Chương 42: CHỐT ĐƠN



Khoảng sân lớn giữa phủ nha Quy Nhơn được dựng tạm bằng vải bạt trắng.
Bên dưới là hàng bàn gỗ ngay ngắn, mỗi bàn đặt một tách trà, một quạt giấy, và một xấp danh sách ghi rõ:


“Danh mục sản nghiệp đấu giá hôm nay.”
Trên bục cao, Trần Minh khoác áo lụa xanh, tay cầm cuộn giấy cuộn tròn đưa lên miệng như đang cầm micro.
Hắn hắng giọng, giọng vang khắp sân:


“Xin chúc mừng gia tộc Phạm thị, đã chốt đơn thành công công nghệ làm gốm — giá mười hai vạn lượng bạc trắng!”
Dưới sân, các thế gia xôn xao như ong vỡ tổ.


“Chốt đơn là gì nhỉ?” – có người hỏi nhỏ.
“Chắc là… ‘thành giao’ theo tiếng Tây đó.
Tộc trưởng Trần thị theo Tây riết, nói tiếng Tây luôn rồi, nghe… cũng ngầu ngầu.”


Cả đám khúc khích cười, không hiểu lắm mà vẫn thấy vui.
Trần Minh tiếp tục, giọng vang như người dẫn hội nghị thương mại:


“Và sau đây, xin mời tộc trưởng Phạm Văn Chiêu lên ký khế ước chuyển giao quyền sử dụng công nghệ trong năm mươi năm,
với hai phần mười cổ phần Trần thị cùng mười hai vạn lượng bạc trắng.”


Ông Phạm Văn Chiêu lúng túng bước lên, hai tay run run nhận tờ khế ước viết bằng mực son.
Trần Minh bắt tay ông ta, rồi quay xuống dưới đám đông:


“Để khỏi mất thời gian của các vị, từ giờ trở đi, trợ lý Trần Chính của tại hạ sẽ phụ trách công bố các hạng mục kế tiếp —
trừ muối, sắt, rượu, dệt và thép — bát cơm của Trần thị, xin miễn bàn!”


Nói xong, hắn giơ tay hô lớn:
“Và trước hết, xin vỗ tay chúc mừng Phạm thị — vị khách hàng đầu tiên của hội triển lãm công nghiệp Đại Nam!”


Tiếng vỗ tay vang lên… lốp bốp, lác đác, như mưa đầu mùa gõ trên mái ngói.
Trần Minh cười méo xệch — “Thôi cũng được, có âm thanh là may rồi.”


Sau Phạm thị, từng sản nghiệp lần lượt được gọi tên:
• Xi măng — về tay Ôn thị, vùng đất gần mỏ đá vôi.
• Xà phòng — Mạc thị mua, vốn có chuỗi thương điếm phân phối khắp miền Nam.


• Thủy tinh — Võ thị, vì gia tộc họ ngay vùng cát trắng ven biển.
• Thuốc lá điếu — Nguyễn Huy thị, nghe đến “bạc đổ về nhanh” thì mắt sáng như đuốc.


Hai ngày liền, tiếng “chốt đơn”, “ký khế ước”, “thành giao” vang dội không ngớt.
Trần Minh đùa với Trần Chính:
“Chắc tối nay ta khản giọng mất thôi, mai nhớ mua ít nước sâm.”


Trần Chính đáp: “Thiếu gia, nước sâm hết, chỉ còn rượu thuốc.”
“Vậy rượu thuốc đi!… rồi tối nay ta về làm hố lửa cho Ngọc Chi tiếp.” — hắn cười, nửa mệt nửa hứng.


Dần dần, các tộc trưởng bắt đầu quen phong cách “Tây Dương hóa” của Trần Minh.
Có người còn xin được… lên bục nhận giải chúc mừng như Phạm Văn Chiêu hồi nãy.


Trần Minh ngẩn người — “Ơ, đâu phải ai cũng trao giải…”
Nhưng dưới áp lực ánh mắt cả chục thế gia, hắn đành cười trừ, tay bắt mặt mừng, phát “giải thưởng danh dự” cho từng người.


Buổi đấu giá bỗng biến thành lễ trao giải công nghiệp đầu tiên của Đại Nam.
Cười đến cứng quai hàm, Trần Minh vẫn cố giữ phong thái:


“Cảm ơn quý tộc trưởng đã đồng hành cùng Trần thị trên con đường công nghiệp hóa Đại Nam!”
Dưới bục, Phan Huy Dịch nghiêng đầu nói nhỏ với Đặng Trần Tường:


“Công nhận hắn diễn giỏi, không thua gì bọn thương nhân Quảng Châu.”
Đặng Trần Tường liếc xéo:
“Diễn đâu… hắn đang thống nhất thiên hạ bằng hợp đồng đó.”


Ngày thứ ba, hội trường lặng như tờ sau hàng loạt giao dịch.
Trần Minh bước lên bục lần nữa, gương mặt không còn cười, giọng trầm rền:
“Mọi người hẳn đều biết, Trần thị đại diện cho Tây Sơn.


Chính sách của Tây Sơn — thu hồi đất bị thôn tính bởi địa chủ và thế gia, trả lại cho dân nghèo và tá điền.”
Tiếng xì xào lập tức nổi lên.


Vài tộc trưởng tái mặt, vài người khác cố cười gượng nhưng ánh mắt đã lộ sát khí.
Phan Huy Dịch khẽ gật đầu, lẩm bẩm: “Đến rồi… hắn sắp đốt cầu rồi.”


Trần Minh khoát tay, tiếp tục, giọng cứng rắn mà không cao:
“Các vị là người hiểu đạo lý hơn ai hết.
Có học, có sản nghiệp, có đầu óc —


ta không đến đây để cướp của, mà để mở một con đường mới cho thế gia.”
“Cái bánh cũ — là đất đai, là tá điền.


Cái bánh mới — là công nghiệp, máy móc, thương mại, và chữ số Ả Rập.”
“Thay vì bóc lột nông dân, sao không thuê họ, trả công,
để họ cùng tạo ra hàng hóa cho các vị, rồi cùng các vị làm giàu?


Như vậy, vừa có tiền, vừa có danh,
lại chẳng sợ bị người đời chửi là hút máu bá tánh!”
Hội trường im phăng phắc.
Một số cúi đầu suy nghĩ, một số gục gặc gật gù,


cũng có kẻ nghiến răng vì nhục —
bị dạy đạo lý bởi một “kẻ phản nghịch”.
Đặng Trần Tường liếc Trần Minh, làm động tác cắt cổ.
Trần Minh khẽ gật đầu — hiểu, đã đến lúc tung đòn sát thủ.



“Mọi người mua những công nghệ này phải biết,
đây là những sản nghiệp khổng lồ.
Một thế gia riêng lẻ — trừ khi cực mạnh — khó mà gánh hết.
Muốn giảm chi phí, phải chia khâu sản xuất, hợp tác lẫn nhau.


Chỉ như vậy mới có sản lượng, mới có lợi nhuận.”
Hắn dừng lại, rồi chỉ về phía xa:
“Giống như Châu thị Bình Định, các vị cũng thấy rồi.


Họ sản xuất xe ngựa lò xo bằng cách giao các chi tiết phổ thông — bánh xe, sàn, vải bạt —
cho nhiều gia tộc nhỏ trong thành.
Còn ổ trục, lò xo thì mua từ Trần thị.
Hợp tác, san sẻ, ai cũng có phần.”


Các tộc trưởng đồng loạt gật gù. Phương pháp mới quá hợp lý.
Trần Minh nhìn quanh, nói rõ từng chữ:
“Các vị đã ký khế ước, hẳn đọc kỹ điều khoản rồi.


Tất cả chúng ta cùng lập ra Liên Minh Đại Nam Thương Hội —
để cùng sản xuất, cùng làm giàu, cùng kiểm soát giá cả.”
“Trong khế ước có ghi:


Chỉ được phép chuyển giao hoặc thuê gia công khi có sự đồng ý của Trần thị.
Ai làm trái, Trần thị cắt cung ứng, coi như tự diệt!”
Một tộc trưởng trẻ hỏi nhỏ:


“Thế này chẳng khác gì tất cả chúng ta nằm trong tay hắn sao?”
Người bên cạnh đáp khẽ:
“Khác gì đâu, nhưng giờ bạc của hắn, máy của hắn, hơi nước của hắn… hắn là vua thật rồi.”


Trần Minh hít sâu, giọng bỗng rền lên:
“Những gia tộc nào chống đối Tây Sơn —
sẽ không được gia nhập Liên Minh Đại Nam Thương Hội,
cũng không được nhận bất kỳ đơn hàng gia công nào.


Ai muốn trung lập, ta hoan nghênh.
Ai khinh miệt — thì về nhà rửa cổ mà đợi Tây Sơn diệt tộc!”
Hắn ngừng lại, nhìn quanh, giọng trầm xuống:
“Sắp tới, Tây Sơn sẽ bỏ tất cả các loại thuế liên quan đến con người.


Ai là người — không phải đóng thuế đinh, không bị lao dịch.
Ai tự ý thu thuế dân, chém đầu!
Thay vào đó, chỉ thu thuế sản lượng và thuế lợi tức công xưởng.


Ai mạnh dạn công nghiệp hóa, người đó sẽ giàu trước.”
Tiếng hắn dứt, hội trường rúng động.
Có người hoảng sợ, có người toan phản đối,
nhưng không ai dám đứng lên.


Trần Minh cười nhẹ, quay lưng bước vào hậu trường.
Phía sau, cả hội trường sững sờ —
có người lẩm bẩm niệm Phật, có kẻ mỉm cười mưu tính.
Mùi quyền lực mới lan ra, như khói lò sắt ngập trong gió biển.



Chiều muộn, sân phủ nha trống trơn.
Trần Minh cởi áo, ngồi bệt xuống ghế đá sau hậu trường,
một tay cầm tách trà, tay kia lau mồ hôi, cười khẽ:
“Chốt đơn xong rồi… cũng là lúc diệt Chúa Nguyễn.”


Trần Chính đi ngang, hỏi nhỏ:
“Thiếu gia, mọi người đều gọi buổi hôm nay là Hội nghị Tây Sơn đấy.”
Trần Minh ngước nhìn bầu trời đỏ rực, khói lò xa xa bay lên từng cột.
Hắn khẽ nói, giọng trầm:


“Không. Hôm nay không phải hội nghị.
Hôm nay là ngày Đại Nam ký hợp đồng với tương lai.”

“Từ ngày ấy, các thế gia miền Trung – Nam đều buộc phải học cách tính lãi,


viết hóa đơn, và đếm bằng chữ số Ả Rập.
Còn Trần Minh — hắn trở thành người đầu tiên
biến hơi nước, khế ước và lòng tham
thành dây cương để điều khiển cả Đại Nam.”






Truyện liên quan