- Chiết Giang chúng ta ở duyên hải nhiều đảo, giặc Oa giảo hoạt như cáo, hiện giờ chủ yếu tập kích những hòn đảo đó, tin tức thì bị quan quân duyên hải phong tỏa nghiêm ngặt, nên trong thời gian ngắn chưa truyền ra. Nhưng trên đời không có bức tường nào không lọt gió, tất nhiên sẽ truyền tới Thiệu Hưng. Hơn nữa ta dám đoán chắc, cùng với dân đảo chuyển nhà vào đất liền, giặc Oa nhất định đánh vào đại lục.

Thẩm Luyện mặt đầy đau đớn:
- Đông nam tây bắc đầu có đại địch, Đại Minh ta đúng là bệnh tật khắp người, nếu không chữa trị kịp, con dân lo thay, vận nước lo thay.
Thẩm Mặc nhìn thấy trong mắt Thẩm tiên sinh trào nước mắt, hiển nhiên đau xót tới cực điểm, y nhỏ giọng hỏi:

- Nếu biên phòng có chuyện, vì sao tiên sinh lại tới Bắc Kinh?
- Vì nguồn bệnh của Đại Minh ta ở đó!
Lửa giận trong lòng Thẩm Luyện vừa áp xuống lại lần nữa bùng phát, ông ta chỉ tay lên trời nói:

- Chúng ta là ai? Là con dân Hoa Hạ! Hoa Hạ là quốc gia thế nào? Năm nghìn năm qua đều là thiên triều thượng quốc! Quá khứ là thế, hiện tại là thế, tương lai ...
Nói tới đây ông ta dừng lại, một lúc sau mới kiên định nói:
- Tương lai nhất định cũng thế!

- Trừ bản thân chúng ta ra thì ai có thể đánh bại chúng ta?
Thẩm Luyện đề cao âm điệu, giọng kích động:
- Nước Oa nho nhỏ không thể, Thát Đát ngoài mạnh trong yếu không thể! Chúng ta không bại trong tay người Mông Cổ và giặc Oa, mà chúng ta bại trong tay quốc tặc đó!
- Quốc tặc là ai?

Thẩm Mặc khẽ hỏi, khi người khác càng kích động, tư tưởng của y càng tỉnh táo, căn bản không chịu bất kỳ ảnh hưởng nào.

- Kẻ quốc tặc, chính là phụ tử Nghiêm Tung! Tên Nghiêm Tung đó liên kết với hoạn quan, đón ý bề trên. Dựa vào cung phụng lời hay ý đẹp mà được phú quý! Lại miệng nam mô bụng một bồ dao găm, âm mưu gièm pha hãm hại trung thần. Quyền cao thế lớn, một tay che trời. Tới ngay cả nhi tử Nghiêm Thế Phiên của hắn, cũng làm tới công bộ thị lang kiêm bảo ti thiếu khanh, tên Nghiêm Thế Phiên đó càng là kẻ tàn đốc, có chút tài tiểu nhân, nghe nhiều nhớ lâu, giỏi mưu mô, thông minh xảo trá tới cực điểm.

- Nghiêm Tung cực kỳ coi trọng đứa con trai độc nhất của hắn, phàm là gặp chuyện đại sự, ắt thương lượng với con, thậm chí tới mức bảo sao nghe vậy, khiến cho trong triều có cách gọi "đại tiểu nhị thừa tướng". Phụ tử nó cả hai đều tàn ác, mê hoặc chủ thượng, thu nhận hối lộ, mua quan bán tước. Quan viên cầu phú quý, lấy đút lót đạt mục đích! Càng có kẻ không biết liêm sỉ, bái lấy bọn chúng làm con nuôi, tức thì thăng tiến vinh hoa. Có người làm thơ than :" Nhỏ có tài chớ siêng học, tiền tài có thể lập thân. Vua trọng dụng Nghiêm tể tướng, ắt dùng kẻ có tiền!"

- Ví như nói thống soái phương bắc trước tiên có Cừu Loan, sau có Dương Thuận, đều là hạng tham sống sợ ch.ết, là thứ chỉ biết luồn cúi dựa dẫm, nhưng vì hối lộ Nghiêm thị, không ngờ chấp chưởng chuyện phòng thủ biên cương phía bắc! Mỗi lần Thát Lỗ tới đánh, đều không dám ra cứu viện, tới tận khi giặc chở khẳm mang về, mới khua chiêng giống trống, giả bắn vài phát pháo, lòe bịp một hồi. Để che mắt người khác, thậm chí là sát hại biên dân Đại Minh, giả làm thủ cấp Thát Đát, đem lên binh bộ báo công. Có loại thống soái như thế, Thát Lỗ mới vào biên cảnh như chốn không người.

- Lại nói vùng duyên hải nước ta, bởi vì giàu có mà bị coi như miếng thịt béo bở, từ sau khi Nghiêm gia phụ tử nắm quyền, tên Nghiêm Thế Phiên niêm yết giá rõ ràng, bỏ ra một vạn lượng có thể làm một tri huyện, ba vạn lượng có thể làm tri phủ. Những quan viên xếp hàng đợi chỗ trống bán ruộng đất gia sản, vay mượn khắp nơi cũng không gom đủ nhiều tiền như thế. Tiểu thừa tướng thông minh tuyệt đỉnh, không ngờ cho bọn họ vay nợ trước, sau khi nhậm chức dựa theo lợi tức chia kỳ hoàn trả. Quan viên nhậm chức bằng cách đó, tất nhiên đào ba tấc đất, vơ vét chiếm đoạt, nào còn để ý ổn định địa phương, con dân sống ch.ết cơ chứ?

Kết quả là những phú thương bị vơ vét sạch, những ngư dân bị dồn vào bước đường cùng, với những thư sinh tiểu lại bất đắc chí ùn ùn gia nhập giặc Oa, dẫn đường cho chúng. Nghe nói trong giặc Oa, tới bảy phần mười lại là con dân trong nước, giặc Oa thật chỉ có ba phần. Vì thế giặc Oa diệt mãi không hết, hơn nữa ngày càng ngang ngược! Nếu chẳng phải bị vơ vét khiến oán khí ngập trời, những người đó cho dù hung tàn tới đâu, cũng không chung chạ với giặc Oa.

- Nếu như thứ ung nhọt đó không cắt đi, thì ung nhọt tương tự ở đông tây nam bắc càng nhiều. Bệnh của Minh triều ta ngày tới mức vô phương cứu chữa đã không còn xa nữa.
Nói xong một trang dài, giọng Thẩm Luyện vẫn như vàng đá, nói từng chữ một:

- Lần này ta tới Bắc Kinh, chính là muốn giáp mặt với đại tiểu nhị thừa tướng này!

Nghe Thẩm tiên sinh thao thao bất tuyệt, trong lòng Thẩm Mặc vỡ lẽ ra: "Đây mới là bài học cuối cùng ông ấy dạy ta." Thẩm Mặc cơ bản tán đồng với quan điểm của tiên sinh, nhưng y mơ hồ cảm thấy, đem hết chuyện thối nát của quốc gia đẩy lên người một ai đó, tựa hồ có chút thiếu công bằng. Có điều hiện giờ không phải là lúc để y biện bác, mà là làm sao để gạt bỏ cái suy nghĩ đáng sợ đó của ông ta.

Thẩm Mặc vắt óc suy nghĩ một hồi, mới thận trọng nói:
- Tiên sinh, nếu đúng như người nói, Nghiêm đảng mạnh như thế, Thanh Lưu lại yếu ớt, chúng ta phải chăng nên tạm né tránh mũi nhọn, từ từ tính kế, không nên chọi cứng với chúng?

Trên mặt Thẩm tiên sinh lộ ra vẻ thất vọng rõ ràng, ông ta vốn cho rằng qua những lời đầy khảng khái của mình, Thẩm Mặc hẳn là phải kích động hoặc là xốc nổi rồi, ai ngờ đứa học sinh này nghe xong, vẫn khư khư giữ ý mình, ngược lại còn khuyên ông ta không nên kích động. Thẩm Luyện nổi giận, bất giác nói nặng lời:

- Nếu như ai ai cũng chỉ biết giữ thân, nuốt giận trong lòng, thì tới khi nào mới diệt trừ được quốc họa? Kéo dài một ngày, Đại Minh ta bệnh thêm một phần, để quá lâu, bệnh không còn thuốc chữa thì phải làm sao?
- Những ngôn quan đâu rồi?
Thẩm Mặc hỏi:

- Trong bốn mươi lăm cấp sự, hai ba trăm ngự sử đô sát viện, chẳng lẽ những người đó đều là bè đảng của Nghiêm Tung?
*** Khoa đạo ngôn quan: Cơ cấu quan trọng thời phong kiến, chức trách giám sát và can gián, quyền khá lớn. Nhất là vào thời Minh, đôi khi cả hoàng đế cũng chẳng làm gì nổi.

- Đương nhiên không phải.
Thẩm Luyện nhướng mày lên nói:
- Chỉ có kẻ không biết liêm sỉ mới ngả theo Nghiêm đảng, người có chút khí cốt sẽ không hùa nhau làm bậy với chúng.
- Vậy vì sao bọn họ không nói?
Thẩm Mặc cau mày, y cảm thấy mình cách chân tướng càng ngày càng gần rồi.

Thẩm Luyện bất lực thở dài:

- Vì một cuộc phê bình lớn, làm thánh thượng xa lánh sĩ lâm, một trận bách quan kêu khóc, làm thánh thược từ đó đối đãi tàn nhẫn với ngôn quan, làm lòng người hoảng sợ. Nhìn thấy từng cái cái cái xương cứng bị đánh gẫy, bọn họ sợ tới câm như hến. Nào còn dám đối đầu với Nghiêm các lão đang được lòng thánh thượng.

- Được lòng thánh thượng.
Thẩm Mặc nói ra mấy chữ đó rồi im lặng.
Nhưng chỉ thế thôi đã làm cho Thẩm Luyện như bị sét đánh, ngây ra như gà gỗ, không khí trong phòng như đóng băng, tới ngay cả ánh đèn cũng đột nhiên chợt mờ chợt tỏ.