Rửa mặt.”
Tưởng Tốn vừa chuẩn bị vắt khăn, trong cửa có một người rất nhanh đi vào, cướp khăn đi, dùng sức vắt khô, ném trả lại cô, trực tiếp ra khỏi nhà vệ sinh.
Tưởng Tốn lau mặt, lau giá treo khăn một cái, treo khăn lên.

Hạ Xuyên đang trải giường, động tác nhanh nhẹn. Tưởng Tốn bao gối giúp anh. Trải xong, Hạ Xuyên quay lại bàn đọc sách, mở ngăn kéo, lấy một miếng ngọc bội ra, vừa tháo dây vừa nói: “Sang đây.”
“Hửm?” Tưởng Tốn đi sang.
Hạ Xuyên hỏi: “Nhẫn đâu?”

Tưởng Tốn lấy từ trong túi áo khoác ra. Hạ Xuyên tháo sợi dây đỏ, xỏ nó vào, vừa định thắt, liền nghe thấy Tưởng Tốn nói: “Chờ một chút.”

Anh dừng tay, nhìn Tưởng Tốn rút sợi dây, ngón tay bị thương linh hoạt thắt sợi dây xỏ chiếc nhẫn bạc lại, rất nhanh thắt một cái nút xinh đẹp, cố định chiếc nhẫn, rồi buộc một vòng trên đầu, bảo Hạ Xuyên dùng bật lửa đốt thành một cái đầu hình cầu, một cái móc đã làm xong.

Tưởng Tốn nhét sợi dây đỏ vào trong tay anh, xoay người nói: “Đeo giúp tôi.”
Hạ Xuyên dừng một lúc, nhìn chiếc nhẫn bạc có khắc con báo trên tay, chậm rãi đeo vào cho cô. Anh hôn tai cô một cái, Tưởng Tốn theo thế dựa vào lòng anh.

Đối diện là chiếc giường đơn trải ra giường màu xanh đậm, trên tường là một hàng giấy khen đỏ rực, trên tường dưới giấy khen còn có dấu vết bút chì viết nguệch ngoạc, ánh mặt trời lẳng lặng chiếu xuống.
Mùa đông sắp qua rồi.