MỞ MÀN THÀNH QUY NHƠN
“Chạy mau!!!… ẦM!!!”
Khẩu Hồng Y đại pháo trên tường thành Quy Nhơn nổ văng lên, nòng pháo như bật ngửa ra, bay lên trời rồi rơi xuống — đè bẹp một tên lính thủ thành.

Khói bụi cuộn lên, sau đó chỉ nghe:
“Phanh! Phanh! Phanh!!!”
“Phập! Phập! Phập!!!”
Tiếng đạn hoả mai ghim vào da thịt, tiếng gào khóc, tiếng rên rỉ vang khắp mặt thành.

Một cảnh tượng hỗn loạn: máu, khói, và tiếng thét chồng lên nhau.
“Chỉ huy! Nằm xuống mau!!!” — Một tên lính hét lên.
Chưa kịp dứt lời, hắn nghe ù tai, thân văng ra ba – bốn mét, đập mạnh xuống tường.

Khi mở mắt ra, mặt hắn đầy tro bụi, một tay thòng xuống mép thành — nhìn lại chỉ thấy viên chỉ huy pháo binh vừa cảnh báo… đã tan xác.
⸻
TRÊN THÀNH LÂU

Tướng Nguyễn Phúc Hưng mặt mày tái mét, không còn giọt máu.
Hắn run giọng lẩm bẩm:
“Trận này đánh làm sao nổi?
Cái thể loại pháo gì mà bắn chính xác thế này?

Súng hoả mai của chúng… làm sao bắn xa được như vậy?
Xong rồi… Quy Nhơn sắp thất thủ rồi…”
Một tham tướng hộc tốc chạy đến, hô:
“Tướng quân! Cổng thành sập rồi!

Địch dựng thang mây gần sát tường thành, quân ta không dám ló đầu ra quan sát, chỉ dùng lâu tháp mà báo cáo về!”
“Đưa kính viễn vọng đây!”
Nguyễn Phúc Hưng giật ống kính từ tay thuộc hạ, dí lên mắt.

Và hắn hét chửi thề:
“Mẹ nó! Chúng cũng có Hồng Y đại pháo giống chúng ta,
có loại còn nhỏ hơn — tại sao lại bắn chính xác như vậy?!”
Hắn nghiến răng, giọng nặng như chì:

“Bây giờ lính ta chỉ cần tụ lại một chỗ là ăn pháo.
Ngẩng đầu là trúng đạn hoả mai…
Binh sĩ không phản kích nổi.
Chỉ trông chờ quân địch áp sát lên thành mà… liều mạng thôi.”

Tên tham tướng nghẹn giọng:
“Bắn trả lại chúng cho ta! Chúng ta cũng có Hồng Y đại pháo mà!” — Nguyễn Phúc Hưng gào lên.
Tham tướng run rẩy chỉ tay:
“Ngài… tự nhìn đi.”

Trên trận địa pháo thành Tây, một cảnh địa ngục trần gian:
Nền đất loang lổ, hầm pháo sụp đổ, binh sĩ la liệt — tay cụt, chân đứt, lửa thuốc súng cháy xèo xèo, mùi thịt khét nồng nặc.

“Hơn 20 khẩu pháo đặt ở thành Tây, đều bị san bằng.
Chúng bắn phá diệt pháo ta trước, rồi đưa bộ binh hoả mai lên yểm trợ.”
— Tên tham tướng đau khổ nói.

Thành Quy Nhơn tung ra danh nghĩa 1 vạn quân thủ, nhưng thực tế chỉ 4 – 5 nghìn, phần lớn là già yếu, tàn tật, tân binh không đủ sức chiến đấu.
Nói chi đối đầu với đội quân luyện tập hằng ngày của Tây Sơn.

“Quân địch vây ba thiếu một, chừa cổng Nam cho ta rút quân.
Binh sĩ đã bỏ chạy một số rồi.
Cổng Nam không có địch quân.”
— Tham tướng run run báo cáo.
Nguyễn Phúc Hưng nghe mà lòng lạnh toát.

Cả đời đánh giặc, chưa bao giờ hắn chứng kiến một trận: bên kia bắn và bên mình chỉ làm bia tập cho bên kia.
⸻
HỒI ỨC – TRƯỚC GIỜ CÔNG THÀNH
Một canh giờ trước.
“Báo! Trận địa pháo sẵn sàng!”

“Báo! Quân hoả mai tiên phong sẵn sàng!”
“Báo! Bộ binh đao thuẫn và mâu thuẫn sẵn sàng!”
Khắp doanh trại Tây Sơn vang lên tiếng trống lệnh dồn dập.
Khói thuốc đen bay mờ cả trời sớm.

Trần Quang Nghĩa nhìn về phía hàng pháo, hỏi Trần Lâm:
“Ngươi nói cái này là hiệp đồng tác chiến?
Pháo tiêu diệt trận địa, súng hoả mai yểm trợ,
bộ binh vũ khí lạnh dựng thang mây theo sau?”

Trần Lâm gật đầu, nhưng trong đầu vẫn choáng.
Hắn nhìn Trần Minh đang ngồi trên ngựa, chỉ thấy thằng cháu này cầm cây quạt giấy, đầu đội nón sắt — trông như Gia Cát Lượng lạc sang thế kỷ XVIII.

“Hai mươi năm nay, thằng nhỏ này giả ngu sao?” — Trần Lâm nghĩ thầm.
“Pháo không còn để doạ nữa, được dùng để bắn tan trận địa địch trước rồi mới xung phong.

Với độ chính xác như ngày thường luyện tập, đúng thật là có khả năng ấy.”
Trần Minh ngồi thẳng, bên cạnh là Nguyễn Hoàng, Nguyễn Hoài, phía xa Nguyễn Huy đang chỉ huy bộ binh gần bảy nghìn người.

Trần Minh làm bài thơ trợ chiến, hắn nhìn tam quân gằn giọng:
“Nhất tướng công thành vạn cốt khô,
Hồng y pháo nổ chấn thiên đô.
Hỏa mai xạ đạn sương mờ tiến,
Thiết huyết Tây Sơn quét trận đồ.”

Sau đó giơ quạt lên, hạ lệnh:
“Tấn công!
Pháo mở đường, hoả mai tiến lên!”
Cử chỉ y như tướng quốc Phù Tang ra trận.

Tên lính truyền lệnh nuốt nước bọt đánh “ực”, quay lại nhìn Nguyễn Hoàng, Nguyễn Hoài.
Hai người mặt đen lại, trong bụng chửi:

“Tên nhóc này ra chiến trường vẫn không đàng hoàng, còn bày đặt văn vẻ nữa, nhưng thơ hay thật.”
Nguyễn Hoàng chỉ gật đầu — cho phép.
⸻
PHÁO TRẬN
ẦM! ẦM! ẦM! ẦM!

Hơn 30 khẩu pháo đồng loạt khai hoả.
Khói, lửa, đất đá tung lên — trận địa rung chuyển.
Cả bầu trời như rực sáng trong khoảnh khắc.
Rầm! Rầm! Rầm! Rầm!

Trên tường thành, từng khẩu pháo Nguyễn bị hất tung lên trời, có khẩu vỡ đôi, có khẩu nổ ngược.
Số pháo còn lại cố bắn trả, nhưng đạn bay lạc, hoặc ghim xuống đất — chẳng khác gì bắn chim trong mưa.

Quân Tây Sơn nhìn cảnh ấy mà… thương hại.
Trần Minh xếp quạt lại, cười nhạt:
“Quả nhiên như ta dự đoán.
Pháo binh có học hành, có dụng cụ,
thì bách phát bách trúng.

Mai mốt đào tạo pháo binh phải học bài bản.”
Hắn quay qua Nguyễn Hoàng, nói dõng dạc:
“Chủ Công, hoả mai lên thôi!”
Nghe hai chữ “Chủ Công”, Nguyễn Hoàng lâng lâng,
gật đầu hạ lệnh.

Nguyễn Hoài đứng kế bên chỉ liếc nhẹ, ánh mắt thoáng suy tính điều gì đó…
⸻
XẠ KÍCH
Đội quân hoả mai Tây Sơn và Trần thị bước đều.
Tiếng trống sau lưng dồn dập như sấm.

Cách tường thành 120 bước, đội hình dừng lại, giơ súng.
Khói ẩm, gió biển mặn, trời như nặng xuống.
Trên tường thành, lính Nguyễn ngơ ngác:
“Khoảng cách này… chưa tới tầm đâu…”

Chưa kịp nói hết,
phanh! phanh! phanh! —
từng loạt đạn ghim thẳng lên thành.
Khói xám cuộn, người ngã xuống như lá rụng.
Tiếng thét, tiếng rên rỉ, tiếng kim loại va chạm.

“Bắn trả! Bắn trả mau!” — chỉ huy thủ thành gào lên.
Lính Nguyễn ngẩng đầu lên, định giương súng —
nhưng chưa kịp siết cò, lại “phanh! phanh! phanh!” —
một đợt nữa ngã xuống.

Bên tây thành, phanh! phanh! phanh! — thêm một lớp nữa gục.
“Con mẹ nó! Tốc độ bắn thần thánh gì thế này?!
Đã xa lại nhanh nữa! Nằm xuống hết mau!!!”
— chỉ huy thủ thành gần như khóc.

Máu chảy nhuộm đỏ tường thành,
tràn xuống khe gạch như dòng suối đỏ tươi.
Mùi sắt, mùi lưu huỳnh, mùi máu tanh hòa quyện.

Tiếng la hét của quân thủ thành Quy Nhơn vang vọng lại phía Tây Sơn, như tiếp thêm tự tin cho đội hình chiến thuật mới.

Đội hình mà chỉ có các nước Tây Âu, mới sử dụng, nhưng giả sử có quân đội Tây Âu ở đây, cũng chỉ có thể nằm chịu trận vì pháo binh Tây Sơn.

Những khẩu pháo được cải tiến bằng lò xo, pháo binh được luyện tập, và quan trọng nhất là kết hợp thước ngắm, ống nhòm, và tính toán chuẩn khoa học trước khi bắn.
Trên cao, ngọn cờ Tây Sơn tung bay phấp phới.

Lửa pháo chiếu rực, đạn hoả mai loang như mưa.
Đợt tấn công đầu tiên của Trần Minh — một bên gần như đồ sát.

Khói trắng ngợp trời, binh lính hậu cần di chuyển liên tục, mang đạn mang thuốc súng, quân y la hét lôi kéo thương binh bị trúng đạn, hoặc trúng tên, ra khỏi chiến trường.
Quân Tây Sơn tập trung đông đảo,

giữ khoảng cách, giảm thương vong,
xạ kích liên tục,
tiếng pháo tiếng súng thay nhau nổ lên nhịp nhàng,
như bản nhạc giao hưởng của chiến tranh hiện đại.
Quân Nguyễn rút đầu rụt cổ, co ro trong khói lửa,

tiếng khóc tiếng la xen lẫn tiếng súng.
Cảnh tượng bi tráng, thê thảm như địa ngục mở cổng.
Tướng chỉ huy thủ thành bất lực, nhìn quân mình ngã xuống liên tục mà không phản kháng được bao nhiêu,

hắn chỉ cố níu kéo chút danh dự bằng cách lấy mạng binh sĩ đi lấp, vào các lỗ châu mai, sau đó dùng cung tên hoặc súng hoả mai bắn trả lại.
⸻
“Trước hạ Quy Nhơn, sau lấy Đại Nam.”

Trong khói súng, Trần Minh siết chặt cây quạt,
đôi mắt hắn lạnh đi, ánh nhìn xuyên qua tường thành,
nơi địa ngục đang mở, và tương lai của một triều đại cũng bắt đầu được đúc ra từ thép và máu.