Ngày 11 tháng 5 năm 1978, “Quang Minh nhật báo” đăng bài viết của chuyên viên bình luận - “Thực tiễn là tiêu chuẩn duy nhất để kiểm nghiệm chân lý”, việc tôi mong đợi từ lâu theo lịch sử ấn định cuối cùng đã xảy ra.

Bài văn nổi tiếng đó đã dấy lên cuộc thảo luận trên toàn quốc, đầu tiên là bài phát biể “Động thái lí luận” trên tạp chí nội bộ Trung Ương Đảng hiệu ngày 10 tháng 5. Ngày hôm sau đăng trên “Quang minh nhật báo”; ngày 12 tháng 5, “Nhân Dân nhật báo”, “Giải phóng quân báo” và một bộ phận báo Đảng cấp tỉnh đăng toàn bộ bài văn. Đến ngày 13 tháng 5,đa số các báo Đảng cấp tỉnh toàn quốc đều đăng bài văn đó.

Bài văn đó rõ ràng, thực tế không chỉ là tiêu chuẩn kiểm nghiệm chân lí, mà còn là “tiêu chuẩn duy nhất”; thực tiễn không chỉ là “tiêu chuẩn duy nhất” để kiểm nghiệm chân lí, mà còn để kiểm nghiệm con đường của Đảng có phải là “ tiêu chuẩn duy nhất” đúng đắn hay không.

Thầy Chu, Nghiêm Ngọc Thành và cha lại lần nữa tụ họp cùng nhau., mỗi người một tờ “ N tỉnh nhật báo”, ngấu nghiến đọc đi đọc lại bài văn đó. Trên thực tế, họ đã ít nhất đã xem 3 lần trở lên, nhưng vẫn tập trung tinh thần, chỉ sợ rơi mất một chữ, đôi tay cầm báo không khỏi run rẩy.

Hơn nửa năm chờ đại, hơn nửa năm dày vò, hơn nủa năm trằn trọc, hơn nửa năm nhiều đêm mất ngủ, hôm nay cuối cùng cũng có một đáp án trọn vẹn, không kích động sao được.
“Cuối cùng cũng chờ được rồi” .

Một lúc lâu, Thầy Chu quay đầu lại, tháo mắt kính, thì thào nói, hai hàng nước mắt bất giác rơi từ hai gò má gầy guộc rơi xuống.
“Đúng, cuối cùng chờ được rồi.”
Nghiêm Ngọc Thành và cha không hẹn mà đồng thanh thở dài, cho dù không rơi nước mắt, hốc mắt cũng tự đỏ.

Tôi cũng thở dài một hơi.

Đối với kết quả này và bài văn này, tôi sớm đã biết. nhưng chưa được nhìn xác thực ở trên báo Đảng trước, trong lòng vẫn không thấy thực tế, luôn có một chút lo lắng, lo lắng về cái thế giới sau khi vượt thời gian quay trở lại này này, quỹ đạo lịch sử có thay đổi.

Đến bây giờ xem ra, lại là lo lắng thừa rồi.

Thầy Chu viết “Chú trọng thực tế” và “Chú trọng thực tế hơn nữa”, tư tưởng chủ đạo với bài viết “Thực tiễn” kia cơ bản thống nhất, lại được nêu ra phát biểu sớm hơn nửa năm. Có thể thấy trong thời gian tới đây bài viết “Thực tiễn” kia nhất định dấy lên hưởng ứng mãnh liệt trong cả nước, hai vị tác giả nối tiếng của bài viết “Chú trọng thực tế” – Nghiêm Ngọc Thành và cha, nhất định lại một lần nữa trở thành nhân vật tiêu điểm của huyện Hướng Dương, địa khu Bảo Châu thậm chí tới tận tỉnh N.

Chỉ có điều so sánh với nửa năm trước, họ không còn đơn thương độc mã được, mà đã nhanh chóng trở thành người tiên phong trong việc tìm kiếm “Tiêu chuẩn chân lý”.
“Thưa thầy, người thật đáng khâm phục, nào, con lấy trà thay rượu, mời thầy một chén.”

Nghiêm Ngọc Thành nhận lấy chén trà.
Trước đó ông cũng rất kính trọng Thầy Chu, nhưng rất ít khi sử dụng từ “người”.
Thầy Chu cười ha hả, cầm chén trà lên.

“Tôi chỉ làm một vài công việc văn tự, hai vị mới là những người tìm đường thực sự để tìm ra chân lí, công việc thực tế, đều là các vị làm, áp lực cũng là các vị chịu. Thầy giáo tôi không dám tranh công ấy.”
“Đó là thầy có phương pháp dạy.”
Cha cũng nịnh theo.

“Thầy Chu, bác Nghiêm, cha, con nghĩ mọi người cũng đừng vui mừng quá sớm….”
Khi ba người bọn họ đang khen ngợi lẫn nhau, bị tôi một gáo nước lạnh đổ vào đầu.
“ Tiểu Tuấn, nói lung tung gì vậy?”
Cha trợn trừng mắt.

“Đừng quên, trước kia việc chấp hành phương châm lí luận này mới là chỉ thị cao nhất.”
Ba người nhìn nhau, tâm trạng cuồng nhiệt nhất thời bị hạ xuống không ít.

Tôi không thể không làm thế. Vì tôi biết, sự tranh chấp giữa hai hệ thống lí luận đó mới chỉ bắt đầu, cần phải thông qua một thời gian biện luận kịch liệt, thế cục mới có thể dần dần sáng tỏ.
Lúc đó nhắc nhở một chút, khiến họ bảo đảm được trạng thái tâm lí bình tĩnh là rất cần thiết.

“Yên tâm, có vị đồng chí nguyên lão đó ở đây….”
Thầy Chu chậm rãi nói.
Không hổ danh là giáo sư, một lúc đã có thể làm rõ điểm quan trọng. Vì vị nguyên lão đó là người ủng hộ kiên định nhất của “Thực tiễn kiểm nghiệm chân lý” .
Tôi không kìm được cười.

Sáu con mắt của họ nhìn thẳng vào tôi, một nụ cười kì quái làm sao có thể giấu được chứ?
“Tiểu Tuấn, tên tiểu quỷ này, lại cười gì đó?”
Hôm nay họ đã ngày càng không dám coi thường ý kiến của tôi nữa.

“Không có gì, ánh mắt của thầy như ngọn đuốc, nhìn rõ trọng điểm, quả nhiên đáng khâm phục!”
Tôi lắc đầu, nhấc túi sách lên.
“Tên tiểu tử này, nói rõ hơn một chút xem nào.”
Thầy Chu vừa giận lại vừa buồn cười.

“Hê hê, rõ ràng rằng, tranh chấp là không thể tránh khỏi được. Con hi vọng thầy có thể liên tục nỗ lực, đến một bài “Tam luận về chú trọng thực tế”.cái đó, sẽ khiến bão tố trở nên mãnh liệt hơn nữa.”

“Tại sao? Không phải lúc nãy con nói là phương châm lí luận hiện tại là chỉ thị cao nhất sao?”
Cha khó hiểu.

“Bài văn “Thực tiễn kiểm nghiệm chân lý” không được đăng, cha và bác Nghiêm cùng lắm tiếp tục bị đình chức, cũng chẳng có gì đáng sợ. Nhưng hiện nay tình thế đã thay đổi nhiều, muốn trốn tránh, e rằng không thể làm được, hai người chắc chắn là sẽ thuộc về “Phe thực tiễn”, so với ngồi đợi kết quả, chi bằng xuất đầu lộ diện, kiên quyết đấu tranh, làm một cuộc tiên phong…..”

Thầy Chu lắc đầu thở dài.
Nghiêm Ngọc Thành giơ tay chỉ vào tôi, con ngươi mỏ to sáng rực.
“Đây……đây có giống như một đứa trẻ không? dường như còn gian tà giảo hoạt hơn cả Vương Bổn Thanh!”

Tôi ngẩng đầu, “hừ” một tiếng, tỏ ra bộ dạng rất đáng tự hào. Không đề phòng Thầy Chu vươn tay ra, gõ lên đầu tôi một cái, vừa cười vừa mắng rằng: “3 ngày không đánh, phạt lên nóc nhà!”
Ôi, ông thầy thật sáng suốt! Quả thực không được lên bàn chuyện.

Tôi không khỏi đau đớn, kháng nghị nói: “Thầy ơi, không được đánh vào đầu con, sẽ thành ngu ngốc!”
“Ngốc một chút cũng tốt, không thì sắp thành tinh rồi.”
Nghiêm Ngọc Thành nhìn có chút hả hê.

Quả nhiên không ngoài dự đoán, bài báo “Thực tiễn” kia sau khi được phát biểu, lập tức gặp phải sự chỉ trích nghiêm khắc. Những người đưa ra và ủng hộ phương châm lý luận cương quyết chê trách bài văn này là sai lầm về phương diện lý luận, là rất xấu rất xấu về phương diện chính trị, là muốn phá Hồng kỳ. Lãnh đạo phụ trách công tác lý luận tư tưởng của Trung ương Đảng liên tiếp mở các cuộc họp, tiến hành phê bình chỉ trích kiểm điểm những người có liên quan, thậm chí còn ra lệnh cấm, yêu cầu “Hạ bất vi lệ” (Không được tái diễn)

Trong hoàn cảnh này, tôi vốn lo lắng “Tam luận về chú trọng thực tiễn” sẽ không được phát hành. Ai biết ngày 23 tháng 5, “N tỉnh nhật báo” đột nhiên được đăng toàn bộ lên trang nhất, trở thành nguồn cổ vũ lớn.

Một bài văn thuần tính lí luận như vậy, người viết lại là hai cán bộ cơ sở bị đình chức, bất ngờ lại có thể được đăng tên trang nhất báo tỉnh, bản thân đã có thể nói rõ vấn đề. Cho dù đồng nghiệp cũ của thầy Chu là biên tập báo tỉnh, nếu không có sự đồng ý của bộ tuyên truyền Tỉnh Ủy, bài văn đó chắc chắn sẽ không được đăng lên, càng không thể chiếm trang đầu một cách công khai như thế này.

Cũng giống như hai lần trước, “Tam luận về chú trọng thực tiễn” kéo theo rất nhiều phản ứng mãnh liệt.
Vương Bổn Thanh vốn có ý giảng hòa cũng lật mặt, đích thân triệu kiến Nghiêm Ngọc Thành và cha, phê bình kịch liệt.

Trong phòng làm việc rộng rãi của Chủ nhiệm Ủy ban Cách mạng huyện, Vương Bổn Thanh bỏ đi bộ mặt lịch lãm giả tạo thường ngày, đập bàn nổi cơn lôi đình.

“Nghiêm Ngọc Thành, Liễu Tấn Tài, hai người rốt cuộc muốn làm cái gì? Các người năm lần bảy lượt phát biểu những ngôn luận sai lầm trên báo, là sai lầm cực đoan, ảnh hưởng rất xấu!”
Thư kí củaVương Bổn Thanh đứng bên ngoài cửa, sắc mặt tối xầm như sắp rơi xuống đất đến nơi vậy.

Tôi đành phải đứng ở bên ngoài cách phòng làm việc 3,4m, nghe kĩ càng. Tên thư kí đó không ngừng cầm kính nhìn tôi, có vài lần như muốn chạy đến đuối tôi ra chỗ khác, nhưng cuối cùng cũng chẳng hề động đậy

Có lẽ trong mắt hắn, một đứa trẻ miệng còn hôi sữa như tôi, thực tế không đáng để hắn động đến. Giả sử tôi khóc lóc ầm ĩ, ảnh hưởng đến cuộc nói chuyện quan trọng của chủ nhiệm Vương bên trong kia, hiệu quả sẽ thành hậu quả.

“Chủ nhiệm Vương, chẳng lẽ thân là Đảng viên ngay cả quyền lợi phát biểu ý kiến bản thân cũng không có sao?”
Nghiêm Ngọc Thành không thể nhịn được, ngữ khí không chút sợ hãi.

“Hừ, các người còn có thể được coi là Đảng viên ư? Các ông cũng không coi tổ chức ra gì rồi. Tôi hỏi ông, các ông viết văn cho báo Đảng, đã được sự đồng ý của huyện chưa?”

“Chủ nhiệm Vương, bài văn trên báo Đảng của chúng tôi, là thuần tính lý luận, không bải bài báo tin tức, không cần phải không qua sự đồng ý của ai. Chính sách của Đảng, trước giờ đều cho phép Đảng viên được tự do phát biểu ý kiến.”

“Ôi, huyện Hướng Dương của chúng ta thật là có nhiều nhân tài, còn có cả những Đảng viên mà tổ chức không kiểm soát được?”

Thôi Tú Hòa thấy Nghiêm Ngọc Thành ngang ngược như vậy, lập tức đứng ra giúp cho “ông chủ”. Xem ra, hắn còn hận cha và Nghiêm Ngọc Thành hơn Vương Bổn Thanh, bây giờ lãnh đạo đã rất tức giận, hắn có thể không đứng ra trợ giúp ư?

“Bộ trưởng Thôi, không biết không biết ai mới là Đảng viên tổ chức không kiểm soát được? Là ông hay là tôi?”
Về Thôi Tú Hòa, Nghiêm Ngọc Thành ngay cả trong khóe mắt cũng không có một vị trí nào cho hắn.

“Đương nhiên là ông, chẳng lẽ lại là tôi? Hai người các ông, trước giờ đều không đặt tổ chức vào trong tầm mắt, chủ nghĩa tự do đã quá nghiêm trọng rồi. Từ trước tới nay luôn đối đầu với Ủy ban Cách mạng huyện, người ta có ba phần hợp tác bảy phần không hợp tác, tôi thấy Nghiêm Ngọc Thành ông cả mười phần đều không hợp tác.”

“Nghiêm Ngọc Thành tôi cả mười phần đều không hợp tác? Bộ trưởng thôi, tôi thấy ông khi nhìn thì mắt mở to ra nhưng lời nói lại như người mù vậy. Quyết định của tổ chức, có khi nào là tôi không phục tùng? Còn các ông, dựa vào danh nghĩa của tổ chức, loại trừ kẻ làm trái ý mình, làm to chuyện không nghe theo quần chúng, ra sức gây áp lực, khống chế những ý kiến bất đồng trong nội bộ tổ chức. Ví dụ như việc xã viên Công xã Hồng kì nuôi mấy mẫu cá, như việc tôi và đồng chí Liễu Tấn Tài viết mấy bài văn, liền xử lý chúng tôi, cho đình chức, “Thuận ngã giả xướng, dị ngã giả vong” (Thuận ta thì sống, nghịch ta thì ch.ết), nói là tác phong gia trưởng phong kiến, vẫn còn là khách sáo đấy…..”

Lần này Nghiêm Ngọc Thành quyết tâm cho một trận ra trò.
“Vậy nếu không cần khách sáo, phải nói thế nào đây?”
Ngũ khí Vương Bổn Thanh trầm xuống, tôi không khỏi cảm thấy không thoải mái, dù không nhìn thấy bộ dạng của hắn, nhưng đoán chắc rằng còn đáng sợ hơn âm thanh của hắn nhiều.

Nghiêm Ngọc Thành lạnh nhạt nói: “Phát xít!”

“Tốt tốt tốt, Nghiêm Ngọc Thành, ngươi đã nói ta là phát xít, vậy ta sẽ là phát xít. Bắt đầu từ hôm nay, ngươi và Liễu Tấn Tài hãy ở lại sở chiêu đãi số một của huyện Hướng Dương từ từ tự kiểm điểm cho ta, làm ra một bản tự kiểm điểm nghiêm khắc…. Không có sự đồng ý của Ủy ban Cách mạng huyện, không được đi ra ngoài 1 bước. “

“Chủ nhiệm vương lần này muốn hạn chế tự do cá nhân của chúng tôi? Xin phép hỏi hỏi chúng tôi phạm tội gì?”
Ngữ khí của Nghiêm Ngọc Thành vẫn trấn tĩnh như vậy.
Cha buồn bực hừ một tiếng, từ đầu đến cuối, ông không nói một câu nào, cho thấy hoàn toàn tin tưởng Nghiêm Ngọc Thành.

“Hê hê, đồng chí Nghiêm Ngọc Thành, tôi bây giờ vẫn gọi ông một tiếng đồng chí, đó là vẫn hi vọng ông tỉnh ngộ quay đầu lại, đừng khư khư cố chấp... tôi biết ông đã học đại học, trình độ văn hóa không tồi. Tôi cũng không muốn đấu khẩu với ông. Tôi chỉ muốn nói với ông, Ủy ban Cách mạng huyện Hướng Dương đối với Đảng viên phạm sai lầm, có quyền tiến hành xử lý. Bây giờ tôi thay mặt Ủy ban Cách mạng huyện Hướng Dương chính thức tuyên bố, đối với hai cán bộ Đảng viên đã phậm sai lầm rất nghiêm trọng về đường lối Nghiêm Ngọc Thành và Liễu Tấn Tài, tiến tành cách ly thẩm tra!”

Thế là Nghiêm Ngọc Thành và cha bị giữ lại tại sở chiêu đãi số một của cách ủy huyện, có cán bộ cán bộ của tổ chức trông coi 24/24, thực chất là giám sát.

Cái ngày cách ly thẩm tra, Vương Bổn Thanh nhìn thấy tôi ở bên ngoài phòng làm việc, biết tôi là con trai của Liễu Tấn Tài, tuy không hiểu vì sao Liễu Tấn Tài lại thường hay đưa tôi tới những nơi quan trọng như Ủy ban, nhưng cũng thể hiện được một tố chất cơ bản của lãnh đạo cấp huyện. gọi người đưa tôi về Liễu Gia Sơn.

Ngày kế tiếp, mẹ đưa tôi theo đến sở chiêu đãi số một, không thể nhìn thấy cha, lại gặp vợ của Nghiêm Ngọc Thành tại nơi đăng kí của sở chiêu đãi. Vợ Nghiêm Ngọc Thành họ Giải, tên là Giải Anh, khoảng 36 37 tuổi, vóc dãng đẫy đà, rất quý phái. Cô ấy cũng được biết tin, vội đến xem tình hình. Cũng bị sở trưởng của sở chiêu đãi giữ lại ở nơi đăng kí.

Vị sở trưởng đó cũng họ Vương, hơn 30 tuổi, khuôn mặt lạnh lùng, rất khách sáo với Giải Anh và mẹ tôi. Khi Giải Anh hỏi tại sao lại không được gặp Nghiêm Ngọc Thành, sở trưởng Vương cười nhạt một tiếng, tỏ ra vô cùng khinh thường.

“Cô muốn gặp Nghiêm Ngọc Thành , khó đấy. Ông ấy phạm một sai lầm rất nghiêm trọng, chưa làm sáng tỏ được vấn đề, ai cũng không được gặp!”

Lời nói này nói qua rồi, Giải Anh đột nhiên tức giận: “Vương Hữu Phúc, ông có ý gì? Ông Nghiêm nhà chúng tôi phạm tội gì? Giết người phóng hỏa? Hôm nay ông không nói rõ rã thì không xong với tôi đâu.”

Vương Hữu Phúc cũng không phải là người đơn giản, có thể làm sở trưởng sở chiêu đãi của Ủy ban Cách mạng huyện, đã từng gặp không ít nhân vật lớn, sao đặt Giải Anh vào trong tầm mắt được.

“Cô cũng đừng ở ở đây làm loạn nữa. Nghiêm Ngọc Thành bị cách ly thẩm định,là quyết định của Ủy ban Cách mạng huyện.”

“Ủy ban Cách mạng huyện thì sao? Ủy ban Cách mạng cũng cần có đạo lý chứ. “Hữu lý tẩu biên thiên hạ, vô lý thốn bộ nan hành” (Có lý đi khắp thiên hạ, vô lý một bước cũng khó đi). Nghiêm Ngọc Thành nhà chúng tôi có phạm tội gì hay không, tổ chức tự có công luận. Tôi là vợ ông ấy, đưa cho ông ấy ít đồ dùng, thì phạm pháp gì chứ?”

“Được, cô có thể đưa đồ cho ông ta.” Vương Hữu Phúc lạnh lùng nói, nhưng chuyển ngay giọng điệu: “Nhưng người thì không thể gặp, đó là quyết định của Ủy ban. Đồ dùng cô có thể để lại, chúng tôi sẽ đưa cho ông ta.”

“Dựa vào cái gì mà không cho tôi gặp? Ông nghiêm giết người đốt nhà ư? Nói cho ông biết Vương Hữu Phúc, hôm nay không được gặp ông Nghiêm, tôi sẽ không đi đâu cả!”

“Hơ hơ, cô hãy nhìn cho rõ, đây là sở chiêu đãi của Ủy ban Cách mạng huyện, không phải nơi làm loạn của cô! Nếu cô muốn ở đây làm loạn, vẫn còn kém lắm! Cô có đi không? Còn không đi, tôi sẽ báo cho phòng bảo vệ.”

Giải Anh phẫn nộ, nhìn bộ dạng là muốn nhảy bổ vào cắn cho tên Vương Hữu Phúc kia một cái.
Mẹ nhìn thấy không phải là đầu, cũng lo lắng nếu cứ cãi nhau thế này sẽ khiến tình thế của cha và Nghiêm Ngọc Thành càng khó khắn. vội bước lên ngăn Giải Anh lại.

“Chị Giải, cãi nhau với hạng người này không đáng……”

Mẹ và cha cùng tuổi, chỉ không biết là có nhiều hơn tuổi của Giải Anh không , Nghiêm Ngọc Thành lớn tuổi hơn cha một chút, theo phép lịch sự gọi người ta là chị Giải. Giải Anh thực chất cũng không phải là người không biết nặng nhẹ, nghe lời khuyên của mẹ, cũng định xuôi xuôi xuống nước. Ai ngờ câu nói đó lại bị Vương Hữu Phúc nghe thấy. Hắn hai mắt trợn trừng, quay đầu trằm trằm nhìn mẹ.

“Cái loại người như tôi? Loại người như tôi thì làm sao? Cô nghĩ mình là cái loại người gì? Một bà vợ nông dân quê mùa, cũng dám đến huyện thành kêu la?”

Tính tình mẹ còn dữ tợn hơn Giải Anh, nghe câu nói này, khuôn mặt nhất thời đỏ bừng lên, nghĩ một lúc, cuối cùng cố nén tức giận, đối lấy một ít quần áo, và một ít đồ dùng hang ngày để ở nơi đăng kí, cùng Giải Anh đi ra ngoài.

Vương Hữu Phúc còn chưa hết tức giận, hừ hừ: “Định đấu với chú ta sao, không biết lượng sức mình!”
Dám chắc tên này là họ hàng thân thích hay là cháu gì đó của Vương Bổn Thanh, cũng không biết có phải là thân không.

Tôi không kìm được quay đầu lại, cười cười nói: “Sở trưởng Vương, trước mặt phụ nữ và trẻ con rất là uy phong!”
“Thằng nhãi, ngươi nói gì vậy?”

“Cháu nói, sở trưởng uy phong như vậy, ông phải cẩn thận đó, uy phong quá, qua được đợt này, e rằng không còn uy phong được nữa đâu!”
“Mày....”
“Sở trưởng Vương, nếu ông không tin, tôi và ông đánh cược. Nếu như ông làm được qua cuối năm nay, tôi sẽ đem chữ Liễu treo ngược!”