Cửa biển Thị Nại – Nửa đêm
Gió biển mang vị mặn quất vào mặt, sóng vỗ từng đợt vào bờ như tiếng trống trận.

Trên bãi cát, hàng ngàn bóng người nấp dưới những tấm lưới ngụy trang, ánh lửa đỏ trong đêm hắt lên gương mặt họ — căng thẳng mà rắn rỏi.
“Báo! Thuyền địch còn cách cửa biển hai dặm nữa!”

Lính truyền tin chạy lên báo, hơi thở gấp gáp.
Trần Quang Nghĩa giơ kính viễn vọng, mắt nheo lại:
“Ta thấy những đốm sáng đang đến gần, là quân địch sao?”
“Dạ, đúng là bọn chúng.” — lính đáp.

“Truyền lệnh! Pháo binh vào chỗ.
Hôm nay bọn chúng nôn nóng hơn dự kiến, nóng gắt thế kia — may mà chưa mưa.
Dặn pháo binh tháo lán che, truyền lệnh cho thuyền lính Hỏa Lôi sẵn sàng!”

Một loạt hiệu lệnh bắn ra như tên. Cờ hiệu phất lên, trống trận nện dồn dập.
Trần Quang Nghĩa quay sang Võ Văn Khởi, nói lớn:
“Khởi, chuẩn bị lưới thép! Thủy triều rút chưa?”

“Đang rút, thưa tướng quân!” — Võ Văn Khởi đáp.
“Ổn. Trời cũng giúp ta!” – Trần Quang Nghĩa cười khẽ, giọng lẫn mùi thuốc súng.

“Truyền lệnh! Võ Văn Khởi phụ trách căng lưới thép khi thuyền đến. Ta chia cho đệ bốn trăm quân hỏa mai.

Đợi quân địch đến, căng lưới thép rồi nổ súng báo hiệu, nhớ phóng lửa hiệu vào thuyền địch — pháo binh sẽ chi viện!”
“Tuân lệnh!” — Võ Văn Khởi dập gót, chạy đi.

Trần Quang Nghĩa lại quay về phía doanh trại, ra lệnh tiếp:
“Số còn lại một nghìn sáu trăm quân hỏa mai và thuyền Hỏa Lôi theo ta.

Lính Hỏa Lôi nhớ buộc dây vào nắp bình gốm, khi ném sẽ xa hơn, đỡ phải tiếp cận quá gần thuyền địch!”
“Tuân lệnh!” — Lính truyền tin cúi người rồi chạy đi thông báo cho sĩ quan phía dưới.

Tên lính bên cạnh nhắc nhở:
“Xoay hoả lôi trước khi ném, xoay vừa đủ thôi, không khéo dây cháy hết trước khi trúng địch, sẽ thành pháo hoa đấy.”
⸻
Dàn pháo Hồng Y – 300 mét ngoài cửa biển

Một lát sau, cách cửa Thị Nại chừng ba trăm mét, dàn pháo Hồng Y được kéo ra.
Những nòng pháo đen ngòm, sơn lại bằng lớp bùn và muội than để ngụy trang.

Hai mươi khẩu pháo của quân Quy Nhơn hôm nay, chính là chủ lực tiêu diệt thủy binh Chúa Nguyễn.
Xa xa, trên mặt nước, hàng chục chiến thuyền lớn lấp lánh ánh đèn dầu.

Binh lính trên thuyền đốt đèn soi bản đồ, vô tình để lộ vị trí.
Trong tầm ngắm của pháo binh, chúng chẳng khác nào một hàng bia tập bắn.

Theo sau là thuyền nhỏ, vì sợ rủi ro nên thuyền lớn nhường cho chúng vượt cửa Thị Nại trước.
Trần Quang Nghĩa hiểu chiến thuật thủy quân nên mới cắt cử hẳn một tướng canh chừng ngay cửa biển.

Dưới ánh trăng, ông nhìn Võ Văn Khởi giơ tay ra hiệu “khoan”, để cho thuyền nhỏ qua trước.
Khi tầm 5–6 chiếc thuyền nhỏ lọt qua cửa Thị Nại, Tống Phúc Tông trên mạn thuyền lớn mới ra hiệu cho đoàn thuyền lớn tiếp tục di chuyển.

Những khẩu pháo trên thuyền lớn đen sì, mỗi chiếc chở hơn mười khẩu pháo, thậm chí có chiếc hơn hai chục — nhìn như một bầy quái vật sắt đang tiến vào.
⸻
Khai chiến

Khi chiếc thuyền lớn đầu tiên vừa chạm cửa biển, Võ Văn Khởi phất tay mạnh!
Binh lính Tây Sơn dùng roi quất mạnh vào lưng trâu, trâu đau chạy nhanh ra xa, theo đó là dây cột lưới thép vào lưng trâu, chỉ thấy…

Bầy trâu kéo giật một cái, mặt nước bắn tung toé — tấm lưới thép nặng nề bị bật khỏi bãi cạn, dựng đứng như bức tường chặn ngang lối thuyền.

Lính Hỏa Lôi trên bờ đồng loạt châm lửa, rồi dùng dây quấn quanh tay, xoay vòng bình gốm đang cháy đỏ —
và ném!
ẦM!!!
Chiếc thuyền đầu tiên trúng ba viên Hỏa Lôi.

Một tiếng nổ rung trời, lửa phụt lên đỏ rực cả mặt biển.
Mảnh đinh sắt văng tung tóe; binh lính trên thuyền kẻ mất mạng, người bị thương, tiếng la hét dậy trời.

Có lính cháy cả người, nhào đầu xuống biển, lửa vẫn cháy lập lòe trên sóng.
“Khai hỏa!”
ẦM!!! ẦM!!! ẦM!!!
Hai mươi khẩu pháo Hồng Y gầm lên như sấm.

Đạn pháo rít gió, lao vào những thân thuyền sáng đèn phía xa — từng chiếc, từng chiếc nổ tung.

Mảnh gỗ vụn bay tứ tung, thuyền quân Nguyễn chưa kịp xoay mạn thuyền bắn trả, lại tiếp tục hứng pháo, chỉ huy trên thuyền đau đớn hét lên:

“Làm sao có thể, pháo bọn chúng làm sao bắn trong đêm mà chính xác khủng bố như thế!!!”
Nhưng chưa kịp than trời trách đất xong, chỉ nghe trong tiếng gió, tiếng hét của Trần Quang Nghĩa vang lên giữa đêm hè gió lộng.

“Hỏa mai, khai hỏa!”
Phanh! Phanh! Phanh!
Hàng loạt súng hỏa mai nổ dồn dập.
Loại súng Trần thị chế, tầm bắn hơn một trăm hai mươi bước, xuyên cả ván thuyền.

Trên thuyền, quân Nguyễn trúng đạn máu chảy đầm đìa ướt cả khoang thuyền, trời tối binh lính chưa kịp tìm chỗ nấp, lại nghe một loạt tiếng:
Phanh!!! Phanh!!! Phanh!!!

Lại một đợt binh lính ngã xuống, tiếng la hét, tiếng khóc than, tiếng hoảng sợ, tiếng kêu khản cổ của các viên chỉ huy bảo “nằm xuống”, dội ngược hướng thuyền chỉ huy của Tống Phúc Tông.

Thủy quân Chúa Nguyễn thương vong nặng nề, máu hòa vào sóng, bốc khói đỏ như sương mù.
“Thuyền Hỏa Lôi, xung phong! Lính hỏa mai, dàn trận gần hơn yểm trợ!”
Trần Quang Nghĩa hét lớn, giọng át cả tiếng pháo.
⸻

Lửa – Biển – Máu
Từng chiếc bè, từng thuyền nhỏ lao ra từ bóng tối, chở 2–4 người, trên tay là Hỏa Lôi, cung tên, súng hỏa mai.
Họ chèo như điên, vừa ném, vừa bắn, vừa hú chiến ca.
ẦM!!! ẦM!!! ẦM!!!

Tiếng nổ vang trời, từng chiến thuyền địch bắt đầu bốc cháy rừng rực.
Có chiếc bị trúng ngay kho thuốc nổ, nổ tung, thân thuyền vỡ toác, ván gỗ bắn lên trời, rơi xuống biển như mưa lửa.

Binh lính trên thuyền khó có khả năng sống sót.
Mùi dầu cháy, thuốc súng, thịt người và biển mặn hòa thành thứ hỗn hợp nghẹt thở.
Ánh lửa đỏ cả một vùng Thị Nại — sáng rực như ban ngày.

Từ xa, pháo Hồng Y vẫn gầm không ngừng; từng loạt đạn nổ cắt qua sóng, thổi tung địch quân.
⸻
Thảm bại của Tống Phúc Tông
Trên thuyền lớn, Tống Phúc Tông run rẩy, tay nắm chặt lan can, mặt trắng bệch:

“Hết rồi… hết rồi… đã cẩn thận vậy mà! Cho thuyền nhỏ đi trước, vẫn trúng bẫy!
Làm sao địch có nhiều hỏa pháo như vậy? Làm sao lính hỏa mai tới mấy ngàn quân? Rồi còn thứ thiên lôi ném ra hỏa nữa…”

Hắn lẩm bẩm tuyệt vọng, ánh lửa phản chiếu trong mắt như một ngọn đèn sắp tắt.
Phong cách hiệp đồng tác chiến tinh vi, phối hợp giữa pháo – hỏa mai – hỏa lôi khiến hắn ngỡ ngàng.

Chỉ trong chưa đầy hai khắc, toàn bộ đội hình thủy quân Nguyễn tan vỡ, lửa cháy khắp mặt biển.
Nhờ Trần Minh truyền dạy kiến thức hiệp đồng tác chiến, quân Tây Sơn ở các mặt trận đều đánh như trẻ tre,

và trận Thị Nại đêm nay – mở màn cho một thời đại chiến tranh công nghiệp của Đại Nam.
⸻
Thị Nại – đêm đỏ lửa.
Trên trời, khói thuốc cuộn lên như rồng lửa.

Dưới biển, xác thuyền và binh lính trôi như những bóng ma im lặng.
Còn trên bờ – Trần Quang Nghĩa khẽ nở nụ cười, biết rằng:
“Trần Minh đã thắng trận, mà không cần có mặt.

Tây Sơn bây giờ đã không còn là đội quân mang tiếng giặc cỏ nữa, mà là thiết huyết chi sư rồi.”