Ba ngày sau.
Tiếng gió biển Thị Nại thổi ràn rạt qua những cánh đồng lau.
Một vùng đất trống mênh mông phía sau xưởng Trần thị được dọn sạch, mặt đất nện chặt, phẳng lì.

Giữa sân là dãy bia gỗ dựng thẳng hàng, xa hơn chút là ba khẩu hồng y đại pháo thân thép sẫm ánh xanh, phản chiếu sắc nắng chói lọi.
“Khai hỏa!”
Giọng Trần Minh vang như sấm.

Trần Lâm nghe hiệu lệnh từ Trần Minh, hét lại với đám hộ viện.
“Pháo binh khai hỏa!”
“ẦM! ẦM! ẦM!”
Ba cột khói trắng đặc phụt thẳng trời, cuộn lên như rồng uốn lượn.

Những vách tường dựng để thử pháo, ở cách đó năm mươi trượng vỡ tung, mảnh đá vụn bay khắp nơi.
Khói thuốc súng đen đặc quánh, mùi lưu huỳnh nồng sực.

Phía sau pháo binh, hàng trăm lính hộ viện Trần thị đồng loạt khai hỏa súng hoả mai.
Phanh!!! Phanh!!! Phanh!!!
Tiếng đạn nối nhau dồn dập.
Khói bốc lên mịt mờ.
“Bụp bụp bụp!”

Những tấm bia gỗ dựng dày đặc, chỉ trong nháy mắt thủng lỗ chỗ như tổ ong, tiếng gỗ gãy răng rắc vang lên liên hồi.
Trên đồi cao, có mấy người đang đứng xem.

Trần Tùng, Trần Lâm, Trần Quang Nghĩa, Nguyễn Huy, Châu Ngọc Chi, và tất nhiên là Cố Đông Môn – thương nhân từ Vân Nam, mới vừa rời thuyền ở cảng Thị Nại, hắn vội vã đến Trần thị trạch viện được Trần Ngọ – quản gia Trần thị – dắt đến bãi tập theo lệnh tiếp khách của thiếu tộc trưởng.

Cố Đông Môn mặc áo dài xanh đậm, đầu bím tóc theo kiểu Mãn, tay cầm quạt, vừa đi vừa nói giọng lạnh:
“Xem thử cái xưởng rèn của đám An Nam này có gì đáng.”

Nhưng chỉ sau tiếng pháo đầu tiên, hắn cứng người, mắt trừng trừng, miệng há hốc.
Hắn đã từng thấy quân Đại Kim – toàn thương, đao, cung nỏ.

Cũng có pháo, có súng, nhưng chỉ để thị uy, chứ chưa bao giờ bắn thật như thế này.
Ở đây, đạn thật, pháo thật, khói thật.
Tiền đốt thành tro mà không tiếc.

Trần Minh đứng cạnh hắn, áo choàng đồi đội khố đen hơi dính bụi thuốc, khoanh tay nhìn xuống bãi tập, giọng thản nhiên mà vang dội:
“Võ công thiên hạ, duy khoái bất phá.”

Câu nói bằng tiếng Việt xong lại được Trần Minh nói bằng tiếng Quảng Đông cho Cố Đông Môn khiến Cố Đông Môn khẽ giật mình.

Hắn nhìn sang phiên dịch – một người Hán trung niên đang run bần bật, vì chưa hiểu ý câu nói.Hắn thầm mắng “vô dụng”, ta còn hiểu hắn nói mà người không hiểu.
Trần Minh thì trong lòng đắc ý:

“Chức vị chủ tịch câu lạc bộ ngôn ngữ kiếp trước của ta, dùng bản lĩnh thật sự đạp lên đầu đối thủ mà giành về, đám ranh con sinh viên khoá dưới đúng là ghen ghét hiền tài.”

Như để chứng minh cho câu nói ấy, tiếng súng hoả mai lại vang lên, cả đám người nhìn Trần Minh lại ngẫm: “chẳng lẽ hắn biết võ công, bắn nhanh kiểu này thần tiên cũng không phá nổi”.

Trần Minh thì chỉ cười, dáng vẻ ung dung “duy ngã độc tôn”, toát lên khí chất như hắn từng khoác lác “thiên hạ vô địch Trần thiếu gia.”
⸻
Khói tan dần, Trần Minh hạ tay, ra hiệu:
“Thu quân!”

Tiếng trống hiệu thùng thùng vang lên.
Hàng trăm binh sĩ đồng loạt rút súng, lau nòng, tr.a chốt, đứng thành hàng ngay ngắn.
Ánh sáng phản chiếu lên hàng trăm nòng súng thép tiện bóng loáng.

Trần Quang Nghĩa – tướng lĩnh Tây Sơn đi cùng – không giấu được kinh ngạc:
“Hộ viện… hộ viện kiểu này mà không gọi là quân chính quy thì trên đời này còn ai dám gọi là quân?”

Nguyễn Huy gật đầu, giọng khàn đi:
“Chỉ cần huấn luyện như thế này, Tây Sơn ta không thua bất kỳ đạo quân nào từ Bắc chí Nam.”
Trần Minh nghe vậy, cười nhẹ, giọng pha chút trêu chọc:

“Hai vị quá khen. Trong sách Luyện binh chi đạo ta gửi, mục thứ tư ‘tập xạ trận địa’, đã nói rõ cách phối hợp hàng ngang hàng dọc, tăng tốc độ bắn và điều lệnh. Chỉ là các vị… có vẻ đọc chưa tới.”

Hai vị tướng đỏ mặt, lúng túng cười khan.
Nguyễn Huy vội đáp:
“Chúng ta… bận việc binh nên sơ suất.”
Trần Minh cười nhạt:
“Không sao. Ai cũng bận cả. Nhưng súng không bắn được thì giặc không chờ đâu.”

Hắn phất tay, mấy gia đinh từ phía sau kéo ra hai hòm gỗ lớn, mở nắp, bên trong là 200 khẩu hoả mai mới tinh, báng gỗ mỡ màng, nòng thép sáng bóng, và bên cạnh là 5 khẩu hồng y đại pháo cỡ trung, thân thép dày, khắc hoa văn cùng giá đỡ trục quay ghi “Trần xưởng chế tạo”.

Trần Minh nói:

“Đây là hàng theo khế ước: hai trăm khẩu hoả mai mệnh danh “Trần thị hoả mai”, năm khẩu Hồng Y pháo cỡ trung, kèm hai trăm đàn thuốc sát trùng. Hàng giao tại doanh trại Tây Sơn ở Bình Định. Tiền thanh toán theo điều khoản đã ký.”

Nguyễn Huy gật đầu, ánh mắt lấp lánh:
“Đại ân của thiếu tộc trưởng, Tây Sơn không quên. Sau này chiến thắng, nhất định báo đáp.”
Trần Minh phất tay, giọng vẫn thong thả:

“Không phải ân. Là giao dịch. Chỉ có thuốc sát trùng là ta tặng. Dược này nấu từ rượu cao độ chiết xuất, bôi vào vết thương sẽ không mưng mủ, không nhiễm trùng. Trong hộp có hướng dẫn dùng, nhớ đọc kỹ.”

Hai người gật đầu, hành lễ đa tạ.
Trần Minh khoát tay, nói tiếp:

“Còn hai biểu ca ta, Trần Quang và Trần Tiến – giỏi đường vận tải. Hai vị nếu tiện, đưa họ về doanh trại giúp ta. Ta muốn họ học cách quản lý hậu cần quân đội. Không có người trong đó không khéo Hoàng tướng quân lại đề phòng Trần thị ta, lại nói ta không có thành ý.”

Nguyễn Huy đáp:
“Không thành vấn đề. Ta sẽ nói lại với Hoàng tướng quân. Người tài, Tây Sơn đâu nỡ bỏ.”
Ba người cười, khói thuốc súng lẫn khói trà, hòa trong gió biển thành mùi ngai ngái.

Phía xa, Châu Ngọc Chi nãy giờ vẫn đứng ngẩn ngơ.
Nàng tròn mắt, nhìn cảnh trước mặt, run run nói nhỏ:
“Cái này… cái này là tạo phản rồi còn gì nữa… ta… ta lên nhầm thuyền giặc thật rồi…”

Trần Minh nghe rõ, quay đầu lại, nở nụ cười xấu xa:
“Giặc thì sao? Thuyền giặc thì sao, nàng không lên ta đành phải hy sinh tấm thân xác này kéo nàng lên.”
Ngọc Chi trừng mắt nhìn hắn, mặt đỏ lên.

“Nói thì hay, có ngon…chàng đừng bỏ chạy nữa.”
⸻
Phía sau, Trần Tùng và Trần Lâm mặt đen như đáy nồi.
Trần Tùng xoa gáy:
“Ta muốn trúng gió rồi.”
Trần Lâm bóp trán:

“Ta muốn tăng xông mất.”
Hai người cùng thở dài.

Tối qua còn mắng Trần Minh “ngày xưa chỉ nói đạo sinh tồn”, hôm nay hắn đã lôi cả biểu ca hắn vào Tây Sơn, như vậy còn gì là sinh tồn, cái này là gia nhập rồi.

Cố Đông Môn đứng bên cạnh, sắc mặt dần thay đổi.
Ban đầu là ngạo nghễ, rồi sững sờ, rồi đăm chiêu.

Ánh mắt hắn dán vào hàng binh đang bước đều – người nào người nấy gọn gàng, áo đồng phục xanh đen, chân giày bố, động tác nhất loạt.
Cố Đông Môn khẽ nghiến răng, hỏi nhỏ phiên dịch:

“Đây là ai? Quân của Chúa Nguyễn sao?”
Tên phiên dịch run run:
“Dạ… không… nghe nói… là Tây… Tây Sơn.”
“Tây Sơn? Là cái gì?” – Cố Đông Môn nhíu mày.

Tên phiên dịch nuốt khan, cố giải thích:
“Là… là loạn quân phương Nam, phản chúa, chiếm Bình Định làm căn cứ…”
Lời vừa dứt, mặt Cố Đông Môn tái nhợt.
Hắn trừng mắt nhìn Trần Minh, tim đập thình thịch.

Một thương nhân An Nam, lại dám liên kết với phản tặc?

Vậy thì lấy gì bóp cổ Trần thị bây giờ — hắn đã không sợ Chúa Nguyễn, thì bây giờ có lợi dụng mối quan hệ với quan lại của Đại Kim gây sức ép cho Chúa Nguyễn cũng vô dụng.

Nhưng nhìn cách binh lính luyện tập, nhìn thuốc nổ, nhìn thép, hắn biết — Trần thị không phải loại dễ bóp.
Hắn cúi đầu, im lặng, toan tính.
Người Trung Nguyên có câu: hòa khí sinh tài.

Nếu ép không nổi, thì phải buôn.
Trong khi đó, tên phiên dịch đã xanh như tàu lá, toàn thân run rẩy.
Trần Lâm bước tới, vỗ vai hắn, cười khà khà:
“Ngươi biết chữ Hán hả?”

“Dạ… dạ biết, biết ít nhiều…”
“Tốt. Tây Sơn đang thiếu người biết chữ, biết dịch. Bao ăn, bao ở, lương cao, lại có nhà riêng. Ngươi làm cho Tây Sơn đi.”
Tên phiên dịch đứng đơ như tượng.

“A… a… dạ… sao… sao lại… ta…”
Trần Lâm vẫn cười, nhưng mắt sáng quắc:
“Chúc mừng, ngươi được tuyển dụng. Đi theo ta, có hợp đồng rõ ràng, nhà ở đâu để ta dắt người nhà ngươi qua luôn.”

Hắn kéo phắt tên phiên dịch đi, để lại Cố Đông Môn đứng ngẩn ngơ, chỉ biết nhìn theo.
Trong lòng hắn dậy sóng:

“Ta đến để hạ mã uy bắt chẹt cơ mà, mã uy chưa hạ, chẹt chưa bắt, đã mất con mẹ nó phiên dịch rồi.”
⸻
Trời ngả chiều.

Ánh hoàng hôn phủ lên bãi tập, khói thuốc súng còn lảng bảng, mùi thép, mùi sắt và mùi rượu pha lẫn nhau.
Đội hộ viện xếp hàng cúi chào, rồi tản về từng nhóm, tiếng giày đạp đất đều tăm tắp.

Trần Minh đứng chống nạnh, cười khẽ:
“Luyện binh cũng như buôn: có đầu tư mới có lời. Khói thuốc hôm nay là tiền quảng cáo.”
Trần Tùng nghe vậy, chỉ biết ôm đầu thở dài:

“Quảng cáo bằng thuốc súng… chỉ có ngươi dám.”
Trần Minh nháy mắt:
“Nhưng hiệu quả đấy chứ? Cố tiên sinh kia, nhìn mặt xanh lét là biết đang tính hợp tác rồi.”

Quả nhiên, xa xa, Cố Đông Môn đang khẽ gật đầu, nét cười đã hiện trên môi.
Hắn không còn vẻ khinh miệt ban đầu.
Thương nhân mà — thấy lợi thì theo.
Và ở đây, hắn thấy lợi thật.

Gió từ biển thổi qua, mang theo mùi khói còn vương, tóc Trần Minh bay phất phơ.
Hắn nhìn theo bóng Cố Đông Môn đang khuất dần sau con đường đất, khẽ nói:

“Không ép được thì sẽ buôn. Không đánh được thì sẽ mua. Trên đời, nào có đạo lý suốt ngày đánh đánh giết giết.”
Châu Ngọc Chi nghe thấy, nửa lo, nửa cười:

“Ngươi thật sự muốn kéo Cố gia vào liên minh sao?”
“Yên tâm, phần của Châu thị không mất, địa bàn hoạt động sẽ hoạt động trở lại, chỉ là ta kêu hắn đi sang chỗ khác làm ăn.”
Nàng lườm hắn:

“Có phải ngay từ đầu ngươi đã tính như thế.”
Trần Minh cười toe:
“Nàng khen ta, ta nhận.”
Ngọc Chi hừ nhẹ, quay đi.
Còn hắn – quay lại nhìn bãi đất, khói vẫn chưa tan hết.

Ánh nắng chiều chiếu lên dãy pháo, phản chiếu ánh vàng đỏ rực.
Tiếng gió, tiếng sắt va vào nhau từ xưởng xa xa vọng lại — leng keng, keng keng — như nhịp tim của thời đại đang đến gần.