"Bí ẩn làng Bưởi Cuốc" là một tập truyện được viết dựa theo hồi ức của tác giả dựa trên những tình tiết có thật, từ khoảng thời gian tháng Tám năm 1989 cho đến tháng Mười hai năm 2004 nên mang nhiều hơi thở cuộc sống của miền quê Đồng bằng Bắc Bộ cuối thế kỷ 20.

Làng Bưởi Cuốc là một ngôi làng có thật tại tỉnh Bắc Ninh và có lịch sử lâu đời. Dựa trên những thông tin ghi chép cũ cũng như qua lời kể của các cụ cao niên trong làng thì thời gian lập làng vào khoảng năm 1028. Thời điểm ấy có một sự kiện vua Lý Công Uẩn băng hà, triều đình cần đất xây lăng và cư dân ở vùng đất mà triều đình chọn làm nơi đặt lăng được cấp cho một vùng đất khác và làng Bưởi Cuốc được thành hình trong thời gian này.

Nhân vật nam chính của tập truyện có tên gọi ở nhà là cò Tý, là một cậu bé sống xa bố mẹ từ khi lên 10 tuổi, cậu ở với bà nội tại quê nhà. Một lần cò Tý có cơ duyên gặp một người con gái nhờ mua bánh đúc, cậu gọi là chị, điều không ngờ cô gái này lại là một hồn ma bị yểm làm Thần giữ của từ năm 1424 ngay trên mảnh đất nhà cậu. Hồn ma cô gái này tên thật là Vũ Thị Hoa, vì những biến cố mà đổi tên thành Trần Ngọc Hoa, sau này được phong Công chúa. Trần Ngọc Hoa hay còn gọi là chị Ma, là một cô gái xinh đẹp, thông minh, khi còn sống được cha truyền thụ võ nghệ từ năm lên bốn. Chị Ma ban đầu dụ cò Tý đào vàng để thoát kiếp Thần giữ của nhưng sau này lại giúp cò Tý chống lại những thế lực xấu như thầy phù thủy đi tìm kho báu, những kẻ đi yểm bùa ngải, những vong hồn lang thang tìm cách thâm nhập vào làng làm chuyện càn quấy hoặc giúp quan âm ty chống giặc... Xuyên suốt hành trình sát cánh cùng chị Ma, cò Tý còn có thêm cơ hội đi tìm lại gốc gác tổ tiên của mình để tìm ra lời giải vì sao cậu lại có thể gọi được thân vệ quân mặc dù không biết gì về chú pháp.

Ngoài nhân vật nữ chính là chị Ma, cò Tý còn quen biết thêm một nữ Thần giữ của khác cũng ở cùng làng, cô này tên là Lý Ngọc Khuê với sở thích t·rừng t·rị kẻ xấu bằng cách vặn cổ, bẻ đầu. Lý Ngọc Khuê bị yểm vào năm 1550 và luôn muốn nhận cò Tý làm người hầu. Trải qua nhiều pha hành động phiêu lưu cùng chị Ma, cò Tý cũng được chị truyền dạy nhiều kỹ năng và kiến thức để tránh khỏi các tai ương nhằm thay đổi số mệnh. Bên cạnh đó, cò Tý còn nhận được sự giúp sức đắc lực, chỉ bảo tận tình của sư thầy ở chùa làng. Cò Tý giờ đây, từ một cậu bé hồn nhiên ngày nào đã trở thành một người giúp sức đắc lực cho chị Ma với thanh kiếm gỗ đào có tác dụng khử tà và nhiều "bảo bối" khác.

Trong tập truyện này, nhiều sự kiện có thật trong lịch sử và nhân vật lịch sử từ cổ đại đến đời sau này như Lý Khuê (Lý Lãng Công), Thái tử Lê Duy Vỹ, AHLLVT La Văn Cầu, Hoàng Yến Chibi… sẽ được miêu tả chân thực, đan xen cùng nhiều tình huống với tình tiết hài hước xảy ra trong cả quãng đời niên thiếu của cò Tý.

Tập truyện "Bí ẩn làng Bưởi Cuốc" phù hợp cho mọi lứa tuổi vì chia sẻ nhiều triết lý sống, cách tư duy, lý giải một số hiện tượng xung quanh theo một góc nhìn logic cũng như cùng tìm hiểu lại những phong tục, tập quán của cha ông trước đây.

Trân trọng.

Nam Ngủ Yên