Một tháng sau Quy Nhơn
Một tháng kể từ ngày chiếm được Quy Nhơn. Vết thương đạn của Trần Minh đã liền da; riêng phổi, từng cơn tức ngực vẫn nhói âm ỉ như than hồng vùi dưới tro.

Trong thư phòng sáng thoáng, Lý Trung Hiền nghiêng đầu lắng nghe “ống nghe y tế” — ống nghe nhịp tim do Trần Minh tự chế — áp lên ngực bệnh nhân. Tiếng hít thở đều mà nặng, như lò hơi nhỏ.

“Ổn hơn hôm trước,” Lý Trung Hiền gật đầu, mắt lấp lánh như trẻ con có đồ chơi mới. Cái ống nghe này là bảo bối hắn “nhặt được” — món quà Trần Minh tặng để thay cho chẩn mạch.

Hôm nhận, hắn vui mừng cảm tạ không thôi, còn nhờ Trần Minh làm thêm mấy cái để gửi ra Bắc cho thầy là Lê Hựu Trác, Hải Thượng Lãng Ông, cùng đồng học.
Trần Minh khoát tay:

“Không thành vấn đề. Nhưng mời sư phụ ngài vào đây.
Ta có loại thuốc có thể chống nhiễm trùng, chống viêm —
thậm chí coi là thần dược cứu mạng —

sắp nghiên cứu ra. Ta cần người có chuyên môn để giúp.”
“Không thành vấn đề,”
Lý Trung Hiền nghiêm túc đáp.
“Tại hạ sẽ về viết thư cho thầy.”

Hắn hỏi thêm vài chi tiết về thứ “thuốc kỳ lạ”, thu dọn hòm dụng cụ, cáo từ.

Gió biển đẩy mùi cồn và dược thảo lan nhẹ khắp phòng. Trần Minh ngồi thẳng dậy, xoa ngực, nhìn khung trời Quy Nhơn lam nhạt qua song cửa — thành vừa yên, đã sắp có bão mới.
⸻
2 tháng sau.

Vài ngày trước hội chợ “Triển Lãm Công Nghiệp”
Giấy bút trải kín bàn.

Trần Minh cúi đầu, bút than lướt nhanh phác thảo máy hơi nước phiên bản hoàn thiện: nồi hơi, ống dẫn, pittông, trục quay, tay biên… ghi chú chi chít như mạng nhện.
Cửa bật mở. Châu Ngọc Chi xộc vào, hơi thở gấp:

“Thông tin từ Châu thị thương hội ở Phú Xuân: Trương Phúc Nguyên đang tập kết binh xuôi Nam.
Nghe nói cũng có thông tin Chúa Trịnh tính đợi qua mùa gặt rồi Nam phạt.

Hiện thám tử thương hội đang giám sát đội quân của Chúa Trịnh tại Nghệ An,
bên đó truyền về nói Hoàng Phúc đang thao luyện hằng ngày,
có khả năng xuất binh 3 vạn tấn công Phú Xuân rồi xuôi Nam diệt Tây Sơn.”

Trần Minh đặt bút, trầm giọng:
“Có biết thời gian cụ thể và số lượng quân Trương Phúc Nguyên đưa quân xuôi Nam không?”
Ngọc Chi đáp ngay:
“Theo thông tin nhận được, có lẽ khoảng 4 tháng sẽ ra khỏi Quảng Nam,

vì còn bận tập kết và huấn luyện lại,
tới lúc nhận tin đã mất 1 tháng rồi — chúng ta chỉ còn 3 tháng chuẩn bị.

Lực lượng ngoài Phú Xuân khoảng 5 vạn quân, Trương Phúc Nguyên đích thân dẫn 2 vạn cùng Chúa Nguyễn ngự giá thân chinh.”
Trần Minh nhếch mép, khinh miệt:

“Kẻ quyền thần sợ mất quyền lực đây mà, nên mới dắt Chúa theo như thế. Nàng đi gọi tẩu tử “Bùi Vân” và Dượng vào, ta dặn dò chút.”
Ngọc Chi chần chừ: “Vậy vài ngày nữa hội chợ thì sao?”

“Diễn ra bình thường. Ta thậm chí còn muốn giữ họ lại xem ta đánh bại Chúa Nguyễn, để họ biết Tây Sơn là gì mà biết đường đặt cược.”

“Sao chàng có vẻ chấp nhất với các thế gia đó quá?” — Ngọc Chi nghiêng đầu, ánh mắt dò hỏi.
⸻
Bàn chuyện thế gia — con đường mới

Trần Minh đứng dậy, đỡ Ngọc Chi ngồi xuống ghế đối diện, giọng nghiêm mà ấm:
“Nguyễn Hoàng tuy tư tưởng tiến bộ,
hắn tính loại thế gia khỏi quyền lực quốc gia, những tầng lớp đã thống trị Đại Nam mấy ngàn năm nay.

Nhưng trong tình hình đại thế quốc gia hiện nay, đại tộc thế gia vẫn nắm đại thế dân tộc.

Sức sống của chúng do cắm rễ sâu, dây mơ rễ má mọc đến độ… muốn diệt thế gia, trừ khi đồ sát dân số ít nhất đến 5 thành.”
Ngọc Chi cau mày:

“Vậy chỉ cần giết thế gia thôi, chẳng lẽ phải diệt hết những người có liên quan mới được?”
Trần Minh nhìn thẳng, từng chữ nện xuống:
“Chính trị đâu phải trò chơi.

Cỏ không diệt tận gốc, gió xuân thổi lại sẽ mọc tiếp.
Tuy ác độc, nhưng khi làm chính trị đó là cần thiết.
Nàng nghĩ vì sao trên tầng lớp thống trị lại có những hình phạt tru di tam tộc đến cửu tộc?

Đó không phải ác độc, đó là tư tưởng của người cầm quyền phải làm.
Nội loạn rất khó kiểm soát: nhẹ thì suy yếu, nặng thì nô dịch bởi quốc gia khác.”

Hắn thở ra một hơi, bàn tay siết lấy tay nàng — sự cô độc của người gánh vác thoáng hiện:
“Tây Sơn muốn thành đại nghiệp, phải có thế gia ủng hộ.
Gốc thế gia tuy sâu, chúng ta chỉ có thể mượn thế.

Nhưng thành đại nghiệp xong, chẳng lẽ lại đi đường cũ mà thế gia bắt ta đi — con đường Đinh, Lý, Trần, Lê? Như vậy khởi nghĩa còn ý nghĩa gì?”
Ánh mắt hắn bừng lên:

“Chỉ có bắt thế gia chuyển mình: từ thế gia đại tộc sang mô hình khác — “tư sản”.
Từ đó tầng lớp mới sinh ra, dựng một thế mới, một miếng bánh mới.
Chúng ta là chủ của tầng lớp mới.

Chỉ cần dựa thế mà đi, đạp thế mà thoát khỏi vũng lầy Nho giáo cai trị trăm năm này.”
Hắn không né cả mặt tối:

“Mô hình mới có thể phát sinh nhiều tiêu cực — bóc lột mới, xã hội vì lợi mà xâu xé hơn.

Nhưng ít nhất nó không bóp nghẹt sáng tạo, không dùng hàng trăm loại thuế đè ch.ết người, bình thường như cách Nho giáo đã làm hàng năm nay.”

“Chẳng lẽ chàng dự định triệt để loại bỏ Nho giáo ra khỏi Đại Nam này?”
“TUYỆT ĐỐI KHÔNG!!!”
Trần Minh nghiêm túc gằn giọng từng chữ.
Hắn sâu sắc nắm tay Ngọc Chi, sau đó nhìn ra cửa sổ nói từng chữ:

“Nho giáo là gốc rễ đạo đức, là hiếu với cha mẹ, nghĩa với bạn bè, trung với quốc gia, là thứ mà ta sẽ bắt trẻ nhỏ khi biết đọc chữ, phải học.

Nho giáo là truyền thống văn hoá của dân tộc, ta cũng không cho phép triệt để loại bỏ Nho giáo ra hệ thống chính trị.
Ta chỉ không dùng Nho giáo để tuyển bạt quan lại.

Ta không dùng tư tưởng trung quân, để yêu cầu quan lại thanh liêm, mà ta chỉ dùng Nho giáo để giáo dục họ, cùng Pháp Luật để quản.

Tổ tiên mà biết ta dám triệt để huỷ Nho, cũng sẽ hiện hồn về đánh ch.ết ta, ngay cả bản thân ta cũng sẽ không tha thứ cho ta nữa.”
Lời kết lắng lại như chuông đồng.

Ngọc Chi ngồi yên một nhịp, cảm thấy được quán đỉnh. Hóa ra đường ra mới mà biết bao sĩ phu tìm kiếm — lại nằm trong tay người đàn ông của mình.
Nàng khẽ nghiêng người, hôn lên môi Trần Minh.

“Chàng nói tiếp đi, Chủ Công của thiếp.”
Ngoài hiên, tiếng búa, tiếng máy, tiếng người — nấu lên một khúc khởi hành trước giông bão.
Vài ngày nữa, “Triển Lãm Công Nghiệp” sẽ mở.

Và ngay sau đó, đại quân phương Nam – phương Bắc sẽ cùng lúc chuyển bánh.
Giữa hai lằn đại chiến, Trần Minh chọn đốt đuốc.