Trong trướng đại doanh, đèn dầu hắt bóng rung rinh lên bản đồ phủ Hàm Thuận. Trần Chính đã hành lễ đi vào, vào bên trong đã thấy Nguyễn Hoàng và Nguyễn Hoài ngồi trong đó.
“Trần Chính, ngồi đi.”

Nguyễn Hoàng ngồi ngay ngắn, tay cầm bức thư của Trần Minh, mắt quét một lượt rồi khép lại, giọng trầm mà chắc:

“Tây Sơn từ lúc thành lập chỉ với mục tiêu, cứu dân chúng khỏi bể khổ, đánh địa chủ trả lại ruộng đất cho dân nghèo.

May mắn mà có Trần Minh huynh đệ, hắn đã vạch sẵn hướng đi cho Tây Sơn, chúng ta không còn phải mù tịt dò đường nữa.
Chính sách này ta ủng hộ.”

Nói rồi, Nguyễn Hoàng nhìn sang Nguyễn Hoài. Chỉ thấy đại ca trầm ngâm, sắc mặt không mặn mà.
“Chẳng lẽ có vấn đề gì sao, đại ca?”
Nguyễn Hoàng hỏi.
Nguyễn Hoài thở dài, nhìn thẳng vào nhị đệ:

“Đệ tâm nặng bách tính, đại ca hiểu.
Nhưng làm theo chính sách Trần Minh đưa ra, đệ biết cái hệ quả kèm theo đó là gì không?

Quyền lực của người thống trị như chúng ta sẽ bị thu hẹp lại đấy, chưa nói đến còn mở cả trường học để phổ cập toàn dân nữa.
Mai này ai nghe chúng ta cai trị? Đệ phải suy nghĩ rõ vào.”

Nguyễn Hoàng ngồi thẳng, giọng nghiêm:
“Huynh trưởng không nhớ nguyện vọng ban đầu, khi ba anh em chúng ta khởi nghĩa sao?
Đó là cứu lê dân bách tính.
Nguyện vọng ấy của huynh trưởng đâu rồi?

Đệ khởi nghĩa để cứu dân, chứ không phải làm vua.
Nếu huynh trưởng khăng khăng như thế, đệ xin trao lại toàn bộ binh quyền, quay về Quy Nhơn, cùng chung lý tưởng với Trần Minh.”

Nghe đến đó, Trần Chính thấy tim mình lộp bộp. Hắn nghĩ thầm:
“Không ngờ thiếu gia dự đoán Nguyễn Hoàng tướng quân chính xác như thế… chẳng lẽ như lời thiếu gia,

Hoàng tướng quân trong tương lai sẽ là vị anh hùng dân tộc kiệt xuất?”
Nguyễn Hoài cau mày, giọng gắt:
“Chẳng lẽ với công sức chúng ta bỏ ra, không xứng đáng được vạn dân cung phụng hưởng vinh hoa phú quý sao?”

Nguyễn Hoàng bình tĩnh đáp:
“Nếu để hưởng vinh hoa phú quý, thì không cần phải khởi nghĩa làm gì.
Lúc có vài trăm người, chúng ta chỉ cần cướp vài hộ địa chủ là đủ hưởng rồi.

Nếu khởi nghĩa thành công mà vẫn phải đi lối cũ của các triều đại trước, vậy chúng ta khởi nghĩa còn ý nghĩa gì?
Mai này cũng chỉ để con cháu đời sau thoá mạ.

Trong mắt người đời, chúng ta vẫn chỉ là đám giặc cướp. Như vậy đám sĩ phu Bắc Hà nói chúng ta là giặc cướp cũng chả có gì sai.”

Trần Chính nhìn Nguyễn Hoàng, hắn đã hiểu vì sao thiếu gia cố chấp đi theo vị tướng quân này.
Chỉ đơn giản vì người này “xứng đáng.”

Nếu Phan Huy Dịch và Đặng Trần Tường ở đây, Trần Minh sẽ chỉ vào Nguyễn Hoàng mà nói:
“Anh hùng là đây, trên cả Đại Nam này còn ai xứng xưng “Anh Hùng.”

Lều trướng lặng đi. Gió biển thổi làm vách nỉ khẽ rung.
Nguyễn Hoài nhìn nét căng thẳng nơi khoé mắt của nhị đệ, chậm rãi hạ giọng:
“Ta không muốn bất hoà với đệ.

Đệ và Trần Minh muốn làm gì ta không cản.
Nhưng sau khi thành công, hoàng quyền nhất định phải giữ lại, đó là công sức của ba huynh đệ chúng ta.”
⸻

Đúng lúc ấy, Trần Chính tiến lên, lấy từ túi vải ra một cuốn sổ bìa cứng và một phong thư niêm kín, chắp tay:
“Thiếu gia cũng biết ba người sẽ có khúc mắc nên dặn thuộc hạ trình bày.

Bên Tây Âu có một chế độ gọi là quân chủ lập hiến, hoàng quyền vẫn có quyền hạn nhất định, nhưng sẽ bị kiềm chế, không còn bá đạo như trước.
Trong cuốn sổ này giải thích thêm vấn đề đó.”

Hắn dâng cuốn sổ lên hai tay cho Nguyễn Hoài. Bìa viết bốn chữ mực đen: Quân Chủ Lập Hiến.
Rồi Trần Chính quay sang, dâng phong thư cho Nguyễn Hoàng:
“Đây là các thế gia có rắp tâm chống đối Tây Sơn.

Đợi đánh vào thành Gia Định, tướng quân nhớ tìm họ kiếm chút ít quân phí.
Thiếu gia dặn, thế gia san sát chỉ có thể kéo một đám, chém một đám.

Tây Sơn tạo sát nghiệp quá nhiều, mai này sẽ rất khó lập quốc.”
Nguyễn Hoàng nhếch môi:
“Tên Trần Minh này cũng đã dự đoán được chúng ta sẽ cãi nhau vì hắn.

Xem ra hắn hiểu rõ huynh đệ chúng ta hơn lão sư đấy.”
(Lão sư ở đây chính là người từng khuyên ba người đổi họ và dựng cờ khởi nghĩa.)
Nguyễn Hoàng mở lướt phong thư, mắt bỗng sầm lại:

“Láo xược! Lại dám như thế… Đặng thị này xem ra không còn muốn sống nữa rồi.
Đặng thị gốc gác Bình Thuận — được lắm, tiện đường diệt tộc bọn chúng luôn.

Bảo Trần Minh yên tâm, ngoại trừ Đặng thị, các thế gia nhỏ khác không ra mặt chống đối Tây Sơn, ta chỉ gõ một ít.

Tất nhiên, loại trừ các thế gia đồng ý gia nhập Liên Minh Đại Nam Thương Hội, chúng ta sẽ không đụng đến.”
Trần Chính chắp tay, bẩm:

“Thiếu gia dặn đợi Quy Nhơn hoàn toàn triệt để tiêu diệt quân Chúa Nguyễn rồi hãy bắt đầu hành động, để đạt mục đích răn đe rõ ràng.

Bây giờ họ còn đang ở Quy Nhơn; canh lúc gia chủ đi vắng mà tấn công sẽ ảnh hưởng uy tín chúng ta.
Bọn họ, ngoại trừ âm mưu vào đêm tối ở Nguyệt Trà Lâu hôm kết thúc triển lãm, tới nay vẫn còn an phận.”

Nguyễn Hoàng gật đầu:
“Không thành vấn đề. Một lát ta sẽ viết một phong thư, bổ nhiệm Trần Minh làm quân sư, chịu trách nhiệm quân chính và phòng thủ tỉnh Bình Định.

Đợi ta hoàn toàn dọn dẹp Phú Yên, cũng sẽ giao cho hắn cai quản.
Bảo hắn yên tâm ở nhà lo phòng thủ và quản lý.”
Ánh mắt Nguyễn Hoàng rắn lại:
“Các chính sách của hắn, ta đồng ý thông qua.

Trước tiên bỏ toàn bộ thuế đinh, lao dịch, thuế muối, thuế rừng, và hàng trăm loại thuế khác.
Tập trung thương thuế, và thuế thu nhập gia tộc – sản nghiệp – thế gia.”
Trần Chính cúi mình:

“Vậy tại hạ thay mặt thiếu gia đa tạ Hoàng tướng quân. Tại hạ xin trở về Bình Định.”

Nguyễn Hoàng gật nhẹ. Nguyễn Hoài đứng im, trên tay siết chặt cuốn sổ Quân Chủ Lập Hiến, sắc mặt âm trầm như mây dông trước trận.
⸻

Ra khỏi trướng, Trần Chính kéo áo choàng, ngẩng nhìn trời vừa ngả xám. Gió Hàm Thuận mằn mặn mùi biển, xa xa tiếng lệnh tập kết pháo như sấm dội.
“Dân trí mở, quyền sẽ rối. Nhưng nếu quyền không mở, dân sẽ ch.ết.”

Hy vọng ngài đúng thiếu gia, Trần Chính lẩm bẩm nói.
Trong trướng dưới ánh đèn dầu, Nguyễn Hoài và Nguyễn Hoàng cùng nhau nghiên cứu cuốn sổ.
Nguyễn Hoài mở cuốn sổ, lật trang đầu.

Trên trang giấy vàng nhạt, nét chữ Trần Minh viết bằng mực nâu:
“Quốc hữu quân, dân hữu quyền.
Vua cai trị theo hiến, dân chọn người đứng đầu quốc chính.
Đặt pháp trước quyền, lập nghị viện để định luật,

bầu ra quan tể tướng thay vua điều hành quốc sự.”
Nguyễn Hoài đọc tới đó, ngón tay khẽ run.
“Vua vẫn là vua, mà dân cũng thành dân…”
Câu chữ giản đơn, nhưng như sét đánh giữa thời loạn.

Nguyễn Hoàng vỗ tay khen tấm tắc:
“Hay, muốn lập quốc trước lập hiến pháp, vua cũng phải tuân thủ hiến pháp.
Thằng nhóc này quả là kỳ tài, chế độ xa lắc bên Tây Âu như vậy mà nó cũng đem được về đây.”

Nguyễn Hoài càng đọc càng âm trầm nói:
“Nhị đệ nghĩ lại, như vậy hoàng quyền chúng ta sẽ bị thu hẹp, lúc đó, cả hệ thống chính quyền phản lại, hậu quả rất nghiêm trọng.”

“Vậy thì sao, quan là do dân tuyển, quan cũng phải nghe luật, theo hiến pháp, nếu cả hệ thống chống lại chúng ta thì chúng ta chắc chắn không đúng.

Huynh trưởng, huynh muốn một đất nước mà chế độ trường tồn, hay một đất nước hết đời chúng ta lại tiếp tục hỗn loạn.”

Nghe Nguyễn Hoàng nói, Nguyễn Hoài sắc mặt càng khó coi, hắn tiếp tục nghiên cứu cuốn sổ đó của Trần Minh.
Nhưng trong lòng thì bắt đầu nhóm lửa cho những toan tính sau này.

Ngọn đèn dầu chao nhẹ. Tiếng kèn lệnh tập kết vang lên lần nữa — dồn dập.
Ngày mai, pháo sẽ nổ.
Còn đêm nay, nền móng của triều đại mới bắt đầu từ từ hình thành.

Lòng người cũng như triều đại cũng từ từ thay đổi.
Bên ngoài trướng gió cuộn, tương lai Đại nam bắt đầu rẽ theo hướng khác so với lịch sử, hỗn loạn hơn, nhưng mang lại hy vọng nhiều hơn.