edit & beta: Hàn Phong TuyếtTừng đám mây màu nhỏ khoe đẹp
Sao bay truyền cho nhau nỗi hận
Sông Ngân vời vợi thầm vượt qua
Gió vàng móc ngọc một khi gặp nhau
Hơn hẳn bao lần ở dưới cõi đời
Tình mềm tựa nước
Hẹn đẹp như trong giấc mơ
Không nỡ nhìn cầu Ô Thước là lối về

Hai mối tình đã thật sự là lâu dài
Há đâu cứ phải gặp nhau chiều chiều sớm sớm*
“Thước kiều tiên” – Tần Quán.
*Bản dịch nghĩa tham khảo tại thivien.net.

Nhắc tới “Thước kiều tiên” thì nổi danh nhất chính là bài của Tần Quán. Song lại xuất hiện một vấn đề – bài này cũng đề cập đến đêm thất tịch. Mà đại ý của bài thơ là chỉ việc nam nữ gặp nhau, cũng phù hợp với dụng ý của người viết. Nếu như câu thứ hai mới là câu thực sự chỉ ngày, vậy câu trước sẽ chỉ điều gì? Hay là… cách suy đoán của tôi không đúng?

Hu hu! ch.ết mất thôi! Không giải được, không giải được! Cái người viết thơ kia có thấy mệt không? Muốn hẹn người ta thì viết rõ thời gian địa điểm ra là được! Còn bắt người ta đoán nát cả óc, lỡ không nghĩ ra thì làm sao? Chẳng phải sẽ ch.ết uổng à? Tôi hận nhất là chủ nghĩa thần bí của người xưa! Có lời không nói thẳng ra, cứ phải làm màu thi ca để khoe tài văn thơ. Người sắp ch.ết rồi, giữ lại ít tế bào não để đến khi gặp Diêm Vương còn dùng chứ! Chưa biết chừng ông ta vui lòng sẽ cho đầu thai vào nhà tốt, không phải gánh kiếp đoản mệnh tự sát nữa.

Tức ch.ết tôi!

Tu ừng ực mấy chén trà, hít sâu vài hơi, cuối cùng cũng bình tĩnh lại. Chi bằng đổi góc nhìn một chút. Nếu như tôi là người làm thơ, muốn hẹn người khác đến gặp thì tôi sẽ viết trên diều những gì? Hẹn gặp mà không gửi thư, có thể thấy hai người không dễ dàng gặp nhau, như vậy địa điểm chắc chắn không phải là nhà của một trong hai người, mà là một nơi nào đó cả hai cùng biết, và nơi này sẽ được nhắc đến trong thơ.

Nếu là tôi… điều kiện tiên quyết là não teo rồi mới chọn cách dùng diều truyền tin… thì có lẽ tôi sẽ viết thế này: giờ nào ngày nào tháng nào đó, gặp tại nơi nào đó, không gặp không về. Đại khái là như vậy, đơn giản dễ hiểu. Chỉ là nếu như bí mật hẹn thì sẽ dùng mánh khóe, ví dụ như: giờ nào ngày nào tháng nào đó, gặp ở chỗ cũ, không gặp không về. Nếu không chiếc diều này bị người rảnh rỗi nào nhặt được, lại tụ tập cả đám người đến đó chờ thì sẽ không còn là cuộc hẹn của hai người nữa mà sẽ là chúng mình cùng đi hẹn hò nhé.

Đương nhiên, chỗ cũ chắc sẽ không chỉ có một, vậy nên trong bài thơ cần phải chỉ ra được đích xác là chỗ nào. Nếu sợ người khác biết thì dùng ẩn ý trong thơ là cách phù hợp.

Vì vậy chỉ cần tìm được địa điểm thì những cái khác sẽ dễ xử lý thôi. Đáng tiếc là tôi đi dạo phố bao lâu nay cũng chỉ giới hạn ở trong khu Huyền Minh nơi tôi ở, không biết được hết tất cả thành Thái Bình, cứ thế mà đoán sẽ chẳng khác nào mò kim đáy bể. Giá mà có bản đồ toàn thành để xem thì có khi sẽ có manh mối… A… Bản đồ toàn thành á? Chắc là Nhạc Minh Giảo sẽ có.

Tôi đứng dậy ra khỏi phòng, chạy về phía thư phòng của Nhạc Minh Giảo. Nghe nói thường ngày không ai được phép vào thư phòng của ông, nhưng tôi là con gái trong nhà, chắc là… sẽ không cần kiêng kỵ gì đâu nhỉ?

Nào ngờ lúc tới thư phòng thì thấy cửa khóa chặt, trước cửa còn có hai gã sai vặt đứng canh. Nhạc Minh Giảo là đại thần của Hình bộ, bên trong phòng chắc chắn có không ít tài liệu quan trọng, cho nên mới cần canh gác nghiêm ngặt. Tôi chỉ đành chưa đánh đã lui. Cái thành Thái Bình lớn như vậy, cũng không thể để tôi ngồi kiệu chạy cả một vòng chứ?

Ai? Ai? Còn có một người khác chắn chắn có bản đồ thành Thái Bình.
Qúy cẩu quan.

Là quan phụ mẫu của thành Thái Bình, hắn nhất định là có bản đồ. Chẳng qua… tôi thực sự không muốn gặp lại hắn. Lần nào gặp cũng có cảm giác như bị hắn lột một lớp ngụy trang, không biết tới khi nào sẽ lột sạch sẽ… Rất đáng ghét.

Nhưng mà, bây giờ tôi rất muốn giải mã bốn câu thơ này. Ai cũng hay tò mò, thấy câu đố là hóng đáp án, nếu không biết sẽ có cảm giác bức bối vô cùng.

Đắn đo mãi, tôi rốt cuộc cũng không kìm nén được lòng hiếu kỳ mãnh liệt, quyết định đi gặp Qúy cẩu quan một lần, mượn bản đồ xem. Dẫn Lục Thủy, Thanh Yên theo, tôi đi về phía phủ nha Thái Bình.

Hai người gác cửa bên ngoài phủ nha đang trò chuyện câu được câu chăng, trông thấy tôi đến thì vội vàng hành lễ, cười nói: “Nhạc tiểu thư!”

Năm lần bảy lượt đến công đường, chẳng trách người của nha môn nhận ra. Tôi cũng hành lễ, cười đáp: “Các vị ca ca, không biết… Qúy đại nhân lúc này có đang thẩm án trên công đường không?”

Một người đáp lại: “Đại nhân nhà chúng tôi sao có thể ngày ngày thẩm án được! Vả lại, trong thành Thái Bình cũng không có nhiều vụ án như thế. Nhạc tiểu thư tìm đại nhân à?”
Tôi gật đầu, “Đúng thế, phiền ca ca thông báo giúp”.

Người đó lại cười: “Vậy mời Nhạc tiểu thư đi theo tôi”, vừa nói vừa quay lưng đi vào trong, tôi cũng bảo hai nha đầu đi theo.

Vòng qua công đường nhỏ ở tiền viện, đi qua cánh cửa tròn là vào đến hậu viện. Bên trong có bóng đa xanh mát, nền đất lát gạch xanh, rêu mọc từng khóm nhỏ, cảnh tượng tĩnh mịch hiếm thấy. Nha dịch kia dẫn tôi tới trước dãy nhà phía tây thì ngừng lại, nói: “Nhạc tiểu thư đợi một lát, tôi đi vào thông báo”. Nói dứt lời bèn gõ cửa vào trong, chốc lát đã nghe thấy tiếng bước chân vang lên, rồi cửa mở ra, cẩu quan với khuôn mặt niềm nở xuất hiện, nói: “Không biết Linh Ca muội muội đại giá quang lâm, không nghênh đón từ xa được, thứ tội cho, thứ tội cho! Mời vào, mời vào!”

Tôi hành lễ: “Qúy đại nhân!” rồi theo hắn vào phòng. Vì nơi này là chỗ quan phủ làm việc nên Lục Thủy, Thanh Yên không dám tự ý vào, chỉ chờ bên ngoài. Nha dịch kia mang một ấm trà tới đặt lên bàn xong cũng ra ngoài đóng cửa.

Nhìn quanh một lát, đây có lẽ là phòng ngoài của thư phòng, phía nam phía bắc đều có một chiếc bàn tiếp khách, chếch sang phía bắc là một tấm bình phong, vòng qua đó chắc là vào trong thư phòng.

“Mời Linh Ca muội muội ngồi”, Qúy cẩu quan giơ móng cẩu lên mời tôi ngồi, sau đó ngồi xuống đối diện tôi, cười nói: “Không biết hôm nay muội muội đến gặp vi huynh có gì chỉ giáo?”
Cái, cái tên này! Hắn không hỏi “để làm gì”, lại hỏi “có gì chỉ giáo”, rõ ràng, rõ ràng… Hừ!

Tôi hơi cúi đầu, nhẹ đáp: “Linh Ca hôm nay đến đây là muốn, muốn mượn đại nhân một thứ”.
“Ồ? Thứ mà Linh Ca muội muội muốn mượn chắc chắn không phải vật tầm thường”, cẩu quan tủm tỉm, “Xin hỏi là mượn thứ gì vậy?”

Tôi khẽ cắn răng, nói: “Linh Ca muốn mượn đại nhân bản đồ thành Thái Bình một lát”.
“Ồ…” Qúy cẩu quan sờ cằm như thể cảm thấy hứng thú, hỏi tôi, “Không biết Linh Ca muội muội muốn mượn bản đồ làm gì?”

Ngươi hỏi nhiều thế làm gì! Mượn bản đồ đương nhiên là để xem, chẳng lẽ mang đi xào thịt ăn?
Tôi ngây thơ cười, đáp: “Linh Ca cũng chỉ là muốn biết thành Thái Bình trông thế nào, bổ sung kiến thức mà thôi. Không biết… Yên Nhiên ca ca có thể cho Linh Ca mượn không?”

Kệ đi! Để mượn được bản đồ, tôi ngậm đắng nuốt cay gọi hắn một tiếng ca ca vậy!

Cũng không biết là bởi vì tiếng “Yên Nhiên ca ca” này hay là vì điều gì khác, cẩu quan cười đến híp cả mắt, nói: “Linh Ca muội muội đích thân đến mượn, vi huynh vốn nên dâng cả hai tay, chỉ là… Bản đồ là tài liệu quốc gia tương đối quan trọng, mỗi thành chỉ có một cái, nếu bị hỏng hoặc mất sẽ rất tốn công sức, thời gian để vẽ lại, do đó triều đình có quy định chỉ có tri phủ mới được giữ bản đồ, phải bảo vệ cẩn thận, không được cho mượn. Thế nên…”

Ừm… Nói cũng phải, bản đồ cổ đại không dễ vẽ như hiện đại, tất cả đều phải nhờ vào tay người đo đạc tính toán từng li từng tí mới làm ra, huống chi có bản đồ có thể biết rõ bố cục của từng thành, nếu rơi vào tay nước địch thì không ổn.

Lời của cẩu quan là thật, chỉ trách tôi suy nghĩ không thấu đáo, uổng công vác xác tới tận đây. Xem ra có lẽ phải ngồi kiệu đi một vòng thật rồi, đúng là tự mua việc vào người! Tôi cười cười nói: “Nếu thế thì Linh Ca cũng không làm khó Qúy đại nhân, chuyện này coi như chưa xảy ra vậy. Linh Ca không quấy rầy đại nhân làm việc nữa, cáo từ”. Vừa đứng dậy hành lễ định đi ra thì lại nghe thấy Qúy cẩu quan cười nói: “Linh Ca muội muội dừng bước. Mặc dù bản đồ không thể cho mượn, nhưng muội muội có thể xem ngay tại đây, không biết muội muội có bằng lòng hay không?”

A? Thế này, ừm, cũng được, đỡ phải đi một vòng.
Tôi quay người lại, hành lễ, cười nói: “Vậy thì đa tạ Qúy đại nhân”.
Qúy cẩu quan chớp chớp mắt, “Vi huynh thích nghe Linh Ca gọi là Yên Nhiên ca ca hơn”.
Sung sướng nhỉ.

Tôi ra vẻ không nghe thấy, cúi đầu chờ hắn lấy bản đồ ra, thấy hắn đứng dậy, cười nói: “Linh Ca muội muội đi theo vi huynh”. Vừa nói vừa vòng ra sau bình phong đi vào trong thư phòng, thấy có một cái bàn dài ở cửa phía tây, trên bức tường phía bắc là giá sách bạt ngàn, cạnh đó có một cái bình sứ đặt trên đất, đựng các loại sổ cuốn.

Nhìn không ra cẩu quan còn là một kẻ ham đọc sách. Tôi lại gần nhìn, chợt thấy trên sách có một lớp bụi mỏng, hẳn là rất lâu rồi chưa có ai động vào. Cẩu quan đứng bên xoa xoa mũi cười khan, “Đây là sách của tri phủ tiền nhiệm, kể từ khi vi huynh được bổ nhiệm đến nay vẫn luôn bận rộn, chưa kịp xử lý…”

Ha, ta thấy ngươi bày sách của người ta ra đây là để giả vờ giả vịt thì có!
Tôi không kìm được, mũi khì cười một cái, ai ngờ lại thổi bay cả bụi lên. Tôi vội bịt mũi lại, nghe thấy tiếng cẩu quan cười nói: “Linh Ca muội muội chú ý giữ gìn ngọc thể”.
Tôi lại hắt hơi cái nữa.

Cẩu quan ngồi xổm xuống mở ngăn khóa dưới giá sách, lấy ra một cái hộp cũng đầy bụi, đặt xuống mặt đất, cẩn thận mở nắp, mang quyển trục bên trong trải rộng trên mặt bàn, quả nhiên là bản đồ thành Thái Bình. Tôi đi qua nhìn, thấy đường đi trong thành không thiếu cái nào, tất cả đều được ghi lại bằng chữ rất nhỏ, cũng tiện cho tôi tìm địa điểm trong bài thơ.

Thành Thái Bình chia làm bốn khu, lấy tên của bốn vị thần xuân hạ thu đông trong truyền thuyết để đặt: Câu Mang, Chúc Dung, Nhục Thu, Huyền Minh. Mỗi khu lại chia thành vô số khu dân cư, đặt tên là phường giống thời Đường, tên mỗi phường là một loài sao trên trời, thí dụ như Văn Khúc, Vũ Khúc, Tử Vi.

Sau khi hiểu rõ về những cái tên này, tôi đại khái đã bắt đầu có ý tưởng. Nếu lấy tên là sao trời thì sẽ hợp với câu thứ hai của bài thơ, “Thước kiều tiên lộ sổ bồi hồi”. “Thước kiều tiên” là làn điệu về Ngưu Lang Chức Nữ, mà Khiên Ngưu và Chức Nữ cũng là hai ngôi sao trên trời, chỉ cần tìm được vị trí của hai phường này là xong.

Tôi cắm đầu cắm cổ tìm, có điều bản đồ này vẽ cặn kẽ quá, đến miếu thờ cũng viết tên, chi chít chi chít những chữ là chữ, tôi xem cũng hoa mắt chóng mặt đau đầu. Vừa ngẩng lên hít thở lại phát hiện Qúy cẩu quan vẫn đứng bên cạnh cười tủm tỉm nhìn mình. Thôi ch.ết, lúc nãy suy nghĩ nhập tâm quá, quên béng là hắn ở đây, không để ý đến đôi mắt cẩu sáng như đèn pha này.

“Đại nhân hôm nay không bận sao?” Tôi mỉm cười hỏi hắn.
“Hôm nay vừa lúc ta rảnh”, cẩu quan cười thong dong hỏi, “Có vẻ như Linh Ca muội muội muốn tìm gì đó trên bản đồ, có cần vi huynh giúp đỡ không?”

Quả nhiên không thoát được mắt cẩu. Có điều để đỡ mất công tìm, hỏi hắn một tí cũng chẳng sao. Tôi bèn cười nói: “Linh Ca đang tìm phường Khiên Ngưu và phường Chức Nữ”.
“Ồ”, cẩu quan tiện tay chỉ vào bản đồ, “Đây là phường Khiên Ngưu, còn đây là phường Chức Nữ”.

Tôi nhìn lại, quả nhiên là chỗ hắn chỉ. Tên này, chẳng lẽ hắn thuộc cả cái bản đồ ư? Kệ cha nó đi, xem trước đã. Ồ, một nơi phía đông, một nơi phía tây, ở giữa còn có vài phường nữa. Rốt cuộc thì đâu mới là điểm hẹn?

Thước kiều tiên lộ sổ bồi hồi. Chẳng lẽ phải đi tới đi lui cả hai nơi? Hu hu! Ai đó cho tôi một nhát đao ch.ết luôn đi cho rồi! Không nghĩ ra được, không nghĩ ra được…
“Hình như Linh Ca muội muội gặp vấn đề gì khó, có thể nói cho vi huynh được không?” Qúy cẩu quan tủm tỉm hỏi.

Đương nhiên là không được. Tuy nhiên tôi cũng rất muốn biết hắn có đoán ra hay không.
“Đại nhân, nếu chỉ nhắc đến ba chữ “thước kiều tiên” thì ngài sẽ nghĩ đến nơi nào trong thành Thái Bình?” Tôi mạn phép hỏi.

“Ừm… Hẳn là đình Lan Dạ”. Cẩu quan vừa nói vừa trỏ lên một điểm trên bản đồ, ba chữ “Đình Lan Dạ” nằm ở phía tây bắc vùng ngoại thành khu Huyền Minh, hoàn toàn không có liên quan đến phường Khiên Ngưu và phường Chức Nữ.

Tại sao nhỉ? Tên cẩu quan này có khi nào thuận miệng bịa ra lừa tôi không?

Cẩu quan thấy được nghi vấn trong mắt tôi, cười nói: “Ba chữ “thước kiều tiên” ắt sẽ khiến người ta nghĩ đến Ngưu Lang, Chức Nữ, mà Ngưu Lang và Chức Nữ hằng năm đều gặp nhau vào ngày thất tịch, tức đêm mùng bảy tháng bảy. Tháng bảy còn được gọi là “Lan nguyệt”, đêm thất tịch trước kia có tên là “Lan dạ”, cho nên vi huynh mới nghĩ đến đình Lan Dạ”.

Hắn, hắn, hắn, quả thực – thật là buồn cười! Câu đố mà tôi miệt mài suy nghĩ đến tận trưa lại được hắn giải đáp đơn giản như thế! Từ “thước kiều tiên” đến “đình Lan Dạ” có biết bao móc xích, não hắn không phải là bị dị dạng đấy chứ? Sao có thể thoáng cái đã nghĩ ra được?

A, tỉnh táo, tỉnh táo, bình tĩnh, bình tĩnh. Chẳng qua là hắn thuộc các địa phương trong thành Thái Bình thôi, cho nên không thể vì thế mà hắn là thiên tài còn tôi là óc ngắn được. Tôi, tôi không cần phải hoài nghi trí thông minh của bản thân… Đúng, tôi, tôi đương nhiên không thể chịu lép vế được.

“Thì ra là như vậy, Linh Ca hiểu rồi”. Tôi cười nói, lại giả vờ xem bản đồ thêm một lúc nữa, sau đó nói với cẩu quan, “Đa tạ đại nhân cho Linh Ca xem bản đồ. Nếu không có chuyện gì nữa thì Linh Ca xin cáo từ”.

Cẩu quan cười nói: “Có thể giúp đỡ Linh Ca muội muội là vinh hạnh của vi huynh…” Vừa nói đến đây đã có người gõ cửa, bèn nói, “Mời vào”.
Cửa mở ra, một người rảo bước đi tới, chính là người vừa bình lặng như nước vừa đáng sợ như quỷ, Nhạc Thanh Âm.

Tôi hoảng loạn, vội nhích ra sau lưng cẩu quan mà náu. Nhạc Thanh Âm chầm chậm bước tới, nhíu mày nói: “Linh Ca?”
“Ca ca…” Tôi cúi thấp đầu đáp.
“Thanh Âm, ngươi đến tìm ta hay tìm Linh Ca?” Cẩu quan bật cười lên tiếng giải nguy giúp tôi.

“Ta đi ngang qua, trông thấy Lục Thủy, Thanh Yên ở bên ngoài bèn vào xem một chút”. Nhạc Thanh Âm bình tĩnh nói, “Linh Ca, muội đến đây làm gì?”
Chuyện này, chuyện này không thể nói ra được, nhưng tôi cũng không có lý do nào khác để đến đây…

Đang lúc tôi liều mạng kiếm cớ thì cẩu quan lại nói: “Linh Ca muội muội đến cảm ơn vi huynh chuyện hái hoa tặc mấy hôm trước”.
Ồ… Cẩu quan này… Đã nhận ra tôi sợ Nhạc Thanh Âm rồi sao? Còn hảo tâm nói dối giúp tôi? Có khi nào hắn sẽ dùng chuyện này để uy hϊế͙p͙ tôi trong tương lai không?

Nhạc Thanh Âm liếc nhìn tôi, nói: “Nếu không còn chuyện gì nữa thì muội mau về đi, ta và Qúy đại nhân còn có việc phải làm”.
“Vâng, ca ca”. Tôi suýt nữa nhảy cẫng lên, mau chóng hành lễ với hai người rồi đi ra khỏi phòng.

Nếu như suy luận về câu đầu tiên của tôi không sai thì ít nhất hiện tại tôi đã có hai manh mối: ngày sáu tháng sáu, đình Lan Dạ.