Sắp lên tiến sĩ năm thứ sáu rồi, nếu không có gì thay đổi, cuối năm nay hoặc đầu năm sau là tốt nghiệp.
Nhưng tốt nghiệp xong thì phải làm gì?
Vấn đề này bắt đầu quấy nhiễu tôi. Tôi 30 tuổi rồi, 30 tuổi mới tham gia vào giới công chức, đã là quá già.

Xem ra chỉ có cách tìm một cơ quan nghiên cứu nào đó làm một nghiên cứu viên, hoặc tìm một trường học nào đó làm giảng viên mới là đúng sách.

Chỉ tiếc là trong xã hội Trung Quốc, có quan hệ thì không vấn đề gì, không có quan hệ thì sẽ có vấn đề, tự hỏi người không có quan hệ lại cũng chẳng quá xuất sắc như tôi, e là đến làm một giảng viên be bé cũng khó khăn.
Vinh An và Tiểu Vân đều khuyên tôi đừng suy nghĩ nhiều, tốt nghiệp xong hãy tính.

Lý San Lam lại nói: “Anh có thể hợp tác với tôi.”
“Làm gì?” Tôi hỏi.
“Bán hàng.” Cô ấy nói.
“Hả?”
“Anh rất có năng khiếu, chúng ta hợp tác nhất định kiếm ra tiền.”
Tôi quyết định nghe theo ý kiến của Vinh An và Tiểu Vân, tốt nghiệp rồi tính sau.

Thời gian tôi ở trong phòng nghiên cứu dài ra, sau mua luôn một chiếc ghế nằm đặt trong phòng nghiên cứu, mệt thì nằm trên đó ngủ, kỷ lục nhất là đã từng ở trong phòng nghiên cứu ba đêm liền.
Lúc Vinh An đến tìm tôi, chúng tôi vẫn đi Yum tán gẫu với Tiểu Vân, đã thành thói quen rồi.

Với Lý San Lam thì vẫn vậy, thường chở cô ấy ra bến xe, cũng thường đến bến xe đón cô ấy về.
Thường cùng nhau nghiên cứu xem bán những đồ mua rẻ như thế nào cho đắt, mà đồ ăn quá hạn cũng chẳng ăn ít đi.

Tiết trời đã vào thu, tôi đặt thêm một chiếc chăn mỏng trên chiếc ghế trong phòng nghiên cứu.
Sau hai đêm liên tiếp ngủ trong phòng nghiên cứu, đêm thứ ba quyết định về nhà tắm nước nóng.
Vừa tắm xong, đang định thay bộ quần áo rồi đến phòng nghiên cứu tiếp, bỗng nghe dưới sàn nhà vọng lên hai tiếng tung tung.

Đi xuống phòng Lý San Lam, thấy trên bàn bày một chiếc bánh gato nhỏ.
“Sinh nhật ai thế?” Tôi hỏi.
“Tôi.” Hai mắt cô ấy nhìn chằm chằm vào cái bánh trên bàn.
Tôi ngây ra nhìn cô ấy, cảm thấy trông cô ấy hơi kỳ quặc.

“Sao nào?” Cô ấy ngẩng đầu lên lườm tôi, “Tôi không được tổ chức sinh nhật à?”
“Đương nhiên là được.” Tôi vội vã nói, “Bánh gato này…”
“Mất tiền mua đấy.” Cô ấy nói.

Tôi hơi ngạc nhiên, lại nhìn cô ấy một cái, nói: “Cô có phải là Lý San Lam mà tôi quen không?”
“Ê.” Cô nàng trừng mắt nhìn tôi.
Hình như tâm trạng cô ấy không tốt, tôi không nói tiếp nữa.
Trên bàn còn bày một chai rượu vang còn không đến một nửa, bên cạnh có một ly rượu.

“Chai rượu này lại là khách hàng uống thừa à?”
“Không.” Cô ấy nói, “Hôm nay là sinh nhật tôi, quán tặng.”
“Sao chỉ còn một nửa?”
“Tôi uống rồi.”
“Á?” Tôi giật mình, “Một mình cô uống rượu?”
“Không được sao?”

Cô ấy lại rót một ly rượu, vừa mới nâng ly lên, tôi nói: “Đừng uống nữa.”
“Tôi không thể chúc mình sinh nhật vui vẻ sao?” Cô ấy nói.
“Chúc mừng sinh nhật có rất nhiều cách, không nhất định phải uống rượu.”

“Sinh nhật tôi lại chỉ còn chính mình chúc mừng, lẽ nào không đáng để uống rượu hay sao?”
Nói xong, cô ấy nâng ly lên uống một hơi. Tôi nghĩ một lát, nói:
“Cô uống từ từ, tôi tặng cô thứ này.”

Tôi chạy lên trên phòng, lật bàn lật tủ tìm lọ nước hoa kia, tôi biết đây là nhãn hiệu cô ấy yêu thích nhất.
Xuống nhà đưa lọ nước hoa cho cô ấy, cô ấy tỏ vẻ rất kinh ngạc và mừng rỡ.
“Đây là anh đặc biệt mua về sao?” Cô ấy nói.

Tôi xấu hổ cười cười, rồi kể cho cô ấy nghe vì Thi Tường Ích nợ tôi hai nghìn tệ mà mãi không trả, vì thế mấy người chúng tôi chỉnh cậu ta, bắt cậu ta quẹt thẻ ở trung tâm thương mại, không ngờ lại mua đúng loại nước hoa mà cô ấy thích nhất.
Ánh sáng trong mắt cô ấy vụt tắt, nói:

“Đến gạt con gái anh cũng không biết, thảo nào bạn gái cũ của anh không thèm anh.”
“Ê.” Tôi nói, “Đừng tưởng là uống say rồi thì có thể nói lung tung.”

“Tôi không có say, hơn nữa tôi cũng không nói lung tung.” Cô ấy bỗng nhiên kích động, “Đến nói đây là anh cố tình mua tặng tôi để làm cho tôi vui anh cũng không làm được, làm gì có cô gái nào thích anh!”
“Đủ rồi đấy.” Tôi hơi tức giận.

“Không đủ không đủ, tôi phải nói.” Cô ấy đứng thẳng người lên nói to: “Năm nay tôi đã 30 tuổi rồi, tôi không biết tương lai có mặt mũi như thế nào? Không biết hiện tại đang ở đâu? Không biết quá khứ đang làm gì? Nhìn thấy lá thu rơi không còn thấy thi vị nữa, chỉ thấy thương cảm, chứng tỏ tôi già rồi. Nhưng tôi vẫn thui thủi một mình, không ai yêu tôi, không biết yêu ai. Tôi…”

Ngữ khí của cô ấy gấp gáp, nói chuyện thở hổn hển. Cô ấy thở xong, hét lớn:
“Thậm chí tôi còn không có chó!”
“Chó?” Tôi hoang mang.
“Đúng. Tôi không có chó.”
“Chó quan trọng lắm sao?”
“Tôi mặc kệ. Không có chó tức là tôi rất đáng thương.”

Tuy cô ấy 30 rồi, nhưng bây giờ lôgic lúc nói chuyện lại hệt như một đứa trẻ ba tuổi vậy.
“Ừm.” Tôi gật đầu, “Đúng là rất đáng thương.”
“Anh không cần thương hại tôi.”
“Được. Tôi không thương hại cô.”

Cô ấy e hèm một tiếng, hơi thở từ từ trở lại bình thường, tinh thần cũng không còn kích động nữa.
“Tôi đã 30 tuổi rồi, anh có biết không?” Cô ấy nói.
“Bây giờ thì biết rồi.”
“Tôi chẳng có bạn bè gì cả, mọi người đều nói tôi mê tiền ham hư vinh.”

“Không đến nỗi chứ.” Tôi nói, “Ít nhất tôi không cảm thấy cô mê tiền ham hư vinh.”
“Vậy sao?” Cô ấy nói, “Anh dám thề không?”
“Không dám.” Tôi lắc đầu.
“Anh…” Cô ấy lại bắt đầu kích động.
“Đùa thôi.” Tôi vội vàng nặn ra một nụ cười.

“Tôi không có mục tiêu, không có phương hướng, những ngày đã qua như một mảng trống rỗng, không lưu lại gì hết, những thứ mất đi quá nhiều, trong tay chẳng còn lại gì, tôi thật sự sống quá bết bát.”
Cô ấy nói xong nhìn sang tôi, tôi cảm thấy giống như đã từng nhìn thấy ánh mắt này.

Đó là trong tiết “Tâm lý học tính cách”, khi thầy giáo nói đến bài trắc nghiệm tâm lý kia, trong lòng tôi nhìn thấy, ánh mắt của chim khổng tước.
Lúc đầu chính là vì ánh mắt này của chim khổng tước, tôi mới chọn khổng tước.

“Cô hy vọng được sống ba ngày như người giàu có, chứng tỏ cô có lý tưởng; cô biết phải cố gắng kiếm tiền mới làm được điều đó, chứng tỏ cô có phương hướng; có thể tiết kiệm thì một đồng cô cũng không tiêu, cho thấy cô có nguyên tắc; đồ ăn quá hạn cô có thể ăn vào bụng rất tự nhiên, chứng tỏ cô rất độ lượng…”

“Độ lượng?” Cô ấy ngắt lời tôi, “Đó gọi là không sợ ch.ết chứ.”
“Nói như vậy cũng được.” Tôi cười cười.
Mặt cô ấy hơi nhúc nhích như muốn cười, nhưng lại nhịn.
“Cô gọi tôi xuống, chỉ muốn nói là cô sống rất bết bát sao?”

“Chai rượu này một mình tôi uống hết thì phí quá, gọi anh xuống còn có thể bán cho anh 50 tệ một ly.”
“50 tệ một ly thì rẻ quá, lương tâm tôi sẽ bất an. Vậy đi, 80 tệ một ly được chứ.”
“Anh vui là được.”
“Vậy bánh gato bán thế nào?”
“Anh vớ vẩn vừa thôi.”

Cô ấy trừng mắt nhìn tôi.
Cô ấy rót rượu, rồi cắt một lát bánh gato đưa tôi, nói: “Sinh nhật tôi, chiêu đãi miễn phí.”
“Sinh nhật vui vẻ.” Tôi nói.
“Sinh nhật gái già có gì vui mà nói.”
“Vậy trả nước hoa cho tôi.”
“Làm gì?”
“Để tôi tặng cho gái già vui vẻ.”

“Làm gì có cái kiểu tặng cho người ta rồi còn đòi lại.”
Cô ấy cầm lọ nước hoa lên ngắm nghía, nét mặt căng cứng đã giãn ra.
Tôi không để cô ấy uống rượu nữa, tự mình uống hết chỗ rượu còn lại.
Uống xong, ăn hết ba lát bánh, tôi đứng dậy nói:

“Bây giờ đến lượt tôi.”
“Hả?” Cô ấy ngờ vực.
“Tôi 30 tuổi rồi, vẫn còn thui thủi một mình, không có ai yêu tôi, không biết yêu ai. Tôi…”
“Ê!” Cô ấy kéo mạnh tay áo tôi, hết sức nhớn nhác, “Sao bắt chước tôi?”
“Tôi uống say rồi, biết làm sao được.”
“Anh…”

“Sinh nhật vui vẻ.” Tôi cười nói.
Cô ấy nhìn tôi một lúc, cuối cùng không nhịn được bật cười.