‘Tiếng ho khan sáng sớm của anh em nghe thấy, tiếng nỉ non say rượu của anh em nghe thấy. Anh nói, trận tuyết tiếp theo hãy chôn kín thế gian này, tốt biết mấy.’
——  D ư  T ú  H oa
***
Sau mấy lần quá cảnh tròng trành xóc nảy, đến được sân bay Lilongwe, toàn thân Tô Nam mệt rã rời.

Văn phòng của công ty H ở Lilongwe đã bố trí người đến đón, là một người đàn ông trung niên khoảng chừng bốn mươi tuổi, vóc dáng không cao lắm tầm trên dưới một mét bảy, đeo kính cận, mặc áo polo màu xanh hải quân, trên trán có mấy nếp nhăn, nhìn thấy Tô Nam liền nhiệt tình chào hỏi, hết sức cởi mở hiền hòa.

Người này tên Hà Bình, là quản lý trực tiếp của Tô Nam.
Hà Bình lái một chiếc xe Jeep màu trắng khá cũ, thân xe rơi ra rất nhiều bụi, như thể đã lâu rồi không được lau rửa. Hắn xách hai vali hành lý của Tô Nam đặt ra phía sau, rồi quay đầu cho xe chạy vào thành phố.

Hà Bình đưa điện thoại của mình qua cho Tô Nam, bảo cô gọi điện báo tin bình an cho gia đình: “Lát nữa ăn cơm xong, anh đưa em đi làm sim điện thoại.”
“… Gọi đường dài quốc tế có tốn kém lắm không ạ?”

“Giá cước ở đây vẫn còn rất đắt đỏ, em lựa mấy chuyện quan trọng nói trước,” Hà Bình cười nói: “Trong ký túc xá có wifi, ở đây mọi người thường gọi về nhà bằng video call.” Thấy Tô Nam vẫn còn ngơ ngác, bèn bổ sung thêm một câu: “Bấm 00 trước mã vùng quốc tế, rồi tới số điện thoại.”

“Có lẽ em phải gọi tới hai cuộc…”
Hà Bình cười ha ha, nói: “Chọc em cho vui thôi, gọi thoải mái. Hàng tháng, mọi người đều có phụ cấp tiền điện thoại, không thiếu mấy đồng gọi hai cuộc quốc tế này đâu.”

Thảo nguyên hoang dã lướt như bay ngoài cửa sổ, bầu trời xanh tuyền một màu thăm thẳm không gợn mây không tạp chất, suốt cả con đường, dân cư thưa thớt, thật lâu mới nhìn thấy một chiếc xe hiếm hoi vụt lướt qua.
Tô Nam bấm xong một chuỗi số dài ngoằng, nghe thấy đầu bên kia truyền đến tiếng ‘A lô’.

Hốc mắt cay xè, quay mặt đi chỗ khác để gió hong mắt ướt: “Thầy Trần, là em…”
“Anh biết rồi, dãy số quốc tế, còn có thể là ai nào?” Thanh âm của Trần Tri Ngộ chứa đựng ý cười.
“… em đến nơi rồi, cũng đã gặp được đồng nghiệp đến đón.”
“Có ổn không em?”

“Dạ, em thấy…” Tô Nam liếc nhìn Hà Bình một cái: “… nơi này còn nghèo lắm ạ. Anh có từng đi qua sân bay Tam Hiệp chưa, sân bay quốc tế thủ đô của họ không lớn bằng sân bay Tam Hiệp nữa.”

“Đây không phải là những thứ bình yên dung dị, hoang sơ trong lành mà bọn em muốn trải nghiệm cái gì cuộc sống nguyên thủy, tìm về cội nguồn sao? Trải nghiệm tốt cho anh, không được kêu khổ.”
Vẫn là Trần Tri Ngộ quen thuộc, tựa như đang ở ngay trước mặt.
Tô Nam bật cười thành tiếng.

Cứ muốn nói chuyện với anh mãi, nhưng vì ngại ngùng cầm điện thoại của người ta nên chỉ nói thêm mấy câu rồi cúp máy.
Sau đó lại gọi về nhà, báo cho mẹ Tô biết mình đã đến nơi an toàn.

Hà Bình nhận lại điện thoại Tô Nam đưa sang, cười nói: “Một cô bé như em, sao lại chọn lục địa đen? Không phải Đông Nam Á tốt hơn sao?”
Tô Nam sờ sờ mũi: “Dạ… nhiều tiền ạ”
Hà Bình cười khanh khách: “Nơi này rất gian khổ, em phải chuẩn bị trước tâm lý đi.”

Giữa trưa, đến trung tâm thành phố.
Nhà cửa thưa thớt, xe cộ cũng không nhiều, giống thành phố cấp ba trong nước. Nhưng hoàn toàn không hoang vu vắng vẻ và dơ bẩn như trong tưởng tượng, khiến Tô Nam an tâm phần nào.

Hà Bình đưa cô tới một nhà hàng Âu do người Pháp mở ở trung tâm thành phố ăn trưa, sau đó đi làm sim điện thoại. Malawi đã có hai nhà khai thác dịch vụ viễn thông di động, một là TNM của người bản địa và một của Ấn Độ, nhưng giá cước phí vẫn rất cao. Thêm một chuyện khá bất tiện nữa là sim mới làm không tương thích được với điện thoại của Tô Nam. Hà Bình bảo cô cứ cầm sim trước, rồi về văn phòng nhờ bộ phần hành chính mua giúp điện thoại do công ty H sản xuất theo chế độ phúc lợi dành cho nhân viên.

Buổi chiều, đến một siêu thị của người Hoa mua chăn đệm, drap giường, màn chống muỗi, cùng một ít vật dụng hàng ngày. Xe dần lăn bánh rời khỏi khu vực thành thị, đến trụ sở của công ty H nằm ở vùng ngoại ô Lilongwe. Hà Bình đưa cô đi đăng ký lấy thẻ ra vào cổng tạm thời, sau đó cho xe chạy vào ký túc xá.

Xe dừng lại, Tô Nam mới phát hiện, cái gọi là ‘ký túc xá’, chính là nguyên một khu biệt thự đồ sộ.
Có điều nhìn bên ngoài biệt thự vô cùng khí thế, nhưng bên trong không có bất kỳ vật dụng trang trí nào.

Hà Bình giúp cô kiểm tr.a điện nước, bảo cô đêm nay tạm thời nghỉ ngơi đỡ như vậy, sau này có thời gian mua đồ nội thất bổ sung vào, rồi hỏi cô có giấy phép lái xe chưa.
“Dạ có rồi, nhưng chưa lái qua bao giờ…”
Hà Bình cười nói: “Em muốn đi siêu thị, có thể mượn xe của anh.”

Đợi Hà Bình đi rồi, Tô Nam bắt đầu sắp xếp đồ đạc.

Cả căn biệt thự hai tầng chỉ có một mình cô ở —— Hà Bình nói văn phòng có tổng cộng hơn bảy mươi nhân viên, nhưng chỉ có bốn nữ, bốn người kia được phân chung một căn biệt thự, hiện giờ bên đó không còn phòng trống nào, bảo cô trước mắt tạm thời ở một mình, sau này sẽ nhờ ban công tác hậu cần giúp bố trí lại.

Hơn nửa tiếng sau, Hà Bình gõ cửa, đem tới một cái pocket wifi, là sản phẩm của công ty.
“Em dùng tạm cái này trước, mật mã dán trên hộp, ngày mai sẽ cho người kéo cáp sau —— em nghỉ ngơi lấy lại sức cho khỏe rồi buổi tối sang nhà anh ăn cơm.”

Tô Nam thu dọn đồ đạc xong tranh thủ chợp mắt một lúc, buổi tối đi qua nhà của Hà Bình.
Lúc tới nơi mới biết, thì ra một nhà ba người của Hà Bình đều ở Malawi. Con trai của bọn họ đã được bốn tuổi, sang năm sẽ về nước để đi học.

Hà Bình đến nơi này đã chín năm, khi hắn đến toàn bộ văn phòng chỉ có vẻn vẹn năm người, trong đó có ba kỹ sư, chịu trách nhiệm hỗ trợ công ty viễn thông TNM thiết lập các trạm thu phát sóng, khai thác dịch vụ vô tuyến.

Trên bàn cơm uống vào chút rượu, Hà Bình kể lại những ngày mới đến, khi đó chưa có khu biệt thự, chỉ là mặt bằng được san lấp bằng phẳng, hôm đầu tiên mọi người trực tiếp ngủ trên sàn bê tông. Malawi trước kia thường mất điện, mùa mưa, muỗi nhiều như trấu, đứng ngồi chỗ nào cũng có thể bị chích, dư vị đó quả thật khó chịu vô cùng. Khi đó không giống bây giờ, có chương trình phun thuốc diệt muỗi định kỳ, người nào ở đây cũng đã từng mắc phải bệnh sốt rét không ít lần.

“Hiện tại thì sao ạ?”
Hà Bình cười nói: “Chuyện đó quả thật không dám đảm bảo.”
Tô Nam: “Đồ U U đạt được giải Nobel…”

(*Đồ U U: là nhà nghiên cứu y học và y hóa Trung Quốc. Bà được biết tới nhiều nhất qua công trình chiết xuất thanh hao tố từ cây thanh hao hoa vàng phục vụ việc chữa trị sốt rét. Đây được coi là một thành tựu mang tính đột phá của ngành y học nhiệt đới trong thế kỷ 20 và giúp nâng cao chất lượng sức khỏe cho hàng triệu người sống ở các quốc gia đang phát triển. Với những thành tựu của mình, Đồ U U đã được trao Giải Albert Lasker cho Nghiên cứu Y học Lâm sàng năm 2011 và Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa năm 2015.)

“Malawi đói nghèo lạc hậu là một trong những quốc gia kém phát triển nhất thế giới, cơ sở y tế còn rất thiếu thốn, người dân khó tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe nên không tham gia vào dự án phòng chống sốt rét cũng không có gì khó hiểu. Ở Châu Phi chỉ có hai đảo Algeria và Mayotte với nguồn dầu mỏ phong phú là hoàn toàn xóa sổ được bệnh sốt rét.”

Nói xong, Hà Bình liếc nhìn cô một cái, mỉm cười, trong nụ cười ẩn chứa rất rõ nét hồ nghi, không tin tưởng cô bé yếu ớt yểu điệu này có thể chịu đựng nổi.
Một tháng sau đó, Tô Nam dần thích nghi với nhịp độ ở Lilongwe, nói ngắn gọn, là —— tăng ca.

Mỗi ngày làm việc đến chín mười giờ đêm là bình thường, gặp phải tình huống phát sinh bất ngờ thì không có giờ giấc.

Cô vẫn ở một mình, thường ngày mượn xe của Hà Bình chạy đến quảng trường lớn trong thành phố mua sắm đồ đạc, dần dà trang bị thêm cho phòng ngủ của mình một bộ sofa, một chiếc đèn sàn chân gỗ, một tấm thảm Thổ Nhĩ Kỳ dệt bằng tay và mấy sản phẩm điêu khắc mỹ nghệ mua ở chợ địa phương, điêu khắc mặt nạ ma quái hoặc chim ưng biển quốc điểu của Malawi.

Ở thời gian lâu rồi phát hiện ra, điều khiến người ta quẫn bách nhất ở nơi này không phải là thiếu thốn, Lilongwe không nghèo, tuy kém phát triển nhưng có đầy đủ tất cả những vật dụng thiết yếu. Mà vấn đề lớn nhất, đó là rất buồn… Thời gian đầu còn ngập tràn hăng hái, đi khắp nơi leo núi ngắm hồ, đến khi vào guồng công việc rồi, ngày càng bận rộn hơn, đến hứng thú leo núi và đi dạo ở trung tâm thành phố cũng không còn, mỗi tuần chỉ chơi mấy buổi bóng chuyền cùng đồng nghiệp.

Cũng là… càng nhớ Trần Tri Ngộ da diết.
Cho dù mệt mỏi cỡ nào, cho dù tan làm muộn đến mấy đi nữa, Tô Nam đều gửi tin nhắn wechat cho Trần Tri Ngộ, kể cho anh nghe những việc đã làm trong ngày.

Hai người cũng đã giao hẹn, nhắn tin xong không cần đợi người kia nhắn lại, đến giờ ngủ thì phải đi ngủ để giữ gìn sức khỏe, khi nào thức dậy sẽ trả lời sau.

Vì vậy, mỗi đêm trước khi ngủ Tô Nam nhắn tin cho anh, đến sáng hôm sau là nhận được tin nhắn anh gửi lại —— Trần Tri Ngộ cũng đã chịu thỏa hiệp, lúc nào cần dùng tin nhắn thoại sẽ dùng, anh kể cho cô nghe rất nhiều chuyện, chuyện phát sinh trong trường, nghiên cứu sinh vừa tuyển năm nay thế nào, lên lớp bị hỏi những vấn đề gì, rồi viện trưởng Tôn bảo anh chuẩn bị hồ sơ đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư vâng vâng…

Múi giờ của Malawi và trong nước chênh lệch nhau sáu tiếng.
Gần một giờ sáng Tô Nam mới tan làm, về đến biệt thự, tắm rửa sạch sẽ, ngã uỵch xuống giường, bấm cuộc gọi thoại cho Trần Tri Ngộ, nhưng không cẩn thận nhấn nhầm thành video call.
Trong nước là bảy giờ, Trần Tri Ngộ vừa thức dậy.

Anh kết nối bằng máy tính, xoay camera về phía mình, vừa đi qua tủ quần áo lấy cà vạt vừa trò chuyện với Tô Nam.
Tô Nam nhìn ngón tay thon dài của anh cài từng chiếc khuy, nhét áo vào cạp quần, kéo chỉnh ống tay áo ngay ngắn, sau đó bắt đầu thắt cà vạt… đầy mê hoặc, ma mị.

Trần Tri Ngộ ngoái đầu dòm màn hình: “Sao em không nói gì thế…”
“Em đang suy nghĩ…”
Trần Tri Ngộ chậm rãi bước tới trước màn hình: “Nghĩ gì nào?”
Tô Nam vùi mặt vào gối: “Nghĩ… lột anh ra.”
Trần Tri Ngộ cười phá lên: “Em về đi, anh cho em lột.”

Tô Nam ậm ờ ‘ưm’ một tiếng.
“Em mau ngủ đi… đã một giờ rưỡi rồi.”
Tô Nam gục gặc đầu, lại ngẩng mặt lên: “Cuối tuần này em sẽ đi Blantyre.”
“Đến đó làm gì vậy?”
“Dạ, độc lập gặp gỡ khách hàng…”

Trần Tri Ngộ nhướn mày: “Ui chà, học trò ngốc của anh giỏi vậy ta, mới mấy tháng mà đã có thể tự mình đảm đương công việc rồi?”
“Chỉ là kháng hàng nhỏ thôi, không phức tạp lắm…”

Thoạt đầu, Hà Bình không nghĩ cô có thể chịu đựng được vất vả khổ cực, nhưng chưa tới ba tháng đã nhanh chóng phát hiện, ở cô có một sự dẻo dai bền bỉ hết sức kiên cường, bảo tăng ca là tăng ca, bảo đi công tác là đi, không tới lui hai lời.

Sang năm hắn phải chuyển về nước, người phụ trách bên Blantyre sẽ tới đây lấp vào chỗ trống của hắn, Tô Nam sẽ phải đến Blantyre đảm nhận vị trí công việc đó.

Thấy Tô Nam chăm chỉ siêng năng lại chân thật hiền lành, hắn cũng không giấu diếm điều gì, hết lòng dẫn dắt giúp cô nhanh chóng nắm vững nghiệp vụ, chỉ cần Tô Nam có khả năng làm được, sẽ tạo điều kiện cho cô có cơ hội phát huy.

Hiện giờ, Tô Nam đã đi theo chinh chiến qua hai đơn hàng lớn, xem như đã nắm rõ quy trình cụ thể, nhưng vẫn là lần đầu tiên tự mình đứng ra đàm phán.
“Việc gì cũng có lần đầu hết.”
Tô Nam hỏi: “Lần đầu đứng lớp giảng bài, anh có hồi hộp không ạ?”

“Anh đâu phải đấng toàn năng, dĩ nhiên là căng thẳng. Chuẩn bị bài giảng trước một tháng, lúc tập luyện thì trôi chảy đâu vào đấy, đến khi bước lên bục giảng, quên sạch toàn bộ …”
Tô Nam cười khúc khích: “Sau đó thế nào ạ…”

“Sau đó, còn có thể thế nào,” Trần Tri Ngộ vắt chéo chân ngồi xuống trước màn hình máy tính: “Tùy cơ ứng biến.”
Tô Nam ‘dạ’ một tiếng: “Vậy anh còn nhớ mình đã nói những gì không?”

Trần Tri Ngộ phát sầu: “… Bị viện trưởng ghi lại, cứ một thời gian, ông cụ người buồn bực trong lòng lại lôi ra cho anh xem.”
Khóe môi Tô Nam vẫn cong veo mỉm cười nhưng mi mắt dần trĩu nặng, khi Trần Trần Ngộ bắt đầu kể đến ngày đó anh ngẫu hứng nói những gì, hai mắt cô đã nhắm nghiền.
“… Tô Nam?”

Màn hình bên kia, Tô Nam gối mặt lên cánh tay, một bên má bị ép phùng ra, môi chu cong. Tóc rũ xuống, hô hấp sâu đều đều, hiển nhiên đã ngủ thiếp đi.
Dưới mắt, có một vòng quầng thâm rất rõ.
Gần ba tháng, cô thật sự không thốt bất kỳ một lời than, một câu kể khổ nào.

Ảnh chụp gửi cho anh, hết thảy đều là bình nguyên nâu, hồ lam thẳm, vườn trái cây Đài Loan trĩu quả, làng bia Đức, chợ rau củ của người bản địa, tiệm pizza Ấn Độ. Cho anh xem minibus trên đường phố Lilongwe —— thực chất là xe Jinbei sản xuất trong nước, một chiếc xe nho nhỏ, nhưng nhồi nhét mười mấy người, rõ ràng là quá tải; cho anh xem thanh niên địa phương gùi củi trên lưng chạy băng băng trên xe đạp —— mặc dù sống ngay trong thủ đô, nhưng có rất nhiều người không đủ điều kiện sử dụng khí hóa lỏng, phải dùng những nhiên liệu nguyên thủy nhất để nấu nướng; cho anh xem một món ăn tên là ‘Sima’, bảo là dùng bột ngô nấu thành, hương vị rất kỳ lạ.

Cô cố gắng nói với anh rằng, cô chẳng khổ tý nào, cuộc sống nơi này muôn màu muôn vẻ.
Trần Tri Ngộ không gọi Tô Nam, cũng không tắt video. Anh ngồi trước màn hình, châm điếu thuốc, lặng lẽ ngắm nhìn.

Mãi đến khi thời gian trôi vụt qua tám giờ, anh mới vươn ngón tay, búng một cái lên gò má phúng phính của Tô Nam trên màn hình, mỉm cười yêu chiều: “Ngốc.”

***(*Dư Tú Hoa sinh năm 1976 là một người phụ nữ nông thôn bị bại não ở tỉnh Hồ Bắc, Dư Tú Hoa đã gây “sốt” trong cộng đồng mạng với những vần thơ khác thường, đặc biệt.)