“10 tháng Sáu, 19...
“Tối hôm qua Andrew Oliver Murray đã cầu hôn Emily Byrd Starr.
“Nghe nói Emily Byrd Starr đã bảo cậu ta rằng cô không đồng ý.

“Tôi lấy làm mừng vì mọi chuyện đã qua. Thỉnh thoảng, tôi vẫn có cảm giác nó sắp xảy ra rồi. Mỗi buổi tối Andrew có mặt ở đây, tôi đều cảm thấy anh ta đang cố gắng lái cuộc nói chuyện đến một chủ đề nghiêm túc nào đó, nhưng tôi chưa bao giờ cảm thấy mình có thể đối phó được với cuộc thảo luận, và luôn tìm cách đánh lạc hướng anh ta bằng những chuyện tầm phào.

“Tối hôm qua, tôi tới Miền Chính Trực cho một trong những chuyến dạo chơi cuối cùng của tôi tại nơi này. Tôi leo lên đồi linh sam và đưa mắt nhìn bao quát khắp cánh đồng sương mù lấp lánh sắc bạc dưới ánh trăng. Những bóng dương xỉ và bóng cỏ ngọt hoang dã dọc bìa rừng trông không khác gì bầy yêu tinh đang nhảy múa. Và phía bên kia cảng biển, dưới ánh trăng sáng, là bầu trời đỏ tía ánh màu hổ phách của buổi hoàng hôn. Nhưng đằng sau lưng tôi là bóng tối; một bóng tối thấm đượm mùi nhựa linh sam khiến cho nó không khác gì một căn phòng ngát hương giúp người ta có thể mơ những giấc mơ và nhin thấy những ảo ảnh. Bao giờ cũng vậy, mỗi khi bước vào Miền Chính Trực, tôi luôn để lại phía sau vương quốc của ánh sáng ban ngày và của những thứ đã quen thuộc để đến với vương quốc của bóng tối, của bí ẩn và sự mê hoặc, nơi bất kỳ chuyện gì cũng có thể xảy ra; nơi bất kỳ điều gì cũng có thể biến thành sự thực. Ở nơi này, tôi có thể tin bất kỳ thứ gì – những thần thoại cổ xưa, truyền thuyết, tiên rừng, thần đồng áng, yêu tinh. Một trong những thời khắc diệu kỳ nhất trong cuộc đời đã xảy đến với tôi; dường như tôi đã thoát khỏi thân xác của mình và được tự do; tôi dám chắc mình đã nghe thấy tiếng vọng của ‘lời nói ngẫu nhiên’ đó của các vị thần; và tôi muốn một thứ ngôn ngữ chưa từng được sử dụng nào đó để diễn tả những gì tôi nhìn thấy và cảm nhận.

“Rồi Andrew bước vào, bảnh bao, cứng nhắc và lịch sự.
“Những vị thần đồng áng; những nàng tiên, những giây phút diệu kỳ, những lời nói ngẫu nhiên tán loạn chạy trốn mất. Giờ chẳng còn cần đến thứ ngôn ngữ mới nào nữa.

“ ‘Đáng tiếc là mốt tóc mai dài đã ra đi cùng thế hệ cuối... nó phù hợp với anh ta lắm cho mà xem,’ tôi thầm nhủ bằng thứ tiếng Anh đơn giản.

“Tôi biết Andrew đến để nói một chuyện đặc biệt nào đó. Nếu không anh ta đã chẳng theo tôi vào Miền Chính Trực mà sẽ theo đúng lẽ thường chờ đợi tôi trong phòng khách nhà bác Ruth. Tôi biết chuyện gì đến rồi cũng phải đến thôi, và tôi hạ quyết tâm xử lý cho xong để dứt điểm chuyện này. Dạo gần đây, thái độ trông ngóng của bác Ruth và mọi người ở Trăng Non đã trở nên ngột ngạt hẳn. Tôi tin chắc tất cả mọi người đều đoán chắc rằng lý do tôi không tới New York là vì tôi không chịu nổi khi phải chia tách với Andrew!

“Nhưng tôi sẽ không nhận lời cầu hôn của Andrew dưới ánh trăng trong Miền Chính Trực. Có lẽ tôi sẽ bị bỏ bùa mà chấp nhận anh ta mất. Vậy nên khi anh ta nói, “Chỗ này dễ chịu thật đấy, hãy ở lại đây một lúc nhé; xét cho cùng, anh thấy là chẳng có gì đẹp đẽ bằng tự nhiên,’ tôi bèn đáp lại một cách nhẹ nhàng nhưng kiên quyết rằng, mặc dù thiên nhiên mang lại cảm giác khoan khoái vô cùng, nhưng thời tiết đang quá ẩm ướt so với một người dễ có nguy cơ mắc bệnh lao phổi, vậy nên tôi phải vào nhà thôi.

“Chúng tôi vào trong nhà. Tôi ngồi đối diện với Andrew và nhìn chằm chằm vào cuộn len móc của bác Ruth trên tấm thảm. Có lẽ tới tận cuối đời, tôi cũng vẫn nhớ rõ màu sắc và hình dáng của cuộn len đó. Andrew nói nhát gừng về những chuyện vô thưởng vô phạt, rồi bắt đầu tung ra những ám hiệu; hai năm sau anh ta sẽ lên làm quản lý; anh ta đặt niềm tin vào những người kết hôn sớm; vân vân và vân vân. Anh ta cứ lúng ta lúng túng như gà mắc tóc. Có lẽ tôi có thể khiến mọi chuyện trở nên dễ dàng hơn với anh ta, nhưng tôi vẫn buộc lòng mình chai sạn lại, nhớ rõ rằng anh ta đã tránh xa đến mức nào trong suốt những tuần lễ đáng sợ diễn ra vụ bê bối về chuyện ở ngôi nhà ông John kia. Cuối cùng anh ta buột miệng.

“ ‘Emily, hãy kết hôn khi nào... khi nào... ngay khi anh có thể nhé.’
“Dường như anh ta cảm thấy anh ta nên nói gì đó, chứ không ý thức được hoàn toàn mình đang nói gì; vậy nên anh ta mới nhắc lại ‘ngay khi anh có thể’ rồi dừng lại.
“Tôi thậm chí còn chẳng tin là mình có dấu hiệu xấu hổ nào.

“ ‘Tại sao chúng ta lại nên kết hôn?’ tôi hỏi.
“Andrew có vẻ thất kinh. Hiển nhiên đây không phải thái độ nhận lời cầu hôn theo chuẩn truyền thống Murray.
“ ‘Tại sao ư? Tại sao ư? Tại vì... anh thích thế,’ anh ta cà lăm.
“ ‘Em không đồng ý,’ tôi nói.

“Andrew nhìn tôi chằm chằm một lúc, cố gắng tiếp thu cái ý nghĩ đáng ngạc nhiên rằng anh ta vừa bị từ chối.
“ ‘Nhưng tại sao?’ anh ta hỏi; bằng tông giọng và thái độ y hệt bác Ruth.
“ ‘Vì em không yêu anh,’ tôi nói.
“Andrew đã đỏ bừng mặt. Tôi biết anh ta cho rằng tôi thật khiếm nhã.

“ ‘Anh... anh... tưởng... mọi người đều thích thế,’ anh ta cà lăm.
“ ‘Em không đồng ý,’ tôi nhắc lại. Tôi nói bằng một giọng mà đến cả Andrew cũng không thể nhầm lẫn được.

“Anh ta quá ngạc nhiên đến mức tôi không nghĩ là anh ta có bất kỳ cảm giác nào khác ngoài ngạc nhiên, không có cảm giác gì khác thậm chí là nỗi thất vọng. Anh ta không biết nên nói gì hay làm gì; một Murray thì không thể ngon ngọt dỗ dành; vậy nên anh ta đứng dậy và ra về mà không nói thêm lời nào nữa. Tôi cứ tưởng anh ta đã đóng sầm cửa lại, nhưng sau đó tôi phát hiện ra đó chỉ là do gió đập mà thôi. Tôi ước gì anh ta đã đóng sầm cửa lại. Hành động đó sẽ cứu vớt lòng tự trọng của tôi. Thật mất mặt khi từ chối một người đàn ông để rồi sau đó phát hiện ra rằng cảm xúc chủ đạo của anh ta là hoang mang.

“Sáng hôm sau, bác Ruth, hiển nhiên đã nảy sinh dự cảm xấu sau chuyến viếng thăm chớp nhoáng của Andrew, bèn thẳng thừng hỏi tôi xem đã có chuyện gì. Bác Ruth chẳng có chút tinh tế gì hết. Vậy là tôi cũng trả lời bác bằng thái độ thẳng thừng tương tự.

“ ‘Cháu tìm thấy thiếu sót gì ở Andrew?’ bác ấy lạnh lùng hỏi.
“ ‘Chẳng có thiếu sót gì cả... nhưng anh ấy nhạt nhẽo quá. Anh ấy có đầy đủ mọi ưu điểm, chỉ thiếu tí muối thôi,’ tôi đáp, vẻ kiêu kỳ.

“ ‘Hy vọng cháu không sảy một li đi một dặm,’ bác Ruth u ám nói; có nghĩa là, theo ý hiểu của tôi, muốn nhắc đến thị trấn Stovepipe. Hẳn tôi đã có thể khiến bác Ruth an tâm về điểm này nếu tôi muốn. Tuần trước, Perry đến nói với tôi rằng cậu ấy sẽ học luật tại văn phòng của ông Abel ở Charlottetown. Đây là một cơ hội tuyệt vời với cậu ấy. Theo như tôi hiểu thì ông Abel đã nghe bài diễn thuyết của cậu ấy vào buổi tối diễn ra cuộc thi hùng biện liên trường và kể từ đó vẫn để mắt đến cậu ấy. Tôi thật tâm chúc mừng cậu ấy. Tôi thật lòng vui mừng.

“ ‘Ông ấy sẽ trả lương đủ để tớ trả chi phí ăn ở,’ Perry nói, ‘và có lẽ tớ sẽ xoay xở được quần áo từ nguồn không chính thức nào đó. Tớ phải tự cáng đáng công việc của mình thôi. Bác Tom sẽ không giúp tớ. Cậu biết lý do rồi đấy.’

“ ‘Tớ rất tiếc, Perry,’ tôi nói, khẽ cười.
“ ‘Cậu có thể không, Emily?’ cậu ấy hỏi. ‘Tớ chỉ mong sao chuyện này được giải quyết xong xuôi.’
“ ‘Chuyện đã được giải quyết xong xuôi.’
“ ‘Có lẽ tớ đã biến mình thành một tên ngốc hết thuốc chữa vì cậu,’ Perry lầm bầm.

“ ‘Cậu tưởng thế thôi,’ tôi an ủi cậu; nhưng vẫn bật cười. Chẳng hiểu sao tôi không tài nào nhìn nhận ý kiến của Perry bằng thái độ nghiêm túc hơn so với của Andrew. Tôi lúc nào cũng có cảm giác cậu ấy chỉ đang ngộ nhận là cậu ấy yêu tôi thôi.”

“ ‘Cậu đừng có mà vội vã kiếm một gã khôn ngoan hơn tớ đấy nhé,’ Perry cảnh cáo. ‘Tớ sẽ leo cao cho xem.’
“ ‘Tớ tin chắc cậu sẽ làm được,’ tôi ấm áp nói, ‘và khi đó sẽ không ai mãn nguyện hơn bạn của cậu Emily Byrd Starr đâu.’

“ ‘Ôi, bạn bè,’ Perry dằn dỗi nói. ‘Tớ đâu phải vì cần bạn nên mới muốn cậu. Nhưng tớ vẫn luôn nghe nói có dụ dỗ tán tỉnh gì một người nhà Murray thì cũng chẳng ích lợi đâu. Tớ hỏi cậu một chuyện được không? Đây vốn không phải chuyện của tớ... nhưng cậu định cưới Andrew Murray đấy à?’

“ ‘Đây không phải chuyện của cậu... nhưng tớ không có ý định đó,’ tôi nói.
“ ‘Chà,’ Perry nói lúc rời đi, ‘nếu có khi nào cậu thay đổi suy nghĩ thì hãy cho tớ biết nhé. Rồi sẽ ổn thỏa cả thôi... nếu đến lúc đó tớ vẫn chưa thay đổi suy nghĩ.’

“Tôi đã tường thuật lại câu chuyện này y như nó đã xảy ra. Nhưng... tôi còn viết vào cuốn sổ Jimmy thêm một phiên bản nhẽ ra nên xảy ra của nó. Tôi nhận ra tôi đã bắt đầu khắc phục được khó khăn bấy lâu nay trong việc cho những nhân vật tưởng tượng của mình đóng cảnh yêu đương một cách trôi chảy. Trong phiên bản tưởng tượng của tôi, cả Perry và tôi đều nói năng lưu loát.

“Theo tôi thấy, thật ra tâm trạng của Perry tệ hơn Andrew một chút, và tôi lấy làm tiếc vì điều đó. Tôi rất quý Perry với tư cách là một người bạn và một người thân. Tôi không muốn làm cậu ấy thất vọng, nhưng tôi biết rồi cậu ấy sẽ nhanh chóng vượt qua được chuyện này thôi.

“Vậy là năm sau, tôi sẽ là người duy nhất còn ở lại Hồ Blair. Tôi không biết đến lúc đó mình sẽ có cảm giác gì. Tôi dám chắc thỉnh thoảng sẽ cảm thấy hơi tẻ nhạt... có lẽ vào lúc ba giờ sáng, tôi sẽ ước gì mình đã đi cùng cô Royal. Nhưng tôi sẽ kiên trì làm việc một cách bền bỉ và nghiêm túc. Để leo lên đỉnh Đường Alps thì sẽ phải trải qua một chặng đường dài.

“Nhưng tôi tin vào chính mình, và đằng sau tấm rèm, luôn luôn có thế giới của tôi.
“Trăng Non
“21 tháng Sáu, 19...

“Tối nay, ngay khi về đến nhà, tôi đã cảm nhận được một bầu không khí bất mãn rõ rành rành, và nhận ra bác Elizabeth đã biết toàn bộ câu chuyện về Andrew. Bác ấy giận dữ còn bác Laura thì tiếc nuối, nhưng chẳng ai nói năng gì. Lúc chạng vạng, ở trong vườn, tôi cùng bác Jimmy chuyện trò cặn kẽ mọi chuyện. Có vẻ như, sau khi không còn choáng váng đến ch.ết lặng nữa, Andrew đã khá suy sụp. Anh ta chẳng thiết ăn uống gì nữa, và bác Addie phẫn nộ cật vấn rằng vì con trai bác ấy không đạt tiêu chuẩn của tôi nên chẳng biết tôi có trông chờ kết hôn với một hoàng tử hay một triệu phú hay không.

“Bác Jimmy nghĩ tôi đã hành động hoàn toàn đúng. Bác Jimmy hẳn vẫn nghĩ tôi đã hành động hoàn toàn đúng ngay cả khi tôi có giết ch.ết Andrew và vùi xác anh ta trong Miền Chính Trực đi chăng nữa. Thật dễ chịu khi có một người bạn như vậy, mặc dù quá nhiều bạn như vậy thì cũng không phải chuyện tốt cho ta.”

“22 tháng Sáu, 19...
“Tôi không biết chuyện gì tệ hơn – có người ta không thích cầu hôn ta hay không có người ta thích cầu hôn. Cả hai đều có phần chẳng dễ chịu gì.

“Tôi đã rút ra kết luận rằng tôi chỉ tưởng tượng ra mấy thứ này nọ trong ngôi nhà cũ của ông John thôi. Tôi e là bác Ruth đã đúng khi bác ấy thường bảo rằng trí tưởng tượng của tôi cần phải được kiềm chế bớt. Tối nay, tôi tha thẩn trong vườn. Dẫu đang là tháng Sáu, trời vẫn lạnh buốt, và tôi có đôi chút cô đơn, chán nản, bải hoải; có lẽ vì hôm nay, hai truyện ngắn tôi vốn kỳ vọng khá nhiều lại bị trả về. Đột nhiên, tôi nghe thấy tiếng huýt sáo ra hiệu của Teddy trong vườn cây ăn quả cũ. Tất nhiên tôi đi theo tiếng gọi. Đối với tôi, đây luôn luôn là trường hợp ‘Ồ, hãy huýt sáo lên và tôi sẽ đến bên cạnh, anh bạn ạ’ – tuy nhiên, tôi thà ch.ết còn hơn là thừa nhận điều này với bất cứ ai, chỉ trừ với nhật ký của tôi. Ngay khi nhìn thấy mặt cậu ấy, tôi đã biết cậu ấy có tin vui.

“Cậu ấy có thật. Cậu ấy chìa ra một bức thư, ‘Ngài Frederick Kent’. Tôi chẳng bao giờ có thể nhớ được tên của Teddy là Frederick – đối với tôi, cậu ấy chẳng bao giờ có thể là bất cứ gì khác ngoài Teddy. Cậu ấy đã giành được học bổng theo học tại trường Thiết kế ở Montreal – năm trăm đô trong vòng hai năm. Ngay lập tức, tôi thấy phấn khích không thua gì cậu ấy – với một cảm giác kỳ quái ẩn sau niềm phấn khích trộn lẫn giữa sợ hãi, hy vọng và mong ngóng mà chính tôi cũng không thể nói được cái nào trội hơn cái nào.

“ ‘Cậu thật tuyệt, Teddy!’ tôi nói, hơi bẽn len. ‘Ôi, tớ mừng lắm! Nhưng còn mẹ cậu, bác ấy nghĩ gì về chuyện này?’

“ ‘Mẹ sẽ để tớ đi thôi; nhưng mẹ tớ sẽ cô đơn và khổ sở lắm,’ Teddy nói, lập tức trở nên u sầu. ‘Tớ muốn mẹ đi cùng, nhưng mẹ không đời nào rời Vạt Cúc Ngải. Tớ không thích nghĩ đến chuyện mẹ tớ phải sống ở đó một mình. Tớ... tớ chỉ mong sao mẹ tớ không đối xử với cậu như thế này, Emily. Giá mẹ tớ không như thế... cậu đã có thể trở thành niềm an ủi rất lớn cho mẹ tớ.’

“Tôi không biết liệu Teddy có khi nào nghĩ rằng chính tôi cũng cần được an ủi hay không. Bầu không khí lặng lẽ kỳ quái buông trùm lên chúng tôi. Hai chúng tôi dạo bước dọc đường Ngày Mai – giờ đây con đường đã trở nên xinh đẹp đến mức khiến người ta phải băn khoăn không biết liệu có bất kỳ ngày mai nào có khả năng khiến nó trở nên đẹp đẽ hơn nữa được không – cho tới khi đến hàng rào dựng bên bãi cỏ ven hồ; và đứng ở đó dưới bóng râm của những cây linh sam xanh xám. Tôi đột nhiên cảm thấy trong lòng trào dâng niềm hạnh phúc, và trong một lúc, một phần trong tôi đã trồng lên một khu vườn, đã sắp đặt những căn phòng xinh đẹp, mua cả tá thìa bạc chắc nịch, bày biện căn phòng áp mái của tôi, trang trí cho một tấm khăn trải bàn bằng lụa Damash cỡ lớn; còn một phần khác trong tôi chỉ chờ đợi. Phút trước tôi nói tối hôm đó trời thật đẹp – thật ra không phải thế; vài phút sau tôi lại nói có vẻ như trời sẽ mưa – thật ra không phải thế.

“Nhưng ai đó phải nói gì đó chứ.

“ ‘Tớ sẽ làm việc chăm chỉ; tớ sẽ nỗ lực gặt hái được mọi thành quả có thể trong hai năm đó,’ cuối cùng Teddy nói, chăm chăm nhìn xuống hồ Blair, nhìn lên bầu trời và những đồi cát, nhìn những bãi cỏ xanh mướt thong dong, nhìn hết thảy mọi thứ trừ tôi.’Rồi, có lẽ, xong xuôi sau đó, tớ sẽ xoay sở để đến Paris. Ra nước ngoài; chiêm ngưỡng kiệt tác của những nghệ sĩ vĩ đại; sống trong môi trường của họ; nhìn những cảnh tượng đã được thiên tài của họ biến thành bất tử... tớ đã khát khao những điều đó suốt cả cuộc đời rồi. Và khi tớ trở về...’

“Teddy đột ngột dừng lại và quay sang nhìn tôi. Nhìn vào ánh mắt của cậu ấy, tôi những tưởng cậu ấy định hôn tôi... tôi thật sự nghĩ vậy. Nếu không nhắm mắt lại thì tôi không biết mình nên làm gì nữa.
“ ‘Và khi tớ trở về...’ cậu ấy nhắc lại; và một lần nữa dừng lại.

“ ‘Sao?’ tôi hỏi. Với cuốn nhật ký này, tôi không phủ nhận rằng tôi đã nói câu đó bằng tâm trạng có phần trông ngóng.
“ ‘Tớ sẽ khiến cái tên Frederieck Kent vang danh ở Canada!’ Teddy nói.
“Tôi mở mắt ra.

“Teddy đang cau mày nhìn dòng nước hồ Blair nhập nhòa sắc vàng. Một lần nữa, tôi có cảm giác không khí đêm nay không tốt cho mình. Tôi rùng mình, nói vài câu sáo mòn lịch sự, rồi để mặc cậu ấy cau mày đứng đó. Tôi không biết liệu có phải vì quá xấu hổ nên cậu ấy đã không hôn tôi; hay chỉ đơn thuần là cậu ấy không muốn làm thế.

“Tôi có thể quan tâm sâu sắc đến Teddy Kent nếu tôi cho phép bản thân làm thế... nếu cậu ấy muốn tôi làm thế. Có vẻ như cậu ấy không muốn. Cậu ấy chẳng nghĩ đến chuyện gì ngoài thành công, tham vọng và sự nghiệp. Cậu ấy đã quên mất ánh mắt chúng tôi trao nhau trong căn nhà cũ của ông John; cậu ấy đã quên mất rằng ba năm trước, bên ngôi mộ của George Horton, cậu ấy đã nói rằng tôi chính là cô gái đáng yêu nhất thế gian. Cậu ấy sẽ gặp hàng trăm cô gái tuyệt vời trên thế giới; cậu ấy sẽ không bao giờ còn nghĩ đến tôi nữa.

“Vậy thì cứ thế đi.

“Nếu Teddy không muốn tôi thì tôi cũng không muốn cậu ấy. Đó chính là truyền thống của nhà Murray. Nhưng tôi vốn chỉ mang một nửa dòng máu Murray mà thôi. Vẫn còn phải cân nhắc đến một nửa Starr trong tôi. May mắn thay, tôi cũng có sự nghiệp và tham vọng để mà nghĩ đến, có một nữ thần đố kỵ để mà phụng sự, như thầy Carpenter từng nói đó. Có lẽ nữ thần ấy sẽ không dung thứ cho một lòng trung thành đã bị sẻ chia.

“Tôi nhận thấy rõ ba loại cảm xúc.
“Trên hết, tôi bình tĩnh đến mức lạnh lùng và xử sự đúng theo truyền thống.
“Bên dưới đó đang kìm nén một thứ cảm xúc hẳn sẽ khiến tôi tổn thương khủng khiếp nếu tôi cứ để mặc nó.

“Và dưới sâu hơn nữa, là một cảm giác nhẹ nhõm kỳ quái vì tôi vẫn giữ được tự do của mình.”
“26 tháng Sáu, 19...

“Toàn thể người dân Shrewsbury đều đang cười đau cả bụng trước chiến tích gần đây nhất của Ilse, và một nửa người dân Shrewsbury tỏ thái độ không tán thành. Ilse vốn ghét một học sinh cuối cấp rất vênh váo lúc nào cũng ra vẻ ta đây là người quan trọng và hiện vẫn giữ nhiệm vụ trợ giáo ở nhà thờ Thánh John vào các Chủ nhật. Chủ nhật vừa rồi, Ilse đóng giả thành một bà già, mượn quần áo từ một người họ hàng nghèo của bà Adamson, vốn là bạn cùng phòng trọ của cậu ấy – một cái váy đen dài kín cổng cao tường viền nhiễu đen, một cái mũ bon nê góa phụ, cộng thêm một tấm mạng che mặt góa phụ bằng nhiễu đen dày cộp. Đóng bộ như thế xong, cậu ấy loạng choạng đi xuống phố, rầu rĩ dừng lại trước bậc thềm nhà thờ, làm ra vẻ cậu ấy không thể leo lên bậc thềm được. Anh chàng Vênh Váo kia nhìn thấy cậu ấy và, vốn ẩn dưới vẻ vênh váo cũng có chút bản năng lịch thiệp, bèn hào hiệp giúp đỡ. Anh ta đỡ bàn tay đang đeo găng run run của cậu ấy – lúc ấy nó đang run rẩy thật; Ilse vốn đang ch.ết cười đằng sau tấm mạng che mặt – và dìu cậu ấy bước những bước run rẩy, yếu ớt lên bậc thềm, băng qua hiên, dọc lối đi giữa hai hàng ghế và bước vào trong hàng ghế nguyện. Ilse lẩm bẩm lời cầu chúc đứt quãng dành cho anh ta, đưa cho anh ta một tờ rơi của nhà thờ, ngồi đó suốt buổi lễ và rồi lại loạng choạng về nhà. Ngày hôm sau, tất nhiên, câu chuyện đã lan truyền khắp trường và anh chàng khốn khổ kia bị những cậu trai khác chế giễu đến độ cạn ráo mọi vênh với váo – ít nhất cũng là tạm thời – dưới màn tr.a tấn này. Có lẽ sự cố này sẽ giúp anh ta thấy thoải mái hơn.

“Tất nhiên tôi đã trách mắng Ilse một trận. Cậu ấy vốn là người vui vẻ, táo tợn và chẳng thèm để ý gì đến hậu quả. Cậu ấy luôn nghĩ gì làm nấy, thậm chí sẵn sàng nhảy lộn nhào giữa nhà thờ. Tôi yêu cậu ấy; yêu cậu ấy, yêu cậu ấy; và tôi không biết năm tới đây mình sẽ làm gì khi không có cậu ấy ở bên. Từ giờ trở đi, những ngày mai của chúng tôi sẽ luôn luôn bị chia tách; và dần trở nên xa cách; và đến lúc chỉ thỉnh thoảng mới gặp mặt nhau, chúng tôi sẽ chẳng khác gì người xa lạ. Ôi chao, tôi biết thế; tôi biết thế.

“Ilse giận điên lên trước cái mà cậu ấy gọi là ‘thái độ táo tợn’ của Perry khi dám nghĩ đến chuyện tôi có thể cưới cậu ta.

“ ‘Ôi, đó không phải thái độ táo tợn đâu; phải gọi là sự hạ cố mới đúng,’ tôi vừa nói vừa cười. ‘Perry thuộc dòng dõi công tước vĩ đại xứ Carabas[ ] đấy.’
[ ] Ý Emily muốn nhắc đến Hầu tước Carabas, nhân vật hư cấu trong câu chuyện cổ “Chú mèo đi hia”.

“ ‘Ồ, tất nhiên cậu ta sẽ thành công. Nhưng ở cậu ta luôn luôn mang cái hương vị của thị trấn Stovepipe,’ Ilse vặn lại.
“ ‘Sao lúc nào cậu cũng khắt khe với Perry thế hả Ilse?’ tôi phản đối.
“ ‘Cậu ta là một thằng đần ba hoa khoác lác đến thế còn gì,’ Ilse khinh khỉnh nói.

“ ‘Ôi dào, cậu ấy chỉ đương ở cái độ tuổi mà bọn con trai cái gì cũng biết,’ tôi nói, cảm thấy mình khá khôn ngoan và chín chắn. ‘Một thời gian nữa, cậu ấy rồi sẽ trở nên dốt hơn và dễ chịu đựng hơn thôi,’ tôi nói tiếp, cảm thấy mình khá dí dỏm. ‘Và từ hồi ở Shrewsbury, cậu ấy đã tiến bộ lên rồi còn gì,’ tôi tổng kết, cảm thấy khá tự mãn.

“ ‘Cậu nói cứ như thể cậu ta là kẻ ngớ ngẩn không bằng,’ Ilse giận dữ. ‘Vì Chúa, Emily, đừng có ra vẻ kẻ cả và hợm hĩnh như thế!’
“Nhiều khi Ilse giúp tôi trở nên tốt đẹp hơn nhiều. Tôi biết tôi xứng đáng với điều đó.”
“27 tháng Sáu, 19...

“Tối qua, tôi mơ thấy mình đang đứng trong ngôi nhà hóng mát lâu năm ở Trăng Non và nhìn thấy viên Kim Cương Mất Tích sáng lấp lánh trên sàn nhà dưới chân tôi. Tôi mừng rỡ nhặt nó lên. Nó nằm trên tay tôi một lúc; rồi nó dường như tránh khỏi sự nắm giữ của tôi, vụt bay lên không trung, để lại đằng sau một vệt sáng dài mảnh mai rực rõ, và biến thành một vì sao trên bầu trời phía Tây, ngay bên trên rìa thế giới. ‘Đó là ngôi sao của mình; mình phải với được tới nó trước khi nó lặn mất,’ tôi nghĩ, và bắt đầu lên đường. Đột nhiên chú Dean xuất hiện bên cạnh tôi; và chú ấy cũng đang theo bước vì sao kia. Tôi cảm thấy mình cần phải đi chậm lại vì chú ấy bị khập khiễng nên không đi nhanh quá được, và trong lúc đó, ngôi sao cứ chìm xuống thấp dần thấp dần. Tuy nhiên tôi cảm thấy mình không thể bỏ mặc chú Dean được. Rồi cũng đột ngột như lúc nãy, mọi chuyện xảy ra đúng như trong mơ – đẹp đẽ đến nhường nào, không vướng chút khó khăn gì – Teddy cũng xuất hiện bên cạnh tôi, chìa hai tay về phía tôi, với ánh mắt tôi đã từng nhìn thấy hai lần trước đây. Tôi đặt tay vào trong tay cậu ấy; và cậu ấy kéo tôi về phía mình; tôi ngẩng mặt lên; rồi chú Dean bật ra một tiếng kêu cay đắng, ‘Ngôi sao của tôi đã lặn rồi.’ Tôi quay ngoắt đầu lại; ngôi sao đã tắt; và tôi tỉnh giấc, giữa buổi ban mai xấu xí, xám xịt, có mưa; không ngôi sao; không Teddy, không nụ hôn.

“Tôi tự hỏi giấc mơ ấy có ý nghĩa gì; nếu như nó quả thật mang bất kỳ ý nghĩa nào đó. Tôi không được phép nghĩ rằng nó có ý nghĩa gì. Theo đúng truyền thống thì một người nhà Murray không được mê tín.”
“28 tháng Sáu, 19...

“Tối nay là tối cuối cùng tôi ở lại Shrewsbury. ‘Tạm biệt, thế giới huy hoàng, tôi về nhà đây’ – vào ngày mai, khi bác Jimmy đến đón tôi và hành lý của tôi đã được đưa lên chiếc xe ngựa cũ và tôi sẽ trở về Trăng Non trên cỗ xe oai vệ đó.

“Ba năm ở Shrewsbury này dường như dài dằng dặc khi tôi ngóng đợi nó đang ở phía trước. Còn bây giờ, ngoảnh đầu nhìn lại, dường như chuyện chỉ vừa mới xảy ra ngày hôm qua. Tôi cho rằng mình đã gặt hãi được điều gì đó trong khoảng thời gian này. Tôi không sử dụng quá nhiều từ in nghiêng; tôi đã học được cách kiềm chế và sự cân bằng tương đối; tôi đã hiểu biết hơn một chút về cuộc đời; và tôi đã học được cách mỉm cười trước một tờ thông báo từ chối. Tôi nghĩ đó chính là bài học khó khăn nhất trong mọi bài học; và không có gì phải nghi ngờ rằng đó chính là bài học cần thiết nhất.

“Khi nhìn lại ba năm ấy, có một số chuyện hiện lên rõ ràng và ý nghĩa hơn so với những chuyện khác, như thể tự bản thân chúng đã mang một ý nghĩa đặc biệt nào đó. Và không phải lúc nào những chuyện đó cũng là những chuyện mà chúng ta có lẽ đã dự liệu. Vì dụ như, sự thù hằn của Evelyn và thậm chí cả sự cố ria mép khủng khiếp kia dường như đã phai nhạt dần và không còn quan trọng nữa. Nhưng cái giây phút tôi nhìn thấy bài thơ đầu tiên của mình trên tạp chí Vườn và Rừng – ôi chao, đó đúng là thời khắc đáng nhớ; chuyến đi bộ tới Trăng Non sau đó quay trở lại vào buổi đêm hôm diễn kịch; chuyện viết bài thơ ngắn khác thường mà sau đó đã bị thầy Carpenter xé nát; buổi tối trên đống cỏ khô dưới vầng trăng tháng Chín; bà cụ thú vị từng đét mông đức vua; giây phút ở trong lớp học khi tôi phát hiện ra những dòng thơ của Keats về ‘những giọng nói từ trên cao’; và cái giây phút ở trong ngôi nhà cũ của ông John khi Teddy nhìn vào mắt tôi; ôi chao, dường như đối với tôi, đây chính là những thứ tôi sẽ lưu giữ trong bảo tàng Vĩnh Hằng một khi những lời chế giễu của Evelyn cùng vụ tai tiếng về chuyện ở căn nhà cũ của ông John cùng những rầy la của bác Ruth cùng nhịp điều học hành kiểm tr.a đã vĩnh viễn trôi vào quên lãng. Và lời hứa của tôi với bác Elizabeth đã giúp tôi, đúng như thầy Carpenter dự đoán. Có lẽ không phải trong nhật ký của tôi - ở đó thì tôi khá thoải mái; người ta cũng phải có một ‘lối thoát’ chứ - mà là trong các truyện ngắn và các cuốn sổ Jimmy của tôi.

“Chiều nay lớp chúng tôi tổ chức lễ tốt nghiệp. Tôi mặc chiếc váy mới bằng vải phin nõn màu kem đính hoa violet và mang một bó lớn hoa mẫu đơn hồng. Chú Dean, đang ở Montreal trên đường về nhà, đã đánh điện tín cho người bán hoa ở đây gửi cho tôi một bó hồng – mười bảy bông hồng – mỗi bông cho một năm tuổi đời tôi; và bó hoa được trao cho tôi khi lên nhận bằng tốt nghiệp. Chú Dean yêu quý là người như thế đấy.

“Perry là người thay mặt lớp phát biểu và cậu ấy đã có một bài diễn thuyết hay ho. Và cậu ấy đã nhận được huy chương vì sự giỏi giang toàn diện. Có một cuộc tranh đua gay gắt giữa cậu ấy và Will Morris, nhưng Perry đã giành chiến thắng.

“Tôi đã viết và đọc bản tiên đoán tốt nghiệp. Bài viết rất thú vị và có vẻ như cử tọa đều thích thú. Tôi còn có một bản viết khác trong cuốn sổ Jimmy để ở nhà. Nó thú vị hơn nhiều nhưng chưa hoàn thiện để được đọc.

“Tôi còn phải đóng gói đồ đạc nữa. Bác Ruth thỉnh thoảng lên ngó nghiêng trong lúc tôi thu dọn nhưng chỉ lặng im một cách kỳ cục. Cuối cùng, bác ấy nói, kèm theo tiếng thở dài.
“ ‘Rồi ta sẽ nhớ cháu lắm cho mà xem, Emily ạ,’

“Tôi chưa từng mơ tưởng bác ấy sẽ nói hay có cảm xúc như thế. Và nó khiến tôi cảm thấy không thoải mái. Từ khi bác Ruth tỏ thái độ tử tế đến thế về vụ bê bối liên quan đến chuyện xảy ra ở ngôi nhà của ông John, tôi đã có cảm nhận khác về bác ấy. Nhưng tôi không thể nói là tôi sẽ nhớ bác ấy được.

“Tuy nhiên, vẫn phải nói gì đó.
“ ‘Cháu sẽ luôn biết ơn bác, bác Ruth ạ, vì những gì bác đã làm cho cháu suốt ba năm qua.’
“ ‘Ta chỉ cố gắng thực hiện bổn phận của mình thôi,’ bác Ruth nói.

“Tôi nhận ra mình thấy tiếc nuối đến mức lạ kỳ khi phải rời xa căn phòng nhỏ mà tôi chưa từng yêu quý và cũng chưa từng yêu quý tôi, và cả ngọn đồi trải dài lấp lánh những vì sao kia; xét cho cùng, tôi đã có những phút giây tuyệt vời tại nơi đây. Nhưng tôi chẳng hề nuối tiếc chút nào khi phải rời xa bức tranh thạch bản nữ hoàng Alexandra, hay cái bình hoa giấy. Tất nhiên, tiểu thư Giovanna sẽ đi cùng tôi. Cô ấy thuộc về căn phòng của tôi ở trang trại Trăng Non. Ở nơi này, dường như cô ấy luôn luôn là một kẻ bị lưu đày. Tôi thấy đau lòng biết bao khi nghĩ đến chuyện tôi sẽ không bao giờ còn được nghe thấy tiếng gió đêm trong Miền Chính Trực. Nhưng tôi sẽ có gió đêm trong rừng cây bụi nhà ông John Ngạo Mạn; tôi nghĩ bác Elizabeth định cho tôi một cây đèn dầu để soi cho tôi viết lách; cửa phòng tôi ở Trăng Non đóng kín; và tôi sẽ không phải uống trà ngọt. Chạng vạng ngày hôm nay, tôi đã tới cái hồ nhỏ lấp lánh như ánh ngọc trai vốn luôn là một địa điểm đầy mê hoặc để nấn ná vào những chiều tối mùa xuân. Xuyên qua những cái cây viền quanh bờ, sắc hồng và sắc vàng nhạt từ phương Tây vắt ngang từ bờ bên này sang bờ bên kia. Hồ nước phẳng lặng không chút gợn, và mọi cái lá, mọi cành cây, mọi nhành dương xỉ, mọi nhánh cỏ đều được soi mình trong đó. Tôi nhìn xuống; và thấy khuôn mặt của mình; và bởi một dáng xoắn vặn kỳ quái phản chiếu từ một cành cây đang nghiêng xuống, dường như tôi đang đội trên đầu một vành lá – chẳng khác gì một vòng nguyệt quế.

“Tôi coi đó là một điềm lành.
“Có lẽ chỉ là Teddy thấy xấu hổ thôi!”